Заемоделувачки галаксии

Заемоделувачки галаксии — галаксии чии гравитациски полиња предизвикуваат меѓусебни пореметувања во нив. Пример за мало пореметување е она што го врши придружна галаксија врз спиралните краци на главната галаксија. Пример за крупно заемодејство е судир помеѓу две галаксии.

Придружно заемодејство

Во вселената често се среќава една џиновска галаксија која заемодејствува со нејзините придружници (сателити). Гравитацијата на сателитот може да ги привлекува спиралните краци на главната галаксија. Друга можност е сателитот да се втурне во главната галаксија (на пр. џуџестата елиптична галаксија Стрелец). Ова може да предизвика мало количество на ѕвездообразба.

Галактички судир

Во развојот на галаксиите, често се јавува судир помеѓу нив. Поради крајно тенката распределба на материјата во галаксиите, помеѓу нив не се случуваат вистински „судири“, туку гравитациско заемодејство. Ова може да доведе до нивно спојување, што се случува кога ќе се судрат, но немаат доволно залет за да продолжат да се движат по судирот. Во вакви случаи тие се привлекуваат и се спојуваат откако ќе минат една низ друга многупати, образувајќи нова галаксија. Ако едната е многу поголема од другата, таа ќе остане претежно непроменета (ќе изгледа исто), додека пак помалата ќе се расчини и ќе се припои кон неа. Минувањето како такво не го менува обликот на галаксиите, но доколку тие се спојат, тогаш обликот не останува ист.

Судири помеѓу галаксии денес често се симулираат на сметачи, вклучувајќи ги сите веродостојни физички чинители како гравитациските сили, растерување на гасот, ѕвездообразба и повратните дејства. Динамичкото триење ги забавува галактички парови, кои во даден момент може да се спојат или да не се спојат, зависно од првичната релативна енергија на орбитите.

Галактичкиот пар Zw I 136.^[1]
Се смета дека ESO 576-69 е поранешна спирална галаксија.^[2]
Галаксијата Вител со нејзиниот придружник NGC 5195.
Галаксиите Глувци.
Симулација на судир помеѓу две спирални галаксии што имаат џиновски црни дупки

Галактички канибализам

Галактички канибализам е процес при кој една голема галаксија делува со плимни гравитациски заемодејства со некоја помала, за потоа да ја припои во себе, и станува поголема неправилна галаксија (понекогаш елиптична).

Се смета дека во моментов се одвива галактички канибализам помеѓу Млечниот Пат и Големиот и Малиот Магеланов Облак. Како доказ за ова се посочени тековите од водород кои се излачуваат од Магаленовите Облаци и влегуваат во Млечниот Пат.

Замодејства во јата

Заемодејствата во јата се случуваат помеѓу една галаксија со мала сјајност и друга која е посјајна, при што дејството се случува во густи галактички јата како она Девица и Береникина коса. Тие галаксии се движат со големи релативни брзини и често се среќаваат со други системи од јатото поради неговата густина.

Според сметачките симулации, овие заемодејства ги претвораат пореметените системи во пречкести спирални галаксии и, ако има повеќе средби, создава ѕвездородна галаксија со губиток на аголен залет (момент на импулсот) и загревање на нивниот гас. На крај настанува претворање на спирални галаксии со мала сјајност (од подоцнежен вид) во џуџести сфероидни и џуџести елиптични.^[3]

Ова е заклучено од испитувањето на џуџестите галаксии од ран вид во јатото Девица, при што во нив се најдени структури како дискови и спирални краци, што укажува на тоа дека тие се некогашни дискови системи преобразени со заемодејства.^[4]

Позначајни заемоделувачки галаксии

Назив	Вид	Оддалеченост (мил. сг)	Величина	Забелешки
Млечен Пат, ГМО и ММО	SBc/SB(s)m/SB(s)m pec	0		Satellites interacting with their primary
Вител (M51)	SAc (SB0-a)	37	+8.4	Satellite interacting with its primary
NGC 2207 and IC 2163	SAc/SAbc	114	+11	galaxies going through the first phase in galactic collision
Глувци (IC 819/20)	S0/SB(s)ab	300	+13.5	galaxies going through the second phase in galactic collision
NGC 1097	SB(s)bc (E6)	45	+9.5	Satellite interacting with its primary
Пипки (NGC 4038/9)	SAc/SBm	45	+10.3	galaxies going through the third phase in galactic collision
NGC 520	S	100	+11.3	galaxies going through the third phase in galactic collision

Иден судир на Млечниот Пат со Андромеда

Астрономите проценуваат дека Млечниот Пат (нашата галаксија) ќе се судри со галаксијата Андромеда за околу 4,5 милијарди години. Се смета дека овие две спирални галаксии ќе се спојат, и дека ќе образуваат елиптична галаксија.^[5]^[6]

Поврзано

Наводи

↑ „Galactic soup“. ESA/Hubble Picture of the Week. Архивирано од изворникот на 2020-06-10. Посетено на 18 August 2014.
↑ „The messy result of a galactic collision“. ESA/Hubble Picture of the Week. Архивирано од изворникот на 2020-11-24. Посетено на 29 May 2013.
↑ Galaxy Harassment
↑ More evidence for hidden spiral and bar features in bright early-type dwarf galaxies
↑ Hazel Muir, "Galactic merger to 'evict' Sun and Earth," New Scientist 4 мај 2007 Архивирано на 10 октомври 2008 г.
↑ Astronomy, јуни 2008, стр. 28, Abraham Loeb and T.J. Cox

Надворешни врски

Галактички судири (англиски)
Симулација на галактички судири (англиски)
Симулации на галактички спојувања — GALMER (англиски)

[1] „Galactic soup“. ESA/Hubble Picture of the Week. Архивирано од изворникот на 2020-06-10. Посетено на 18 August 2014.

[2] „The messy result of a galactic collision“. ESA/Hubble Picture of the Week. Архивирано од изворникот на 2020-11-24. Посетено на 29 May 2013.

[3] Galaxy Harassment

[4] More evidence for hidden spiral and bar features in bright early-type dwarf galaxies

[muir-5] Hazel Muir, "Galactic merger to 'evict' Sun and Earth," New Scientist 4 мај 2007 Архивирано на 10 октомври 2008 г.

[6] Astronomy, јуни 2008, стр. 28, Abraham Loeb and T.J. Cox

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]