Neptun (planeta)

Neptun
	Neptun vist per Voyager 2 en agost de 1989.;
Descobèrta	Urbain Le Verrier; Johann Galle;
Data de descobèrta	23 de setembre de 1846
	Caracteristicas orbitalas (Epòca J2000.0);
Afèli	4 537 580 900 km; (30,331855 UA);
Perièli	4 459 504 400 km; (29,809946 UA);
Semiaxe major	4 498 542 600 km; (30,070900 UA);
Excentricitat	0,00867797;
Periòde de revolucion	60 190,03 j;
Periòde sinodic	367,49 j;
Velocitat orbitala mejana	5,43 km/s;
Nos ascendent	131,782974°;
Argument del perièli	273,219414°;
Satellits	Triton e 13 autres coneguts a aqueste jorn.
	Caracteristicas fisicas;
Rai eqüatorial	24 764 ± 15 km; (3,883 Tèrras);
Rai polar	24 341 ± 30 km; (3,829 Tèrras);
Superfícia	7,6183 × 109 km²; (14,98 Tèrras);
Volum	6,254 × 1013 km³; (57,74 Tèrras);
Massa	1,0243 × 1026 kg; (17,147 Tèrras);
Gravitat a la superfícia	11,15 m/s²; (1,14 g);
Velocitat de liberacion	23,5 km/s;
Velocitat de rotacion; (a l’eqüator)	9 660 km/h;
Inclinason de l’axe	28,32°;
Albedo mejan	0,290 (Bond); 0,41 (geom.);
Temperatura de superfícia	Mej. : 72 K (−201 °C)
	Caracteristicas de l'atmosfèra;
Diidrogèn : H2	80,0 % ± 3,2 %;
Èli : He	19,0 % ± 3,2 %;
Metan : CH4	1,5 % ± 0,5 %

Legissètz un «article de qualitat»

Neptun es la uechena e darriera planeta dau Sistèma Solar après Uranus. Es una planeta giganta de glaç que tèn una massa de 17,1 massas terrèstras per un diamètre de quasi 50 000 km. Son estructura es mau coneguda mai es possible que siegue similara a aquela d'Uranus amb una atmosfèra espessa principalament facha d'idrogèn e d'èli, un mantèu de glaç d'amoniac e d'aiga enviroutant un nuclèu rocassós. Coma leis autreis planetas gasosas, son atmosfèra es caracterizada per de vents fòrça poderós e la preséncia de tempèstas importantas.

D'autra part, Neptun tèn un sistèma d'anèus relativament tèunes e 14 satellits coneguts a l'ora d'ara. La màger part son fòrça pichons franc de Triton qu'a un diamètre leugierament superior a 2 700 km. Aqueu satellit fa partida dei lunas pus importantas dau Sistèma Solar e mòstra una activitat geologica intensa caracterizada per la preséncia de gueisèrs.

Neptun orbita a una distància mejana de 4,5 miliards de quilomètres a respèct dau Soleu. Son observacion es donc malaisada e lei mejans principaus son lei telescòpis pus poderós o lo mandadís de sondas. Ansin, lei conoissenças a prepaus de Neptun son encara limitadas car solament una mission foguèt mandada vèrs la planeta en 1989. Aquela mission èra la mission estatsunidenca Voyager 2 que capitèt de fotografiar la planeta, certanei satellits e lo sistèma d'anèus.

Caracteristicas fisicas

Neptun fa partida dei planetas gigantas gasosas ambé Jupitèr, Saturne e Uranus. Sa densitat es donc relativament febla amb una valor de 1,638. Sa massa, egala a 17,1 còps la massa de la Tèrra, es la tresena dau Sistèma Solar mai son rai eqüatorial de quasi 24 800 km, representant quatre còps lo rai terrèstre, es lo quatren dau Sistèma Solar^[1]. Neptun tèn donc un rai leugierament pus pichon qu'Uranus mai una massa pus importanta.

Estructura intèrna

Article detalhat: Estructura intèrna de Neptun.

La composicion de Neptun es mau coneguda e seriá similara a aquela d'Uranus. Leis elements principaus serián de metaus coma fèrre per lei regions interioras, de ròcas, de glaç, de metan, d'amoniac e d'aiga per lei zonas intermediàrias o per lei jaç bas de l'atmosfèra e d'idrogèn e d'èli per l'atmosfèra. Coma per Uranus, lei quantitats d'idrogèn e d'èli son relativament feblas a respèct dei composicions observadas per Jupitèr o Saturne.

