Прејди на содржината

Англиски фолклор

Од Википедија — слободната енциклопедија
(Пренасочено од Фолклорот на Англија)
Илустраторот Ричард Дојл нацртал виленик како што е прикажан во англиските народните приказни. (19 век)

Англискиот фолклор е народната традиција која се развила во Англија низ вековите. Некои приказни може да се проследи назад до нивниот корен, додека потеклото на другите е неизвесно или спорно. Англија изобилува со фолклор, во сите форми, од традиционална приказна за Робин Худ, легендите за кралот Артур, па сè до современите урбани легенди и аспекти на криптозоологија како Ѕверот од Бодмин Мур.

Танцот Морис и практики како Абот Бромли танцот со рогови се дел од старата англиска народна традиција, како и игрите Mummers. Имињата на пабовите исто така ги чуваат народни традиции.

Англиски фолклорот во голема мера е составен од келтски, германски и христијански извори.

Додека некои традиции биле присутни низ цела Англија, повеќето од нив им припаѓаат на одредени региони:

Фолклорот низ поголемиот дел од Англија

[уреди | уреди извор]
  • Црното куче - црното куче главно се појавува ноќе. Често се вели дека е поврзано со ѓаволот, и со својот изглед бил третиран како приказ на смртта. Тоа генерално би требало да е поголемо од нормалните куче, и има големи, блескави очи.
  • Богарт - во зависност од локалната или регионалната традиција, богартот е или домашен дух или злонамерен дух кој ги опседнува полиња, мочуриштата или други топографски места. Домашниот богарт прави работите да исчезнат, млекото да скисели и други слични пакости. Секогаш злонамерен, богартот ќе го следи семејство каде и да побегне. Во Северниот дел на Англија, имало верувањето дека богартот никогаш не треба да се викне по име затоа што тогаш ќе стане неконтролиран и деструктивен.
  • Брауни - Во фолклорот, брауни е вид на добродушен гоблин. Брауните живеат во куќите и помагаат околу домашните работи. Сепак, тие не сакаат да бидат видени и работат само во текот на ноќта, традиционално во замена за мали подароци или храна. Од храна, посебно уживаат во каша и мед. Обично се откажуваат од куќата ако нивните подароци се нарекуваат плаќање, или ако сопствениците на куќата ги злоупотребуваат. Брауни живее во дел од домот кој не се користи.
  • Според англискиот фолклор, оние што се родени во одредени часови од денот можат да ги гледаат духовите.
  • Безбројни камења - Поврзани со мегалитски споменици
  • Кукли од пченка - Куклите од пченка се дел од жетвата како обичај во Европа пред механизација. Пред христијанството, во традиционалните пагански европски култури се верувало дека духот на пченката живее во полето, и дека со жетвата станува бездомник.
  • Змејови- огромни крилести влекачи кои испуштаат оган или отров. Постојат многу легенди со змејови во Англија.
  • Дрејковиот тапан - Непосредно пред да умре, Френсис Дрејк наредил тапанот да се однесе во опатијата Бакленд, каде што е и денес, и ветил дека ако Англија некогаш биде во опасност некој треба да го чукне тапанот а тој ќе се врати да ја одбрани земјата. Според легендата тој може да се слушне како чука кога Англија е во војна или кога се случуваат значајни национални настани.
  • Џуџиња
  • виленици
  • ттин
  • Англискиот народен танц во денешен облик е друштвен танц кој се појавил во доцниот 16 век.
  • Татко Време, антропоморфна претстава на времето. Обично е прикажан како постар човек со долга брада и со крилја.
  • Четирите ветрови - прикажани на старите мапи тие се обично лица што дуваат со уста. Главно постојат 4  (Северен ветер, Јужен ветер, Источен ветер и Западен ветер).
  • Зелениот човек - скулптура, цртеж, или друг приказ на лице опкружено со или направено од лисја.
  • Вештерските камења (наречени и змијски јајца), обично стаклести, со природна длабнатива низ него. Таквите камења биле откриени од страна на археолозите и во Британија и во Египет.
  • Хавелок Дански
  • Легендата на Mistletoe Bough - приказна за духови која е поврзана со многу конаци и дворци домови во Англија. Приказната раскажува како некоја млада невеста, играјќи криенка за време на нејзиниот свадбен појадок, се сокрила во некој сандак на таванот. Семејството и пријателите не ја нашле и таа се задушила. Телото било наводно пронајдено многу години подоцна во заклучениот сандак.
  • Лоб - бил легендарно суштество на англискиот фолклор, со слични атрибути на брауни. Тој обично е опишан како голем, влакнест човек со опашка, кој ќе се врши работа во замена за чинијата млеко и место до оганот. Една приказна тврди дека тој е џин, син на вештерка и ѓаволот.
  • Мајска кралица
  • Мајско дрво. Во месец мај се подигнува Мајско дрво околу кое се играат танци.
  • Мајка Природа
  • Ден на дабот[1] или Кралски ден на дабот е поранешен државен празник што се славел во Англија на 29 мај за да се одбележи возобновувањето на англиската монархија во мај 1660 година. Во некои делови од земјата денот сè уште се слави. Познат е и како Шик Шак ден.
  • Огри (или Тролови)
  • Скаменувачкиот бунар - им дава на предметите скаменет лик.
  • Зајак зајак зајак - е суеверие во Британија и Северна Америка кое тврди дека човекот кој ќе го повтори трипати ова на глас на првиот ден од месецот, ќе има среќа цел месец.
  • Црвенокап злодух. Убиствен гоблин со црвена капа.
  • Рејнардин
  • Пак или Робин Гудфел е проблематичен виленик или гоблин
  • Робин Худ – легендарниот англиски јунак кој краде од богатите за да дава на сиромашните.
  • Исправени камења ики фигури од креда се во интересот на народните приказни и верувања.
  • Том Паллето
  • Евреинот скитник - Според легендата некој Евреин го исмевал Исус Христос на патот кон Распетието. Тој бил потоа проколнат да оди по земјата до Второто пришествие. Точната природа на оваа индискреција на скитникот варира во различни верзии на приказната. Понекогаш се вели дека е чевлар или друг трговец, а понекогаш и дека е вратар во имотот на Понтиј Пилат.
  • Китење (Well dressing) – летна традиција и древна пракса да се украсуваат бунари во Врвот Област и околните области[2][3].
  • Дивиот лов и Ловецот Херне
  • Вивер – Помали роднини на змејови со две нозе, наместо четири.

