Óscar ó mellor actor

O Premio Óscar ó mellor actor é unha das categorías dos Premios Óscar que cada ano entrega a Academia das Artes e das Ciencias Cinematográficas nos Ánxeles (California). Entrégase a un actor que tivese unha interpretación nun papel principal na industria do cinema. Tradicionalmente, o premio é presentado pola gañadora do Óscar á mellor actriz na edición anterior.

A cerimonia da 1ª edición dos Óscar tivo lugar en 1929, e nela Emil Jannings gañou o permio polas súas interpretacións en The Last Command e The Way of All Flesh. Actualmente, as candidaturas determínanse mediante voto singular transferible entre os membros da rama de intérpretes da Academia. Os gañadores elíxense mediante voto plural entre todos os membros con dereito a voto da Academia. Nas primeiras tres edicións dos premios, os actores eran candidatos por todo o seu traballo durante o período (ata por tres filmes nalgúns casos). Porén, durante a 3ª cerimonia, de 1930, só se citou un filme no premio final, aínda que o gañador tivese varios filmes na candidatura.

O ano seguinte, o sistema, complexo e pouco manexable, foi substituído polo actual, en que un actor é candidato por unha interpretación específica nun único filme. A partir da 9ª cerimonia, de 1937, a categoría limitouse a cinco candidaturas. Cinco actores foron candidatos postumamente, James Dean (en dúas ocasións), Spencer Tracy, Massimo Troisi, Chadwick Boseman e o gañador Peter Finch.

Lista dos premiados

Emil Jannings foi o primeiro gañador nesta categoría polas súas interpretacións en The Last Command (1928) e The Way of All Flesh (1927).

Daniel Day-Lewis foi o primeiro actor que gañou o premio en tres ocasións, por O meu pé esquerdo (1989), There Will Be Blood (2007) e Lincoln (2012)

Fredric March gañou en dúas ocasións, por Doutor Jekyll e Mr. Hyde (1931) e Os mellores anos da nosa vida (1946).

Spencer Tracy foi o primeiro actor que gañou o premio dous anos consecutivos, por Captains Courageous (1937) e Boys Town (1938). Recibiu outras sete candidaturas.

Gary Cooper gañou en dúas ocasiósn, por Sergeant York (1941) e Só ante o perigo (1952).

Laurence Olivier gañou pola súa interpretación en Hamlet (1948), filme que dirixiu el mesmo.

Sidney Poitier foi o primeiro actor negro que gañou por Os lirios do val (1963).

Jack Nicholson gañou en dúas das oito candidaturas, por Alguén voou sobre o niño do cuco (1975) e As Good as It Gets (1997).

Dustin Hoffman gañou en dúas das sete candidaturas, por Kramer contra Kramer (1979) e Rain Man (1988).

Tom Hanks gañou dous premios consecutivos por Filadelfia (1993) e Forrest Gump (1994).

Coa súa vitoria por La vita è bella (1998), Roberto Benigni converteuse no segundo actor en gañar o premio por un papel no que dirixiu a el mesmo e no primeiro gañador en lingua non inglesa.

Con 29 anos, Adrien Brody é o actor máis novo en gañar o premio pola súa interpretación de Władysław Szpilman en O pianista (2002).

Sean Penn gañou en dúas das súas cinco candidaturas, por Mystic River (2003) e Milk (2008).

Jean Dujardin foi o primeiro actor francés en gañar o premio po The Artist (2011).

En letra grosa os que obtiveron o premio en máis dunha ocasión.

