Галеби
| Галеби | |
|---|---|
| |
| Возрасна единка | |
| Научна класификација | |
| Царство: | Животни |
| Колено: | Хордови |
| Класа: | Птици |
| Ред: | Дождосвирни |
| Подред: | Lari |
| Семејство: | Галеби Vigors, 1825 |
| Видови | |
|
11, во текстот | |
Галеби (науч. Laridae) — семејство крајбрежни птици (морски, езерски, речни), средни до големи, со бело или сиво перје, често со црни дамки на главата или крилјата.
Опис
[уреди | уреди извор]Зависно од видот, големината на галебите се движи од најмалиот кој тежи 120 г и е долг 29 см, до најголемиот кој е тежок 1,75 кг и долг 76 см. На поголемите видови потребни им се 4 години сосема да созреат и да имаат перје на возрасни, а на помалите за тоа им треба 2 години. На нозете имаат три прста нанапред поврзани со пливачка кожичка (ципа) и еден прст, речиси сосема закржлавен, свртен наназад. Клунот им е релативно долг и тенок, малку свиен надолу. Бојата на клунот често е жолта со црвена точка кај белоглавите поголеми галеби, и црвен, темноцрвен или црн кај помалите галеби.[1]
Поведение
[уреди | уреди извор]Најголемиот број галеби живеат во умерените и постудените делови на двете полутопки. Живеат на бреговите од морето или езерото, понекогаш и подлабоко во копнениот дел, а многу ретко се впуштаат во лет на отворено море. Галебите, особено поголемите видови, се многу интелигентни птици,[2] кои користат сложена комуникација и имаат многу развиена социјална структура.[3] На пр. тие често се здружуваат во групи заради одбрана од грабливци, некои од нив покажале способност за користење примитивни алати[4] итн. Многу видови галеби се успешни во соживотот со луѓето.[5] Најдолг животен век забележан е за сребренестиот галеб и изнесува 49 години.[6]
Размножување
[уреди | уреди извор]
Галебите се гнездат во големи, густи и бучни јата. Гнездото е направено од вегетација и во него снесуваат 2-4 јајца кои агресивно ги бранат. Јајцата ги лежат наизменично обата родитела во период од 3 до 5 недели. Кога ќе се излегнат, пилињата веднаш се способни да трчаат и пливаат, но им требаат 3-9 недели за да почнат да летаат, а дотогаш остануваат во гнездото каде родителите ги хранат.
Исхрана
[уреди | уреди извор]Повеќето од галебите се хранат со месо, а некогаш се случува да јадат и мрши. Обично јадат ракови и ситни риби. Но, сепак, општо земено, галебите јадат сè што ќе им биде понудено од луѓето, нивните остатоци, и секаква храна - растителна и животинска. Како и другите птици од нивниот ред (барските птици), и галебите пијат и солена и слатка вода. Тие имаат егзокрини жлезди со кои натриум хлоридот можат да го исфрлат преку ноздрите што им помага на бубрезите во одржувањето на електролитната рамнотежа.[7]
Список на видовите
[уреди | уреди извор].jpg)
Вид Larus
- Larus pacificus
- Larus belcheri
- Larus atlanticus
- Larus crassirostris
- Larus heermanni
- Larus canus
- Larus delawarensis
- Larus californicus
- Larus marinus
- Larus dominicanus
- Larus dominicanus vetula
- Larus glaucescens
- Larus occidentalis
- Larus livens
- Larus hyperboreus
- Larus glaucoides
- Larus glaucoides kumlieni
- Larus thayeri
- Larus argentatus
- Larus heuglini
- Larus smithsonianus
- Larus michahellis
- Larus cachinnans
- Larus vegae
- Larus armenicus
- Larus schistisagus
- Larus fuscus
Вид Ichthyaetus
- Ichthyaetus leucophthalmus
- Ichthyaetus hemprichii
- Ichthyaetus ichthyaetus
- Ichthyaetus audouinii
- Ichthyaetus melanocephalus
- Ichthyaetus relictus
Вид Leucophaeus
- Leucophaeus scoresbii
- Leucophaeus atricilla
- Leucophaeus pipixcan
- Leucophaeus fuliginosus
- Leucophaeus modestus
Вид Chroicocephalus
- Chroicocephalus novaehollandiae
- Chroicocephalus scopulinus
- Chroicocephalus hartlaubii
- Chroicocephalus maculipennis
- Chroicocephalus cirrocephalus
- Chroicocephalus serranus
- Chroicocephalus bulleri
- Chroicocephalus brunnicephalus
- Chroicocephalus ridibundus
- Chroicocephalus genei
- Chroicocephalus philadelphia
Род Saundersilarus
- Saundersilarus saundersi
Род Hydrocoloeus
- Hydrocoloeus minutus
Род Rhodostethia
- Rhodostethia rosea
Род Rissa
- Rissa tridactyla
- Rissa brevirostris
Род Pagophila
- Pagophila eburnea
Род Xema
- Xema sabini
Род Creagrus
- Creagrus furcatus
Галебите како тема во уметноста и во популарната култура
[уреди | уреди извор]- Галебот Џонатан Ливингстон — новела од Ричард Бах.
