Ֆլորիդա
Անվան այլ կիրառումների համար տե՛ս՝ Ֆլորիդա (այլ կիրառումներ)
 անգլ.՝ Florida | ||||||
|---|---|---|---|---|---|---|
| ||||||
| Երկիր |  ԱՄՆ | |||||
| Մասն է | Մայրցամաքային նահանգներ և Հյուսիսատլանտյան նահանգներ | |||||
| Հիմն | Old Folks at Home? և Florida, Where the Sawgrass Meets the Sky? | |||||
| Կարգավիճակ | ԱՄՆ-ի նահանգ | |||||
| Մտնում է | ԱՄՆ | |||||
| Վարչկենտրոն | Թալահասի | |||||
| Ամենաբարձր կետ | Britton Hill? | |||||
| ԲԾՄ | 30 մետր | |||||
| Օրենսդրական մարմին | Florida Legislature? | |||||
| Դատական մարմին | Supreme Court of Florida? | |||||
| Միության մուտք | մարտի 3, 1845 (27-րդ) | |||||
| Պաշտոնական լեզուներ | անգլերեն | |||||
| Բնակչություն | ▲21 538 187 մարդ (ապրիլի 1, 2020)[1] (48 տեղ) | |||||
| Տարածք | 170 304 կմ² (22 տեղ) | |||||
 | ||||||
 | ||||||
| Հիմնադրված է | մարտի 3, 1845 թ. | |||||
| Սահմանակցում է | Ջորջիա և Ալաբամա | |||||
| Ժամային գոտի | EDT? | |||||
| Հապավում | FL[2] | |||||
| Փոխարինեց | Florida Territory? | |||||
| ISO 3166-2 կոդ | US-FL | |||||
| Անվանված է | Զատիկ | |||||
| Մականուն | The Sunshine State | |||||
| Միության մուտք | մարտի 3, 1845 (27-րդ) | |||||
| myflorida.com(անգլ.) | ||||||
Ֆլորիդա (անգլերեն՝ 
Florida), նահանգ ԱՄՆ-ի հարավարևելյան մասում։ Խոշոր քաղաքներն են՝ Մայամի, Տամպա, Օռլանդո և Ջեքսոնվիլ։
- մակերես - 140 հազ.
- բնակչություն - 17,244 հազ., (79.1 % - սպիտակամորթներ, 13,6 % - աֆրոամերիկացիներ, 10,2 % - կուբայական արտաքին ունեցողներ)
- քաղաքի բնակչություն - 84,3 %
- քաղաքներ - Թալահասի (մայրաքաղաք) - 137 հազար, Ջեքսոնվիլ - 794 հազար, Մայամի - 365 հազար, Տամպա - 285 հազար
Աշխարհագրական դիրք
[խմբագրել | խմբագրել կոդը]Ֆլորիդան հյուսիսից սահմանակից է Ալաբամայի և Ջորջիայի հետ։ Թերակղզու սահմանը անցնում է ափային գծով, հարավում նաև ընդգրկում է Ֆլորիդա֊Քիսի կղզիները։ Թերակղզու և Ֆլորիդա֊Քիս կղզեխմբի միջև ընկած է Ֆլորիդական ծովածոցը։ Հարավում ողողվում է Ֆլորիդական ծովածոցով, արևմուտքում՝ Մեքսիկական, իսկ արևելքում՝ Ատլանտյան օվկիանոսով։
Ֆլորիդա նահանգի մեծ մասը ընկած է նույնանուն թերակղզում, որը գտնվում է Մեքսիկական ծովածոցի, Ատլանտյան օվկիանոսի և Ֆլորիդական նեղուցի միջև։ Ամռանը այստեղ գործում է GMT-4 ժամային գոտին, ձմռանը՝ GMT-5:
Բնակչություն