L'atmosfèra representa entre 5 e 10% de la massa totala de la planeta e s'estend probablament sus una distància egala a 10 o 20% dau rai planetari. Lo mantèu tèn una massa estimada entre 10 e 15 massas terrèstras. Seriá principalament fach de glaç d'aiga, de metan e d'amoniac. Sa temperatura varia de 2 000 a 5 000 K. Enfin, lo nuclèu auriá una massa de 1,2 massas terrèstras amb una temperatura de 5 400 K per una pression de 7 Mbar^[2] ^[3]. Sei compausants principaus serián fèrre, niquèl e silicats.

Atmosfèra

Article detalhat: Atmosfèra de Neptun.

A respèct de la planeta, l'atmosfèra es fòrça diferenta amb una importància acreissuda d'idrogèn e d'èli que representan respectivament 85% e 13% de sa composicion^[3]. Lei 2% dau rèsta son principalament fachs de metan^[3]. De traças d'amoniac, d'aiga, d'etan e d'acetilèn son tanben observadas^[3]. D'autra part, coma leis autreis planetas gigantas, Neptun tèn un sistèma de vents fòrça violents que forman un sistèma de bendas nivolosas e de tempèstas.

Generalitats e estructura

L'atmosfèra de Neptun es facha de quatre jaç principaus :

la troposfèra qu'es lo jaç bas de l'atmosfèra de Neptun. Seriá caracterizada per de bendas de nívols que sei composicions varian segon l'altitud. Sa temperatura e sa pression aumentan ambé la prefondor. Ansin, per leis altituds pus autas de la troposfèra, amb una pression egala a 1 bar, lo metan condensat seriá lo constituent principau. Entre 1 e 5 bar, lei nívols serián compausats d'amoniac e de sulfur d'idrogèn. Puei, a partir de 5 bar, l'aiga vèn probablament pauc a pauc un element major dei nívols.
l'estratosfèra qu'acomença per lei valors de pression inferioras a 0,1 bar. Seriá brumosa en causa dei reaccions de dissociacion dei moleculas de metan entraïnadas per lo raionament solar^[4] ^[5]. Ansin, l'estratosfèra de Neptun tèn un taus important d'idrocarburs e una temperatura superiora a aquela d'Uranus.
la termosfèra qu'es lo jaç amb una pression situada entre 1 e 10 Pa. Son foncionament es mau conegut car sa temperatura, pròcha de 750 K, es fòrça importanta a respèct de la distància entre Neptun e lo Soleu^[6] ^[7]. Doas ipotèsis principalas existisson per explicar aqueu fenomèn. La premiera seriá una interaccion entre la termosfèra e leis ions de la magnetosfèra. La segonda seriá una aumentacion de la temperatura causada per la dissipacion d'ondas gravitacionalas dins l'atmosfèra de la planeta.
l'exosfèra que s'estend a l'entorn dei jaç auts de l'atmosfèra. Es la region onte leis interaccions entre lei particulas de l'atmosfèra son fòrça feblas.

Tempèstas

Neptun tèn divèrseis objèctes remarcables dins son atmosfèra. Lei pus coneguts son de tempèstas en forma de vortèx qu'apareisson dins sa troposfèra^[8] ^[9]. En causa d'aqueleis originas, lor aspècte sembla un trauc dau fach de l'absència d'una partida dei nívols atmosfèrics abituaus^[8].

La tempèsta pus coneguda es la Granda Taca Sorna observada dins lei regions sud per la sonda estatsunindenca Voyager 2 en 1989. Sembla fortàment a la Granda Taca Roja de Jupitèr amb una origina anticiclonica e una talha egala a 13 000 x 6 600 quilomètres^[10]. En 1994, aquela tempèsta foguèt pas vista per lo telescòpi Hubble. Pasmens, un fenomèn similar aviá luòc dins l'emisfèri nòrd ^[11]. Una segonda tempèsta d'aqueu tipe, dicha la Pichona Taca Sorna, foguèt tanben observada en 1989. Foguèt un ciclon situat dins l'emisfèri sud de Neptun. Enfin, un ensems achavanit de nívols blancs amb una velocitat de rotacion a l'entorn de la planeta fòrça importanta foguèt present ai latituds sud.

Sistèma d'anèus

Article detalhat: Anèus de Neptun.