- „Галеб“ — песна на македонската поетеса Јованка Денкова.[8]
- „Галеб“ — песна на македонскиот поет Блаже Конески.[9]
- „Кон галебот што кружи над мојата глава“ - песна на македонскиот поет Ацо Шопов.[10]
- „Вовед: Песна на галебите“ (англиски: Prelude: Song Of The Gulls) — песна на британската рок-група King Crimson од 1971 година.[11]
- „Песна за морскиот галеб“ (англиски: Song To A Seagull) — песна на канадската музичарка Џони Мичел (Joni Mitchell) од 1968 година.[12]
- „Морски галеб“ (англиски: Seagull) — песна на британската рок-група Рајд (Ride) од 1990 година.[13]
- „Галебе мој тажен“ - песна на македонската поп-пејачка Верица Ристевска.[14]
Наводи
[уреди | уреди извор]- ↑ Burger, Alan; Gochfeld, Michael (1996). „Family Laridae (Gulls)“. Во del Hoyo, Josep; Elliott, Andrew; Sargatal, Jordi (уред.). Handbook of the Birds of the World. Volume 3, Hoatzin to Auks. Barcelona: Lynx Edicions. стр. 572–599. ISBN 84-87334-20-2.
- ↑ „Gulls and man“. The Royal Society for the Protection of Birds. 13 August 2007. Посетено на 4 January 2010.
- ↑ Alcock, J. (1998) Animal Behavior: An Evolutionary Approach (7th edition). Sinauer Associates, Inc. Sunderland, Massachusetts. ISBN 0-87893-009-4
- ↑ Henry, Pierre-Yves; Jean-Christophe Aznar (June 2006). „Tool-use in Charadrii: Active Bait-Fishing by a Herring Gull“. Waterbirds. The Waterbird Society. 29 (2): 233–234. doi:10.1675/1524-4695(2006)29[233:TICABB]2.0.CO;2.CS1-одржување: датум и година (link)
- ↑ „Seagull becomes crisp shoplifter“. BBC News. 20 July 2007.
- ↑ „AnAge entry for Larus argentatus“. The Animal Ageing and Longevity Database. Посетено на 23 November 2008.
- ↑ Sarah Dowdey (9 July 2009). „How do seagulls drink saltwater?“. HowStuffWorks. Архивирано од изворникот на 2013-03-27. Посетено на 20 March 2013.
- ↑ Јованка Денкова, Исповед на бршленот. Штип: Јованка Денкова, 2024, стр. 49.
- ↑ Блаже Конески, 'Везилка. Скопје: Арс Ламина - публикации, Арс Либрис, 2021, стр. 19.
- ↑ Ацо Шопов, Песни. Скопје: Македонска книга, Мисла и Култура, 1988, стр. 36.
- ↑ King Crimson – Islands (пристапено на 27.1.2023)
- ↑ Joni Mitchell – Song To A Seagull (пристапено на 24.4.2023)
- ↑ Ride – Nowhere (пристапено на 15.2.2024)
- ↑ YouTube, Галебе мој тажен - Верица Ристевска - Galebe moj tazhen - Verica Ristevska (пристапено на 14.10.2019)
Литература
[уреди | уреди извор]- Grant, Peter J. (1986), Gulls: a guide to identification ISBN 0-85661-044-5
- Howell, Steve N. G. and Jon Dunn (2007), Gulls of the Americas ISBN 0-618-72641-1
- Olsen, Klaus Malling & Larsson, Hans (1995), Terns of Europe and North America. Christopher Helm, London. ISBN 0-7136-4056-1
Надворешни врски
[уреди | уреди извор] |
„Галеби“ на Ризницата ? |
- Видеа со галеби[мртва врска] на Internet Bird Collection
- Gullpix Архивирано на 6 декември 2008 г. Слики на галеби, сортирани по видови