Ano	Gañador	Película	Personaxe	Os outros nomeados foron
2019	Joaquin Phoenix	Joker	Joker	Antonio Banderas, Leonardo DiCaprio Adam Driver e Jonathan Pryce
2018	Rami Malek	Bohemian Rhapsody	Freddie Mercury	Christian Bale, Bradley Cooper Willem Dafoe e Viggo Mortensen
2017	Gary Oldman	Darkest Hour	Winston Churchill	Timothée Chalamet, Daniel Day-Lewis Daniel Kaluuya e Denzel Washington
2016	Casey Affleck	Manchester by the Sea	Lee Chandler	Andrew Garfield, Ryan Gosling Viggo Mortensen e Denzel Washington
2015	Leonardo DiCaprio	The Revenant	Hugh Glass	Bryan Cranston, Matt Damon Michael Fassbender e Eddie Redmayne
2014	Eddie Redmayne	The Theory of Everything	Stephen Hawking	Steve Carell, Bradley Cooper, Benedict Cumberbatch e Michael Keaton
2013	Matthew McConaughey	Dallas Buyers Club	Ron Woodroof	Christian Bale, Bruce Dern, Leonardo DiCaprio e Chiwetel Ejiofor
2012	Daniel Day-Lewis	Lincoln	Abraham Lincoln	Bradley Cooper, Hugh Jackman, Joaquin Phoenix e Denzel Washington
2011	Jean Dujardin	The Artist	George Valentin	Demián Bichir, George Clooney, Gary Oldman e Brad Pitt
2010	Colin Firth	The King's Speech	Xurxo VI	Javier Bardem , Jesse Eisenberg, James Franco e Jeff Bridges
2009	Jeff Bridges	Crazy Heart	Otis "Bad" Blake	George Clooney, Colin Firth, Morgan Freeman e Jeremy Renner
2008	Sean Penn	Milk	Harvey Milk	Richard Jenkins, Frank Langella, Brad Pitt e Mickey Rourke
2007	Daniel Day-Lewis	There Will Be Blood	Daniel Plainview	George Clooney, Johnny Depp, Tommy Lee Jones e Viggo Mortensen
2006	Forest Whitaker	The Last King of Scotland	Idi Amin	Leonardo DiCaprio, Ryan Gosling, Peter O'Toole e Will Smith
2005	Philip Seymour Hoffman	Capote	Truman Capote	Terrence Howard, Heath Ledger, Joaquin Phoenix e David Strathairn
2004	Jamie Foxx	Ray	Ray Charles	Don Cheadle, Johnny Depp, Leonardo DiCaprio e Clint Eastwood
2003	Sean Penn	Mystic River	Jimmy Markum	Johnny Depp, Ben Kingsley, Jude Law e Bill Murray
2002	Adrien Brody	O pianista	Władysław Szpilman	Nicolas Cage, Michael Caine, Daniel Day-Lewis e Jack Nicholson
2001	Denzel Washington	Día de adestramento	Detective Alonzo Harris	Russell Crowe, Sean Penn, Will Smith e Tom Wilkinson
2000	Russell Crowe	Gladiator	Maximus Decimus Meridius	Javier Bardem, Tom Hanks, Ed Harris e Geoffrey Rush
1999	Kevin Spacey	American Beauty	Lester Burnham	Russell Crowe, Richard Farnsworth, Sean Penn e Denzel Washington
1998	Roberto Benigni	La vita è bella	Guido Orefice	Tom Hanks, Ian McKellen, Nick Nolte e Edward Norton
1997	Jack Nicholson	As Good as It Gets	Melvin Udall	Matt Damon, Robert Duvall, Peter Fonda e Dustin Hoffman
1996	Geoffrey Rush	Shine	David Helfgott	Tom Cruise, Ralph Fiennes, Woody Harrelson e Billy Bob Thornton
1995	Nicolas Cage	Leaving Las Vegas	Ben Sanderson	Richard Dreyfuss, Anthony Hopkins, Sean Penn e Massimo Troisi
1994	Tom Hanks	Forrest Gump	Forrest Gump	Morgan Freeman, Nigel Hawthorne, Paul Newman e John Travolta
1993	Tom Hanks	Filadelfia	Andrew Beckett	Daniel Day-Lewis, Laurence Fishburne, Anthony Hopkins e Liam Neeson
1992	Al Pacino	Scent of a Woman	Lieutenant Colonel Frank Slade	Robert Downey, Jr., Clint Eastwood, Stephen Rea e Denzel Washington
1991	Anthony Hopkins	O silencio dos cordeiros	Hannibal Lecter	Warren Beatty, Robert De Niro, Nick Nolte e Robin Williams
1990	Jeremy Irons	Reversal of Fortune	Claus von Bülow	Kevin Costner, Robert De Niro, Gérard Depardieu e Richard Harris
1989	Daniel Day-Lewis	O meu pé esquerdo	Christy Brown	Kenneth Branagh, Tom Cruise, Morgan Freeman e Robin Williams
1988	Dustin Hoffman	Rain Man	Raymond Babbitt	Gene Hackman, Tom Hanks, Edward James Olmos e Max von Sydow
1987	Michael Douglas	Wall Street	Gordon Gekko	William Hurt, Marcello Mastroianni, Jack Nicholson e Robin Williams
1986	Paul Newman	The Color of Money	Fast Eddie Felson	Dexter Gordon, Bob Hoskins, William Hurt e James Woods