Coma leis autreis planetas gigantas dau Sistèma Solar, Neptun tèn un sistèma d'anèus planetari. Pasmens, aqueu sistèma es relativament tèune, especialament a respèct deis anèus de Saturne. Se compausa de quatre o cinc anèus principaus descubèrts per la sonda Voyager 2. An lo nom d'astronòms autors de trabalhs importants a prepaus de la planeta. Tres satellits orbitan entre leis anèus.

L'anèu exterior es lo pus conegut. Es dich Adams. Tèn un rai orbitau de 63 930 km e una forma leugierament clinada e ecliptica^[12]. Tèn tanben cinc arcs principaus amb una densitat de particulas pus auta. Son espessor varia entre 15 e 50 quilomètres amb una valor mejana situada vèrs 35 km^[13]. La pichona luna Galatèa sèrv de satellit gardian e estabiliza l'anèu amb una resonància orbitala 42:43.

Lei tres anèus interiors son dichs Galle, Le Verrier e Lassell. Lo premier tèn una espessor de 2 000 km e es fòrça tèune. Se situa entre 41 000 e 43 000 km de rai orbitau. La poussa seriá son element principau e representariá entre 40 e 70% de sa composicion. Lo segond anèu se situa vèrs un rai orbitau de 53 200 km per una espessor egala a 113 km^[12]. La luna Despiana agís coma satellit gardian. Enfin, lo tresen anèu es l'anèu Lassell e lo pus larg dau sistèma de Neptun. Es fach de 20 a 40% de poussa e a una espessor de 4 000 km^[14]. Aqueu anèu presenta una aumentacion de luminositat vèrs un rai orbitau egau a 57 200 km qu'es de còps considerat coma un anèu en despart^[12].

Anèus de Neptun
Nom	Distància (km)	Espessor (km)	Fraccion de poussa (%)	Espessor eqüatoriala (km)
Anèu Galle	40 900-42 900	2 000	40-70	0,15
Anèu Le Verrier	53 200	117	40-70	0,7
Anèu Lassell	53 200-57 200	4 000	20-40	0,4
Anèu Arago	57 200	< 100	?	0,4
Anèu Adams	62 932	15-50	40-70	1,25-2,5 (dins leis arcs)

Camp magnetic

Article detalhat: Camp magnetic de Neptun.

La magnetosfèra de Neptun presenta de similituds amb aquela d'Uranus. D'efèct, es clinada de 47° e son centre es situat a 13 500 km dau centre de la planeta. Seriá entraïnat per de movements de conveccion dins un jaç dau mantèu. Aqueu jaç seriá fach d'aiga e d'amoniac. L'intensitat dau camp magnetic de Neptun a una valor mejana egala a 0,14 µT^[15]. En revenge, sa forma es complexa en causa de la preséncia d'un moment quadripolar fòrça poderós^[16] ^[17]. Aqueu camp forma un arc de tuert ambé lo vent solar vèrs 34,9 rais planetaris. Dins la direccion opausada, lo camp a una forma de coa fins a 72 rais planetaris^[16].

Orbita e rotacion

Orbita de la planeta

Article detalhat: Orbita de Neptun.

La distància mejana entre Neptun e lo Soleu es egala a 4,5 miliards de quilomètres e la durada d'una orbita es 164,79 ans. Aquela orbita es clinada de 1,77° a respèct de la Tèrra. Son excentricitat es egala a 0,011 entraïnant una variacion de distància de 101 milions de quilomètres ambé lo Soleu.

L'axe de rotacion de la planeta es egau a 28,32° e una rotacion necessita 16,11 oras. Aquela valor es similara a la Tèrra (23°) o a Mart (25°). Ansin, Neptun tèn de cambiaments de sasons coma aquelei planetas. Pasmens, en causa de son periòde orbitau fòrça lòng, la durada d'una sason es d'aperaquí quaranta annadas terrèstras.

Influéncia dins lei regions exterioras dau Sistèma Solar

La massa importanta de Neptun a una influéncia majora sus certanei regions exterioras dau Sistèma Solar de la Centura de Kuiper. Son situadas entre 30 e 55 UA dau Soleu e son fachas de còrs relativament similars ais asteroïdes mai pus grands. D'un biais semblant ai relacions entre Jupitèr e la Centura principala d'asteroïdes, la gravitat de Neptun organiza leis orbitas d'aqueleis objèctes. Per exemple, la region situada entre 40 e 42 UA es quasi vueja car lei trajectòrias i son pas establas^[18].