[խմբագրել | խմբագրել կոդը]1920 թվականին Ֆլորիդան դարձավ ԱՄՆ-ի ամենահաջող և ամենաարագ զարգացող նահանգներից մեկը։ 1920-1990 թվականներին բնակչությունն աճեց 13 անգամ։ 2013 թվականի մարդահամարի տվյալներով նահանգում ապրում է 19 552 860 մարդ։ Բնակչության խտությունը հավասարաչափ բաշխված չի։ Բնակչության մոտ 85 %-ն ապրում է խոշոր քաղաքներում կամ ծովափներում։ Թերակղզու կենտրոնական և հյուսիսարևմտյան շրջաններում նույնպես բնակչությունը շատ է. այնտեղ մարդիկ զբաղվում են գյուղատնտեսությամբ։ Իսկ Ֆլորիդայի հարավային շրջանների բնակավայրերը փաստացի գրեթե անբնակ են։
Կլիմա
[խմբագրել | խմբագրել կոդը]Ֆլորիդան ներկայացնում է 2 կլիմայական գոտի։ Հյուսիսային Ֆլորիդայում կլիման խոնավ է, հարավայինում՝ օվկիանոսային։ Ձմռանը հարավային Ֆլորիդայում (Մայամիում) զարգացած է տուրիզմը՝ տաք կլիմայի շնորհիվ։
Հյուսիսային և Կենտրոնական Ֆլորիդաները տարվա ընթացքում ստանում են 2400-2800 ժամ արևային լույս, Հարավայինը՝ 2800-3200:
Ամռանը միջին ջերմաստիճանը կազմում է սկսած 26 °С՝ հյուսիսում մինչև 28 °С՝ հարավում, ձմեռայինը՝ սկսած 12 °С հյուսիսում մինչև 20 °С հարավում։ Ամռանը ջերմաստիճանը հազվադեպ անցնում է 38 °С:
Ֆլորիդայի կլիման անվանում են ամենաթանկ և ամենակարևոր «բնական ռեսուրսը»։ Հենց կլիմայի շնորհիվ այդ տեղը տարվա ընթացքում հետաքրքրում է միլիոնից ավել զբոսաշրջիկների։ Ձմռանը իհարկե օտարերկրացիները ավելի շատ են։
Տնտեսություն
[խմբագրել | խմբագրել կոդը]Ֆլորիդա նահանգի ՀՆԱ-ն կազմում է 776,3 միլիարդ դոլար՝ 4-րդ տեղը ԱՄՆ-ում (2011 թվականի օգոստոս), ինչը համեմատելի է Ավստրալիայի ՀՆԱ-ի հետ։
Ֆլորիդան ԱՄՆ-ի ցիտրուսային մրգերի արտադրության առաջատար նահանգն է։ Ամեն տարի երկրի բերքի երկու երրորդը ցիտրուսային մրգեր են, որոնք հավաքվում են Ֆլորիդայի պուրակներում։ Դրանք հիմնականում նարինջներ և գրեյպֆրուտներ են ։
Վերջին 100 տարվա ընթացքում միայն մեկ անգամ է Ֆլորիդայի ցիտրուսային բերքը մահացել ցրտից։ Դա տեղի է ունեցել XX դարի 80-ականների վերջին։ Ֆերմերները, որոնց տնտեսությունները գտնվում էին Լեյքլենդ եւ Օռլանդո քաղաքներից հյուսիս, ստիպված են եղել հրաժարվել ցիտրուսային մրգերի արտադրությունից։ Նախկինում, երբ սառեցված մրգերը շուկա էին մտնում, ցիտրուսային մրգերի գները կտրուկ ընկնում էին, և ֆերմերները սնանկանում էին։ Այժմ Ֆլորիդայի ցիտրուսային հանձնաժողովի խիստ շուկայական վերահսկողությունն օգնում է գները պատշաճ մակարդակի վրա պահել նույնիսկ ցուրտ ձմեռներից հետո։ Նահանգի մեկ այլ կարևոր գյուղատնտեսական բերք համարվում է ծխախոտը, որը աճում է հիմնականում Ֆլորիդայի հյուսիսում։ Ծխախոտի մշակումը սկսվեց 20-ականների վերջին։ 20-րդ դար, այն բանից հետո, երբ կրծողների հորդաները, որոնք հարձակվել էին Ֆլորիդայի բամբակյա տնկարկների վրա, ոչնչացրեցին բերքի մեծ մասը։ Ֆլորիդայի ծխախոտի արտադրության շուկայական կենտրոնը համարվում է Live Oak քաղաքը։