Фолклорот на Источна Англија

[уреди | уреди извор]

Фолклорот на Лондон и југоисточна Англија

[уреди | уреди извор]

Фолклорот на Централна Англија

[уреди | уреди извор]
  • Црната Анис, позната и како Црната Агнес, страшна вештерка со сино лице која јаде луѓе.[7]
  • Црната жена од шумата Бредли, дух
  • Лејди Годива
  • Ги од Ворик
  • Робин Худ

Фолклор на Јоркшир и Североисточна Англија

[уреди | уреди извор]
  • Баргест
  • Ѓаволски стрели
  • Зеленозабата Џени
  • Белиот коњ од Килбурн
  • Танцот на долгите мечеви
  • Урсула Сутеил

Фолклорот на северозапад

[уреди | уреди извор]
  • Вештерките од Пендл
  • Вештерките од Самлсбери

Фолклорот на југозапад

[уреди | уреди извор]

Остатоци на паганството во англискиот фолклор

[уреди | уреди извор]

Многу делови од Англија и британскиот фолклор уште содржат докази за претхристијанското европското минато. Како и другите региони на Европа, некои аспекти на паганската религија  преживеале во англискиот фолклор.

Пример за ова е Дивиот лов кој се однесува на германското божество Один. Абот Бромли танцот со рогови исто така претставува претхристијански фестивал а и китењето на бунарите која е традиција можеби датира уште од времето на Келтите. Таков е и празникот Мејдеј (Мајски ден), прославата на доаѓањето на пролетта, кој се слави на 1 Мај низ Англија и други земји во Северна Европа.

Англискиот фолклор во други медиуми

[уреди | уреди извор]

Англискиот фолклор се среќава во книги, филмови и стрипови:

  • Ликовите како што се Зеленозабата Џени, Црниот Шак и Црната Анис се појавуваат во стрипот 2000 АD, и во краткиот расказ Лондон паѓа на Симон Спариер и Ли Гарбет.
  • Легендата за кралот Артур, Ловецот Херне и други повикувања на англискиот фолклор можат да се сретнат во книгите на Сузан Купер, Темнината доаѓа[8].
  • Суштества од британскиот фолклор се спомнуваат во серијалот за Хари Потер на Џ. К. Роулинг.
  • Мангата Берсерк од Кинтаро Миура (1989)[9] се инспирира од разни аспекти на англискиот фолклор.

Поврзано

[уреди | уреди извор]

Литература

[уреди | уреди извор]
  • Hutton, Ronald, The Stations of the Sun: A History of the Ritual Year in England, 1999
  • Opie, Iona, and Peter Opie, The Lore and Language of Schoolchildren, 1959
  • Opie, Iona, and Peter Opie, The Oxford Dictionary of Nursery Rhymes, (2nd edn) 1997
  • Opie, Iona, and Moira Tatem, A Dictionary of Superstitions, 1989
  • Paynter, William H. and Jason Semmens, The Cornish Witch-finder: William Henry Paynter and the Witcher, Ghosts, Charms and Folklore of Cornwall, 2008
  • Roud, Steve, The Penguin Guide to the Superstitions of Great Britain and Ireland, 2004
  • Simpson, Jacqueline, and Steve Roud, A Dictionary of English Folklore, 2000
  • Vickery, Roy, A Dictionary of Plant Lore, 1995
  • Westwood, Jennifer, and Jacqueline Simpson, The Lore of the Land: A Guide to England's legends, 2005
  • Wright, Arthur Robinson, English Folklore 1900
  • Fee, Christopher R, Gods, Heroes, & Kings: The Battle for Mythic Britain, 2004

Надворешни врски

[уреди | уреди извор]
  1. Christina., Hole (1978, ©1976). A dictionary of British folk customs. London: Paladin. ISBN 058608293X. OCLC 10971015. Проверете ги датумските вредности во: |date= (help)
  2. Well Dressing, Historic-UK, accessed August 2009.
  3. Well Dressing History, Buxton & Derbyshire Peakdistrict, accessed January 2017.
  4. Robins, Danny "Danny Robins Investigates: Episode 2 - The Mystery Of Clapham Wood", Channel 4 Radio, Channel 4
  5. Brownlow, Nick (2005) "Fortean Traveller: Clapham Wood", Fortean Times
  6. „Uffington White Horse“. Atlas Obscura (англиски). Посетено на 2017-11-03.
  7. Mary., Briggs, Katharine. An encyclopedia of fairies : hobgoblins, brownies, bogies, and other supernatural creatures (1 American. изд.). New York. ISBN 9780394734675. OCLC 2493210.
  8. „The Dark Is Rising Sequence (The Dark Is Rising #1-5)“. www.goodreads.com. Посетено на 2017-11-03.
  9. „Berserk, Vol. 1 (Berserk, #1)“. www.goodreads.com. Посетено на 2017-11-03.