Ansin, i a un nombre important de resonàncias orbitalas entre Neptun e lei còrs d'aquelei zonas. Lei principalas e pus conegudas son lei resonàncias 2:3, 1:2, 3:4, 3:5, 4:7 o encar 2:5^[19] ^[20] ^[21] ^[22]. De mai, Neptun tèn d'asteroïdes troians ai ponchs de Lagrange L₄ e L₅ de son orbita^[23]. Aqueleis asteroïdes troians son fòrça estables e podrián s'èsser formats ambé Neptun au començament dau Sistèma Solar.

Satellits

Article detalhat: Satellits de Neptun.

Neptun tèn 14 satellits coneguts. Lo principau es Triton que representa 99,5% de la massa en orbita a l'entorn de la planeta. Aquelei satellits pòdon èsser devesits en dos grops e son dichs regulars, lei pus pròches de la planeta, o irregulars, lei pus alunchats, en foncion de lor orbita.

Satellits regulars

Sièis còrs orbitant d'un biais circular e prograd dins lo plan eqüatorial de Neptun fan partida dau grop dei satellits regulars. La màger part d'aquelei lunas son associadas ambé lo sistèma d'anèus^[24]. Son dichs Naiada, Talassa, Despina, Galatea, Larissa e Protèu. Naiada es lo pus pròche de Neptun e lo pus pichon enterin que Protèu es lo pus grand. Lo diamètre d'aquelei satellits varia entre 66 km per Naiada e 418 km per Protèu. Pasmens, lor forma es pas esferica^[25]. Enfin, totei lei lunas interioras de Neptun son d'objèctes fòrça sornes amb un albedo situat entre 0,07 e 0,10^[26].

Satellits irregulars

Lei satellits irregulars de Neptun son sèt. An d'orbitas dins lei sens retrograd o prograd. Aqueu grop se pòu devesir en tres classas que son Triton, Nereïda e lei cinc satellits exteriors dau sistèma de Neptun.

En 2013 se descobriguèt S/2004 N 1, lo quatorzen satellit qu’a pas encara de nom.

Triton

Article detalhat: Triton (luna).

Triton, descubèrt en 1846 per William Lassell, es lo satellit principau de Neptun. Tèn una orbita quasi circulara mai dins lo sens retrograd. Fa partida dei satellits pus importants dau Sistèma Solar amb un rai planetari mejan egau a 1 353 km. Es tanben lo segond satellit après Titan de Saturne que tèn una atmosfèra principalament facha d'azòt. Enfin, aqueu satellit presenta egalament un sistèma de volcanisme ambé la preséncia de gueisèrs sornes observats per la mission Voyager 2 e un nombre fòrça feble de cratèrs d'impacte sus sa superficia^[27] ^[28] ^[29].

En causa de son orbita fòrça especiala, Triton es probablament un satellit capturat per la gravitat de Neptun. D'autra part, lo satellit es pauc a pauc alentit e la distància ambé Neptun demenís. Ansin, dins 3,6 miliards d'annadas, Triton será destruch per lei fòrças de marèia de Neptun per formar un sistèma d'anèus a l'entorn de la planeta.

Nereïda

Nereïda es lo tresen satellit de Neptun per òrdre d'importància, amb un diamètre de 340 quilomètres. Son orbita es prograda mai a una excentricitat fòrça auta. Seriá donc un satellit amb una orbita circulara que foguèt modificada per l'influéncia de Triton après la captura d'aqueu satellit^[30]. De mesuras an mostrat la preséncia de glaç d'aiga a sa superficia e l'existéncia de zonas d'albedos diferents^[31].

Satellits exteriors

Lei satellits exteriors son dichs Halimedes, Sao, Laomedeia, Psamate e Neso. Solament Sao e Laomedeia an d'orbitas progradas. Son d'objèctes pichons amb un diamètre inferior a 70 km e d'excentricitats importantas. Psamate e Neso an tanben leis orbitas pus alunchadas de sa planeta per un satellit dins lo Sistèma Solar. D'efèct, la durada d'una orbita es d'aperaquí 25 ans per lei doas lunas.