Բացի ցիտրուսային մրգերից և ծխախոտից, ջերմասեր շաքարեղեգը նույնպես աճեցվում է Ֆլորիդայի հարավային մասում։ Օկիչոբի լճի հարավային ափին գտնվող Կլյուիստոն քաղաքը Ֆլորիդայի շաքարեղեգի մշակման կենտրոնն է։ Այս գյուղատնտեսական մշակաբույսերի արտադրությունն ընդլայնվեց 1961 թվականի Կուբայի հեղափոխությունից հետո, երբ ԱՄՆ-ը դադարեցրեց կղզուց շաքարեղեգ ներմուծելը։ Ֆլորիդան երկրի շուկաներ ձկների խոշոր մատակարարներից մեկն է։ Նահանգի հիմնական ձկնորսական նավահանգիստները. ծոցի ափին դրանք Պենսակոլա և Ապալաչիկոլա են, իսկ Ատլանտյան օվկիանոսի ափին ՝ Ֆերնանդինա լողափ և Նոր Զմյուռնիա լողափ քաղաքները։ Եվ, իհարկե, Ֆլորիդայի բանալիների կղզիները։ Այստեղ արդյունահանվում է վարդագույն ծովախեցգետին, նրա բնակավայրերը ձգվում են Տամպայից մինչև արգելապատնեշ կղզիներ։ Բացի ծովախեցգետիններից, Ֆլորիդայի ձկնորսները երկրի շուկաներ են մատակարարում տարբեր տեսակի ձկներ, այդ թվում ՝ իսպանական սկումբրիա, Սև մուլետ, ինչպես նաև խեցեմորթ, Օմար և ծովախեցգետին։ Ապալաչիկոլա ծոցում ոստրեներ են աճեցնում։ Նահանգում սպորտային ձկնորսությունը շատ տարածված է։ Այն կարելի է անվանել Ֆլորիդայի զբոսաշրջության արդյունաբերության կարևոր արդյունաբերություն և նահանգի եկամտի լավ աղբյուր։ Ֆլորիդայի տարածքի 45 %-ը ծածկված է անտառներով։ Նույնիսկ ավելի վաղ ժամանակներում Ֆլորիդայի սոճու անտառները փայտի ամենակարևոր աղբյուրն էին ԱՄՆ ռազմածովային ուժերի համար։ Բայց 19 — րդ դարում այս աղբյուրը սպառվեց ՝ Ֆլորիդայի անտառները գրեթե հատվեցին։ Այնուամենայնիվ, նահանգի քաղաքացիները նոր անտառներ տնկեցին հին անտառահատումների տեղում, և 1940 թվականին Ֆլորիդայի սղոցարանը նորից սկսեց թափ հավաքել։
Ֆլորիդայի տնտեսության մեջ զբոսաշրջության արդյունաբերությունը ամենակարևորն է և հսկայական եկամուտ է բերում պետությանը։ Ֆլորիդայի ամենատարածված տուրիստական կենտրոններն են Մայամին, Մայամի Բիչը, Օռլանդոն, որտեղ գտնվում են Disney World և Universal Orlando զբոսայգիները, Ֆորտ Լոդերդեյլը, Փալմ Բիչը, Սենթ Փիթերսբերգը, Պանամա Սիթին, Պենսակոլան։ Ինչպես նաև քաղաքներ, որոնք տեղակայված են ազգային պարկերի տարածքներում։ Դա տուրիստական արդյունաբերությունն է, որը լավագույնս ազդել է նահանգի տնտեսության արդյունաբերական ոլորտների զարգացման վրա։
Ֆլորիդայի ամենաբարձր շենքերի հիմնական մասը կառուցվել է 2000-ականներին։
Ժողովրդագրություն
[խմբագրել | խմբագրել կոդը]| Տարի | Թվաքանակ |
|---|---|
| 1910 | 752 619[3] |
