vogel

Niet te verwarren met: Vogel

Nederlands

Uitspraak

• Geluid:  vogel    (hulp, bestand)
• IPA: / ˈvoɣəl / (2 lettergrepen)
  • (Noord-Nederland): /ˈvoχɔɫ/, /ˈvoʊ̯χɔɫ/
  • (Vlaanderen, Brabant): /ˈvoːɣəl/
  • (Limburg): /ˈvoːɣəl/

Woordafbreking

• vo·gel

Woordherkomst en -opbouw

• erfwoord Ontwikkeld uit Oudnederlands fogal, uogala , in de betekenis van ‘gewerveld dier met veren’ voor het eerst aangetroffen in het jaar 701

	enkelvoud	meervoud
naamwoord	vogel	vogels
verkleinwoord	vogeltje	vogeltjes

Zelfstandig naamwoord

de vogel m

1. (dierkunde) gewerveld dier behorend tot de klasse Aves  met twee vleugels, twee poten, een snavel en een met veren bedekt lichaam dat zich voortplant door het leggen van eieren

   • Er zaten twee vogels op het dak van de schuur. 

   ▸ Het gaat Jetten om de gevolgen voor het onderwaterleven tijdens de bouw. Vissen en zeezoogdieren kunnen bijvoorbeeld last hebben van het heien. Maar ook als de molens in bedrijf zijn, kunnen er gevolgen zijn voor dieren zoals vogels en vleermuizen, die gehinderd worden door de draaiende wieken.

2. (figuurlijk), (informeel) iemand (vaak van het mannelijk geslacht) die ongewoon overkomt, bijzonder of merkwaardig persoon

   • Hee vogel, wat doe jij daar? 

   ▸ Ik nam deze nieuwe vogel eens goed op, zijn manier van doen kwam me heel bekend voor maar ik kon niet direct bedenken op wie hij leek.

Hyponiemen

   

Adelberts prieelvogel Ambonese brilvogel Archbolds prieelvogel Cambodjaanse snijdervogel Ceylonese brilvogel Colombiaanse koevogel Crookshanks brilvogel Everetts brilvogel Filipijnse brilvogel Filipijnse snijdervogel Gurneys suikervogel Heuglins brilvogel Humes brilvogel Indiase brilvogel Jamaicaanse suikervogel Japanse grasvogel Javaanse brilvogel Jerdons bladvogel Kaapse brilvogel Kaapse grasvogel Kaapse suikervogel Keniaanse brilvogel Lauterbachs prieelvogel Loria's satijnvogel MacGregors satijnvogel Molukse brilvogel Moreaus snijdervogel Murphy's brilvogel Oostvogel Paradijsvogel Sanfords brilvogel Sanfords prieelvogel Sempers brilvogel Somalische brilvogel Sumatraanse bladvogel Swinhoes brilvogel Tasmaanse diamantvogel Woodfords brilvogel aasvogel apostelvogel arendvogel avondvogel baardvogel bladvogel blauwe suikervogel bleke koevogel braakvogel brilvogel broedvogel bromvogel bruine tuiniervogel capuchonvogel diamantvogel dinovogel dollarvogel dondervogel eendvogel effen brilvogel fluitvogel fregatvogel gansvogel geluksvogel gelukvogel gestreepte grasvogel gestreepte snijdervogel gevlekte diamantvogel gevlekte prieelvogel geweervogel gierstvogel giervogel glansvogel gouden brilvogel goudvogel grasvogel grijpvogel grijze koevogel grijze prieelvogel grijze snijdervogel grijze spitsvogel groene brilvogel groene suikervogel groene vijgvogel grote glansvogel grote koevogel grote spitsvogel handvogel hapvogel hobbyvogel hoendervogel honingvogel hoofdvogel hoogvogel huisvogel ijsvogel jaarvogel jachtvogel juweelvogel kanarievogel kaneelbruine brilvogel kaneelvogel kanoetvogel katvogel keerkringvogel klampvogel klimvogel klokvogel koevogel kooivogel kraanvogel krammetvogel kramsvogel kutvogel lachvogel liervogel lokvogel loodsvogel loopvogel lotusvogel luchtvogel menievogel miervogel moerasvogel muisvogel nachtvogel neushoornvogel noordelijke Afrikaanse brilvogel oervogel olievogel olifantsvogel ombervogel ongeluksvogel onheilsvogel onweersvogel oostvogel oppervogel oranje prieelvogel orgelvogel oudervogel ovenvogel paradijsvogel parasolvogel pechvogel pestvogel prieelvogel pronkvogel ralvogel regenvogel reigervogel renvogel rijstvogel roepvogel roervogel roetbruine grasvogel roofvogel rosse grasvogel rupsvogel satijnblauwe prieelvogel satijnvogel scharrelvogel schreeuwvogel secretarisvogel shitvogel siervogel slangehalsvogel slangenhalsvogel snijdervogel speelvogel spitsvogel spotvogel standvogel steekvogel stekvogel stinkvogel stootvogel stormvogel strandvogel struisvogel suikervogel thermometervogel trapvogel trekvogel trompetvogel tuiniervogel tuinvogel vetvogel vijgvogel volièrevogel vuurvogel waadvogel wadvogel walgvogel watervogel wedstrijdvogel weidevogel wespenvogel wevervogel wintervogel witte klokvogel woudvogel zangvogel zeevogel zomervogel zonnevogel zuidelijke Afrikaanse brilvogel zwarte orgelvogel zwemvogel zwerfvogel

