Kiwi (fruit)

Kiwi

De kiwi (Actinidia chinensis) is een vrucht met een dunne, harige, bruine schil, helder groen vruchtvlees en een ring van zwarte pitjes. Schijfjes kiwi worden als decoratieve garnering van gebak, salades en dergelijke gebruikt, maar de vrucht kan natuurlijk ook gewoon in z'n geheel worden verorberd. Sinds ongeveer de jaren '80 van de 20e eeuw wordt de kiwi in het westen niet meer als exotische vrucht gezien.

Voedingswaarde

De kiwi is heel voedzaam. Het bevat meer vitamine C (1 kiwi = 166% van de dagelijkse behoefte) dan veel anderen fruitsoorten en is een goede kaliumbron. Kiwi's bevatten ook het cholesterolverlagende pectine, verder aminozuren, bètacaroteen, foliumzuur, kalium, magnesium, koper, zink, fosfor, mangaan, vitamine A en is het een vetarme bron van vitamine E. Verder bevat het koolhydraten, eiwitten en zeer weinig vet.

Herkomst

Oorspronkelijk komt de kiwi uit China, waar omstreeks 1600 de productieteelt op gang kwam. In 1906 werd de vrucht naar Nieuw-Zeeland gehaald. De bijnaam luidde toen 'Chinese kruisbes', maar de kiwi is niet aan de kruisbes verwant. Jaren later, toen de kiwi een exportproduct werd, werd het hernoemd naar 's lands trots: de kiwi (vogel). Gedurende de zomer komt 75% van alle kiwi's daarvandaan. Ook in de Amerikaanse staat Californië wordt de fruitsoort op grote schaal verbouwd en Chili exporteert de vrucht eveneens. Doordat alle drie landen in verschillende perioden oogsten en door de opslagmogelijkheden is de kiwi het hele jaar door verkrijgbaar.

Teelt

De meest geteelde kiwisoort is de Hayward. Het is geen echte tropische vrucht, want de kiwi wil alleen gedijen in een gematigd klimaat zoals Nieuw-Zeeland dat heeft. Voor de ideale kweek zijn 1 mannelijke plant op 8 vrouwelijke planten nodig. De vruchten hangen lang aan de struik voordat ze rijp zijn. Vaak worden ze echter onrijp geplukt voor een betere houdbaarheid. Het duurt 3 tot 5 jaar voordat een kiwi volwassen is en vrucht draagt, maar dan kan er ook rijk geoogst worden.

Voor de teelt in de tuin zijn er ook Eenhuizige planten, er is dan maar 1 plant nodig, de bloemen zijn zowel mannelijk als vrouwelijk. Zoals de haarloze mini-kiwi, die kleine vruchten heeft die met schil en al gegeten worden.

Handel en consumptie

De kiwi is voor de handel een makkelijk product: het kan maanden lang gekoeld bewaard worden zonder verlies van belangrijke eigenschappen. Hoe rijper de kiwi, hoe lekkerder hij is. Ze worden vaak nog onrijp aangeboden, maar dan is de smaak zurig en de nasmaak onprettig. Ook kunnen de pitjes een 'ijzersmaak' op de tanden achterlaten. Een kiwi kan men thuis verder laten rijpen op kamertemperatuur, niet in direct zonlicht en niet te dicht in de buurt van ander fruit. Een rijpe kiwi is licht indrukbaar. De kiwi kan geschild gegeten worden, of ongeschild, maar voor dat laatste is het beter de haartjes af te schrobben.
Zie ook: tropische vruchten (Exoten)

foto's (genomen in België) van kiwi plant, bloem (kan ook wit zijn) en vrucht