| 1920 | 968 470 |
| 1930 | 1 468 211 |
| Տարի | Թվաքանակ |
|---|---|
| 1940 | 1 897 414 |
| 1950 | 2 771 305 |
| 1960 | 4 951 560 |
| Տարի | Թվաքանակ |
|---|---|
| 1970 | 6 789 443 |
| 1980 | 9 746 324 |
| 1990 | 12 937 926 |
| Տարի | Թվաքանակ |
|---|---|
| 2000 | 15 982 378 |
| 2010 | 18 801 310 |
| 2015 | 20 271 272[4] |
1990 թվականի մարդահամարի համաձայն, Ֆլորիդայի բնակչության ցեղերի տոկոսային թիվը հետևյալն էր`
- 70,2 ոչ իսպանախոս սպիտակամորթներ
- 13,6 սևամորթներ
- 12,8 լատինոամերիկացիներ
- 1,2 ասիացիներ
- 0,3 հնդկացիներ
Համաձայն 2000 թվականի մարդահամարի՝ Ֆլորիդայի բնակչության ցեղերի տոկոսային թիվը հետևյալն էր`
- 66,4 ոչ իսպանախոս սպիտակամորթներ
- 16,8 լատինոամերիկացիներ
- 14,5 սևամորթներ
- 2,0 ասիացիներ
- 0,3 հնդկացիներ
2007 թվականի արդյունքները.
- 61,5 ոչ իսպանախոս սպիտակամորթներ
- 20,5 լատինոամերիկացիներ
- 15,2 սևամորթներ
- 2,5 ասիացիներ
- 0,3 հնդկացիներ
2010 թվականի ցանկը.
- 57,9 ոչ իսպանախոս սպիտակամորթներ
- 22,5 լատինոամերիկացիներ
- 16,0 սևամորթներ
- 2,4 ասիացիներ
- 0,4 հնդկացիներ
Քաղաքներ
[խմբագրել | խմբագրել կոդը]| Բնակչության քանակով 80 հազարից ավել քաղաքների ցանկ 2004 թ. հուլիսի 1-ի դրությամբ | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
Քույր-շրջաններ
[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
Հարավային Աֆրիկա Արևմտյան Կասպիական նահանգ (անգլ.՝ Western Cape, աֆրիկաանս՝ West-Kaap, զուլուսերեն՝ IKipi Lasentshonalanga), Հարավային Աֆրիկա
Հարավային Կորեա Գեոնգի (կորեերեն՝ 경기도, 京畿道), Հարավային Կորեա
Ֆրանսիա Լանգեդոկ — Ռուսսիլոն (ֆր.՝ Languedoc-Roussillon), Ֆրանսիա
Վենեսուելա Նուևա-Էսպարտա (Վենեսուելա) (իսպ.՝ Nueva Esparta), Վենեսուելա
Ճապոնիա Վակայամայի պրեֆեկտուրա (ճապ.՝ 和歌山県), Ճապոնիա
Թայվան Թայվան (Չինաստանի Հանրապետության նահանգ) (չինարեն՝ 臺灣省), Չինական Հանրապետություն
Տես նաև
[խմբագրել | խմբագրել կոդը]Ծանոթագրություններ
[խմբագրել | խմբագրել կոդը]- ↑ 1,0 1,1 2020 թվականի ԱՄՆ մարդահամար / United States Census Bureau
- ↑ https://about.usps.com/who-we-are/postal-history/state-abbreviations.htm
- ↑ https://web.archive.org/web/20111028064539/http://2010.census.gov/2010census/data/apportionment-pop-text.php
- ↑ Population Estimates Program
Արտաքին հղումներ
[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
| ||||||||||||||
| |||||||||||||||||||||||||
.svg)
 | Վիքիպահեստն ունի նյութեր, որոնք վերաբերում են «Ֆլորիդա» հոդվածին։ |
| ||||||||||||||||