1985	William Hurt	Kiss of the Spider Woman	Luis Molina	Harrison Ford, James Garner, Jack Nicholson e Jon Voight
1984	F. Murray Abraham	Amadeus	Antonio Salieri	Jeff Bridges, Albert Finney, Tom Hulce e Sam Waterston
1983	Robert Duvall	Tender Mercies	Mac Sledge	Michael Caine, Tom Conti, Tom Courtenay e Albert Finney
1982	Ben Kingsley	Gandhi	Mahatma Gandhi	Dustin Hoffman, Jack Lemmon, Paul Newman e Peter O'Toole
1981	Henry Fonda	On Golden Pond	Norman Thayer Jr.	Warren Beatty, Burt Lancaster, Dudley Moore e Paul Newman
1980	Robert De Niro	Touro salvaxe	Jake LaMotta	Robert Duvall, John Hurt, Jack Lemmon e Peter O'Toole
1979	Dustin Hoffman	Kramer contra Kramer	Ted Kramer	Jack Lemmon, Al Pacino, Roy Scheider e Peter Sellers
1978	Jon Voight	O regreso	Luke Martin	Warren Beatty, Gary Busey, Robert De Niro e Laurence Olivier
1977	Richard Dreyfuss	A moza do adeus	Elliot Garfield	Woody Allen, Richard Burton, Marcello Mastroianni e John Travolta
1976	Peter Finch	Network, un mundo implacable	Howard Beale	Robert De Niro, Giancarlo Gianini, William Holden e Sylvester Stallone
1975	Jack Nicholson	Alguén voou sobre o niño do cuco	Randle Patrick "Mac" McMurphy	Walter Matthau, Al Pacino, Maximilian Schell e James Whitmore
1974	Art Carney	Harry and Tonto	Harry Coombes	Albert Finney, Dustin Hoffman, Jack Nicholson e Al Pacino
1973	Jack Lemmon	Save the Tiger	Harry Stoner	Marlon Brando, Jack Nicholson, Al Pacino e Robert Redford
1972	Marlon Brando	O padriño	Vito Corleone	Michael Caine, Laurence Olivier, Peter O'Toole e Paul Winfield
1971	Gene Hackman	The French Connection	Detective Jimmy "Popeye" Doyle	Peter Finch, Walter Matthau, George C. Scott e Topol
1970	George C. Scott	Patton	Xeneral George S. Patton Jr.	Melvyn Douglas, James Earl Jones, Jack Nicholson e Ryan O'Neal
1969	John Wayne	Valor de lei	Reuben "Rooster" Cogburn	Richard Burton, Dustin Hoffman, Peter O'Toole e Jon Voight
1968	Cliff Robertson	Charly	Charly Gordon	Alan Arkin, Alan Bates, Ron Moody e Peter O'Toole
1967	Rod Steiger	Na calor da noite	Police Chief Bill Gillespie	Warren Beatty, Dustin Hoffman, Paul Newman e Spencer Tracy
1966	Paul Scofield	Un home para a eternidade	Sir Thomas More	Alan Arkin, Richard Burton, Michael Caine e Steve McQueen
1965	Lee Marvin	A inxenua explosiva	Kid Shelleen	Richard Burton, Laurence Olivier, Rod Steiger e Oscar Werner
1964	Rex Harrison	My Fair Lady	Profesor Henry Higgins	Richard Burton, Peter O'Toole, Anthony Quinn e Peter Sellers
1963	Sidney Poitier	Os lirios do val	Homer Smith	Albert Finney, Richard Harris, Rex Harrison e Paul Newman
1962	Gregory Peck	To Kill a Mockingbird	Atticus Finch	Burt Lancaster, Jack Lemmon, Marcello Mastroianni e Peter O'Toole
1961	Maximilian Schell	Judgement at Nuremberg	Hans Rolfe	Charles Boyer, Paul Newman, Spencer Tracy e Stuart Whitman
1960	Burt Lancaster	O fogo e a palabra	Elmer Gantry	Trevor Howard, Jack Lemmon, Laurence Olivier e Spencer Tracy
1959	Charlton Heston	Ben-Hur	Judah Ben-Hur	Laurence Harvey, Jack Lemmon, Paul Muni e James Stewart
1958	David Niven	Separate Tables	Major Angus Pollock	Tony Curtis, Paul Newman, Sidney Poitier e Spencer Tracy
1957	Alec Guinness	A ponte sobre o río Kwai	Lt. Colonel Nicholson	Marlon Brando, Anthony Franciosa, Charles Laughton e Anthony Quinn
1956	Yul Brynner	The King and I	Rei Mongkut de Siam	James Dean, Kirk Douglas, Rock Hudson e Laurence Olivier
1955	Ernest Borgnine	Marty	Marty Piletti	James Cagney, James Dean, Frank Sinatra e Spencer Tracy
1954	Marlon Brando	A lei do silencio	Terry Malloy	Humphrey Bogart, Bing Crosby, James Mason e Dan O'Herlihy
1953	William Holden	Stalag 17	Sgt. J.J. Sefton	Marlon Brando, Richard Burton, Montgomery Clift e Burt Lancaster