Afgeleide begrippen

   

Alexandra's vogelvlinder Surinaamse vogeleter Vogelkop gevogelte vogelaanvaring vogelachtig vogelasiel vogelbalans vogelbek vogelbeltoon vogelbeschermer vogelbescherming vogelboek vogelcatalogus vogelcholera vogeldeskundige vogelei vogeleiland vogelen vogelenzang vogeleter vogelexcursie vogelflap vogelgebied vogelgekwetter vogelgeluid vogelgezang vogelgids vogelgierst vogelgriep vogelhandelaar vogelhond vogelhuis vogelhuisje vogelhut vogeljaar vogeljacht vogelkenner vogelkers vogelklauw vogelkooi vogelkop vogelkunde vogelkundig vogelkundige vogelkunstwerk vogelliefhebber vogellijm vogelluis vogelluismijt vogelluizen vogelman vogelmarkt vogelmelk vogelmest vogelmijt vogelmuur vogelnaam vogelnest vogelnestje vogelonderzoek vogelopvang vogelpak vogelpark vogelperspectief vogelpest vogelpik vogelpikken vogelpindakaas vogelpoel vogelpoep vogelpootje vogelpopulatie vogelproof vogelreservaat vogelrichtlijn vogelrijk vogelschedel vogelschieten vogelschrik vogelslachtoffers vogelslag vogelsoort vogelspin vogelspinnen vogelspotten vogelspotter vogelstand vogelsterfte vogelstruis vogeltelling vogeltong vogeltrek vogelvanger vogelvangst vogelveer vogelvereniging vogelvergunning vogelverschrikker vogelvide vogelvlinder vogelvlucht vogelvoer vogelvrij vogelwacht vogelwachter vogelwasmachine vogelwaterjuffer vogelweide vogelwereld vogelwet vogelwichelaar vogelwiekje vogelwikke vogelzaad vogelzang vogelziekte vogelzwerm

Spreekwoorden

• Vogels van diverse pluimage

mensen met allerlei diverse achtergronden

• Aan de veren kent men de vogel

aan het uiterlijk (verzorging/kleding) kun je zien met wat voor iemand je te maken hebt. De kleren maken de man.

• De vogel is gevlogen

de dader is was al weg (of gevlucht)

• De vogel over het net laten vliegen

goede kansen niet aangrijpen

• Een gladde vogel

iemand die zich overal weet uit te redden op slinkse wijze

• Een slimme vogel

een handig persoon met overal een oplossing voor

• Een vliegende vogel heeft altijd meer dan een zittende

iemand die veel buitenkomt krijgt altijd meer dan iemand die thuis blijft zitten

• Beter één vogel in de hand dan tien in de lucht

Men moet datgene wat men heeft niet op het spel zetten voor een kleine kans om nog meer te krijgen

• Elk vogeltje zingt zoals het gebekt is

Ieder laat zich uit op een wijze die door zijn eigen aard en opvattingen bepaald worden

• In mei leggen alle vogel(tje)s een ei

In het voorjaar komen veel vogelsoorten ertoe, gedreven door hun instinct, eieren te gaan leggen

• Een vliegende vogel vangt altijd wat

Als je er maar op uit gaat, vind je altijd wel wat in je voordeel

Vertalingen

    1. een gewerveld dier (Aves) met twee vleugels, twee poten, een snavel en veren...   