1952	Gary Cooper	Só ante o perigo	Marshal Will Kane	Marlon Brando, Kirk Douglas, José Ferrer e Alec Guinness
1951	Humphrey Bogart	A raíña de África	Charlie Allnut	Marlon Brando, Montgomery Clift, Arthur Kennedy e Fredric March
1950	José Ferrer	Cyrano de Bergerac	Cyrano de Bergerac	Louis Calhern, William Holden, James Stewart e Spencer Tracy
1949	Broderick Crawford	All the King's Men	Willie Stark	Kirk Douglas, Gregory Peck, Richard Todd e John Wayne
1948	Laurence Olivier	Hamlet	Hamlet, príncipe de Dinamarca	Lew Ayres, Montgomery Clift, Dan Dailey e Clifton Webb
1947	Ronald Colman	A Double Life	Anthony John	John Garfield, Gregory Peck, William Powell e Michael Redgrave
1946	Fredric March	Os mellores anos da nosa vida	Platoon Sergeant Al Stephenson	Laurence Olivier, Larry Parks, Gregory Peck e James Stewart
1945	Ray Milland	A fin de semana perdida	Don Birnam	Bing Crosby, Gene Kelly, Gregory Peck e Cornel Wilde
1944	Bing Crosby	Going My Way	Father Chuck O'Malley	Charles Boyer, Barry Fitzgerald, Cary Grant e Alexander Knox
1943	Paul Lukas	Watch on the Rhine	Kurt Muller	Humphrey Bogart, Gary Cooper, Walter Pidgeon e Mickey Rooney
1942	James Cagney	Yankee Doodle Dandy	George M. Cohan	Ronald Colman, Gary Cooper, Walter Pidgeon e Monty Wooley
1941	Gary Cooper	Sargeant York	Sgt. Alvin York	Cary Grant, Walter Huston, Robert Montgomery e Orson Welles
1940	James Stewart	The Philadelphia Story	Macaulay "Mike" Connor	Charles Chaplin, Henry Fonda, Raymond Massey e Laurence Olivier
1939	Robert Donat	Goodbye, Mr. Chips	Charles Edward Chipping	Clark Gable, Laurence Olivier, Mickey Rooney e James Stewart
1938	Spencer Tracy	Boys Town	Father Flanagan	Charles Boyer, James Cagney, Robert Donat e Leslie Howard
1937	Spencer Tracy	Captains Courageous	Manuel Fidello	Charles Boyer, Fredric March, Robert Montgomery e Paul Muni
1936	Paul Muni	The Story of Louis Pasteur	Louis Pasteur	Gary Cooper, Walter Huston, William Powell e Spencer Tracy
1935	Victor McLaglen	O delator	Gypo Nolan	Clark Gable, Charles Laughton, Paul Muni e Franchot Tone
1934	Clark Gable	It Happened One Night	Peter Warne	Frank Morgan e William Powell
1933	Charles Laughton	The Private Life of Henry VIII	Henrique VIII de Inglaterra	Leslie Howard e Paul Muni
1932	Fredric March Wallace Beery	Doutor Jekyll e Mr. Hyde The Champ	Dr. Henry Jekyll / Mr. Edward Hyde Andy "Champ" Purcell	Alfred Lunt
1931	Lionel Barrymore	A Free Soul	Stephen Ashe	Jackie Cooper, Richard Dix, Fredric March e Adolphe Menjou
1930	George Arliss	Disraeli	Benjamin Disraeli	Wallace Beery, Maurice Chevalier, Ronald Colman e Lawrence Tibbett
1929	Warner Baxter	In Old Arizona	The Cisco Kid	George Bancroft, Chester Morris, Paul Muni e Lewis Stone
1928	Emil Jannings	The Way of All Flesh e The Last Command	Gran Duque Sergius Alexander e August Schilling	Richard Barthelmess e Charles Chaplin (candidatura retirada)

Récords de idade

Récord	Actor	Filme	Idade (en anos)	Ref.
Gañador máis vello	Henry Fonda	On Golden Pond	76
Candidato máis vello	Richard Farnsworth	The Straight Story	79
Gañador máis novo	Adrien Brody	O pianista	29
Candidato máis novo	Jackie Cooper	Skippy	9

Véxase tamén

Bibliografía

• Crouse, Richard (2005). Reel Winners: Movie Award Trivia. Toronto, Ontario, Canadá: University of Toronto Press. ISBN 978-1-55002-574-3. 
• Levy, Emanuel (2003). All About Oscar: The History and Politics of the Academy Awards. Nova York: Continuum International Publishing Group. ISBN 978-0-82641-452-6. 
• Thise, Mark (2008). Hollywood Winners & Loseres A to Z. Nova York: Limelight Editions. ISBN 978-0-87910-351-4. 
• Wiley, Mason; Bona, Damien (1996). Inside Oscar: The Unofficial History of the Academy Awards (5 ed.). Nova York: Ballantine Books. ISBN 978-0-34540-053-6. OCLC 779680732. 

Ligazóns externas

• Base de datos oficial dos Premios da Academia (en inglés)