Afrikaans: voël (af) Alemannisch: Vogel Angelsaksisch: fugol (ang) Arabisch: طائِر (ar) Atayal: qhniq Beiers: Vogl (bar) Bobot: ohas Boeginees: ᨆᨊᨘ (manu) Bulgaars: птица (bg) Catalaans: ocell (ca) m Chinees: 鸟 (zh) Deens: fugl (da) g Dime: îft Duits: Vogel (de) m Engels: bird (en) Esperanto: birdo (eo) Estisch: lind (et) Fijiaans: manu (fj) Fins: lintu (fi) Frans: oiseau (fr) v Fries: fûgel (fy) Grieks: πουλί (el) o Hawaïaans: manu Hoogsilezisch: ptok (szl) Ido: ucelo (io) Iers: éan (ga) Italiaans: uccello (it) m Indonesisch: burung (id) Japans: Kanji: 鳥 (ja) Hiragana: とり (ja) Romaji: tori (ja) Kannada: ಹಕ್ಕಿ (kn) Kapingamarangi: manu Kasjoebisch: ptôch (csb)

Koreaans: 새 (ko) Latijn: avis (la) m Limburgs: vogel (li) Luxemburgs: Vugel (lb) m, Vull (lb) m Maori: manu (mi) Minangkabaus: buruang Nedersaksisch: veugel (nds), voegel (nds), vogel (nds), voggel (nds), Vagel (nds), Vuëgel (nds), Vuoggel (nds) Nedersorbisch: ptašk (dsb) Noord-Fries: fögel Oekraïens: птах (uk) Oezbeeks: qush (uz) Oppersorbisch: ptačk (hsb) Papiaments: para, parha (Aruba) Pools: ptak (pl) m Reto-Romaans: utschè (rm) m Roemeens: pasăre (ro) Russisch: птица (ru) v Saterfries: Fuugel (stq) Schots: bird (sco) Servisch: птица (sr) v Slowaaks: vták (sk) Spaans: pájaro (es) m, ave (es) v Swahili: ndege (sw) Taroko: bahani Tobiaans: karum Tsjechisch: pták (cs) mbezield Turks: kuş (tr) Vietnamees: chim (vi) Waals: oujhea (wa) West-Vlaams: veugel (vls) Xhosa: intaka Zeeuws: veugel (zea) Zweeds: fågel (sv) g

Werkwoord

vervoeging van
vogelen

vogel

1. eerste persoon enkelvoud tegenwoordige tijd van vogelen
   

   • Ik vogel. 

2. gebiedende wijs van vogelen
   

   • Vogel! 

3. (bij inversie) tweede persoon enkelvoud tegenwoordige tijd van vogelen
   

   • Vogel je? 

Gangbaarheid

• Het woord vogel staat in de Woordenlijst Nederlandse Taal van de Nederlandse Taalunie.

• In onderzoek uit 2013 van het Centrum voor Leesonderzoek werd "vogel" herkend door:

100 %	van de Nederlanders;
100 %	van de Vlamingen.

Meer informatie

• Zie Wikipedia voor meer informatie.

Drents

Zelfstandig naamwoord

vogel

1. (dierkunde) vogel

Schrijfwijzen

• veugel

Gronings

Zelfstandig naamwoord

vogel

1. (dierkunde) vogel

Limburgs

Zelfstandig naamwoord

vogel

1. (dierkunde) vogel

Meer informatie

• Zie Wikipedia voor meer informatie.

Nedersaksisch

	enkelvoud	meervoud
naamwoord	vogel	vogels / veugel
verkleinwoord

Zelfstandig naamwoord

vogel

1. (dierkunde) vogel

Schrijfwijzen

Vagel vaogel voegel veugel

voggel vöggel Vuëgel Vuoggel

Meer informatie

• Vagels
• Voegel

Sallands

	enkelvoud	meervoud
naamwoord	vogel	vogels / veugel
verkleinwoord

Zelfstandig naamwoord

vogel

1. (dierkunde) vogel

Schrijfwijzen

• vaogel
• veugel
• voegel

Twents

Zelfstandig naamwoord

vogel

1. (dierkunde) vogel

Schrijfwijzen

• veugel
• voegel
• voggel
• vöggel

Veluws

Zelfstandig naamwoord

vogel

1. (dierkunde) vogel

Schrijfwijzen

• voegel