Observacion

L'observacion de Neptun es relativament malaisada per un amator e necessita l'utilizacion d'un telescòpi o d'un pòrtavista poderós en causa de sa magnitud febla situada entre 7,7 e 8,0. Per exemple, divèrseis objèctes dau Sistèma Solar son pus lusents coma lei satellits galileans de Jupitèr, la planeta naneta Cères o leis asteroïdes pus importants (Vesta, Pallas, Juno...). Son observacion au telescòpi mòstra un disc d'una talha entre 2,2 e 2,4 segondas d'arc. Ansin, fins a l'aparicion dei telescòpis espaciaus puei dei grands telescòpis terrèstres, lei detalhs vists dempuei la Tèrra èran fòrça limitats^[32]. Per exemple, lo periòde de rotacion de Neptun a l'entorn de son axe èra desconegut fins a 1977^[33].

Descubèrta, recèrca e exploracion

Descubèrta

Neptun foguèt observada divèrsei còps per lei premiers astronòms utilizant de telescòpis. Per exemple, Galileo Galilei observèt dos còps la planeta en 1612 e 1613^[34]. Pasmens, l'objècte foguèt identificat coma una estèla. Puei, en 1821, Alexis Bouvard publiquèt una taula dei posicions d'Uranus e descurbiguèt que son movement èra perturbat per un còrs desconegut^[35].

Ansin, dins leis annadas 1840, dos scientics, John Couch Adams e Urbain Le Verrier, acomencèron de calculs per descubrir aqueu còrs. En 1846, Adams capitèt de convéncer l'astronòm reiau George Airy de recercar la planeta novèla. Dins aquò, leis observacions dirigidas per James Challis de l'Observatòri de Cambridge trobèron pas Neptun. De son caire, Le Verrier mandèt la posicion de la planeta a Johann Gottfried Galle de Berlin. Lo 23 de setembre de 1846, per sa premiera nuech de recèrcas, Galle identifiquèt Neptun a 1° de la posicion calculada per Le Verrier.

Nom

Après la descubèrta de Neptun, una controvèrsia comencèt entre França e Anglatèrra per obtenir lo crèdit de la descubèrta. Urbain Le Verrier ne'n reclamèt la paternitat prepausèt lo nom de Neptun puei son nom pròpri. Pasmens, aqueu darrier nom foguèt pas popular dins leis autrei país. Ansin, lo 29 de decembre de 1846, lo nom de Neptun foguèt oficialament adoptat per l'Acadèmia de Sant Petesborg per la planeta novèla, de l'iniciativa de Friedrich Georg Wilhelm von Struve^[36].

Recèrca e exploracion scientificas

La recèrca e l'exploracion scientificas de Neptun necessitan l'utilizacion de telescòpis fòrça grands o lo mandadís de sondas espacialas. A l'ora d'ara, lei mejans son donc limitats ai telescòpis Hubble, Keck e VLT e a una mission espaciala unica, Voyager 2, en 1989^[37].

Ansin, uei, lei telescòpis pòdon susvelhar l'atmosfèra e divèrsei raionaments, especialament infraroge, de la planeta. Pasmens, la màger part deis informacions conegudas son totjorn aquelei obtengudas pendent la susvolada de la planeta realizada en 1989 per la NASA. Aquela mission descurbiguèt l'agitacion importanta de l'atmosfèra e la tempèsta granda dicha «la Granda Taca Sorna». De mai, poguèt observar lo sistèma d'anèus, trobar sièis satellits novèus e fotografiar Triton, Nereïda e Protèu ambé de detalhs^[38].

Bibliografia

(en) Baum, Richard; Sheehan, William (2003). In Search of Planet Vulcan: The Ghost in Newton's Clockwork Universe. Basic Books. ISBN 0-7382-0889-2.
(en) Burgess, Eric (1991). Far Encounter: The Neptune System. Columbia University Press. ISBN 0-231-07412-3.
(en) Cruikshank, Dale P. (1996). Neptune and Triton. University of Arizona Press. ISBN 0-8165-1525-5.
(en) Elkins-Tanton, Linda T. (2006). Uranus, Neptune, Pluto, and the Outer Solar System. New York: Chelsea House. ISBN 0-8160-5197-6.
(en) Littmann, Mark (2004). Planets Beyond, Exploring the Outer Solar System. Courier Dover Publications. ISBN 0-486-43602-0.
(en) Miner, Ellis D.; Wessen, Randii R. (2002). Neptune: The Planet, Rings, and Satellites. Springer-Verlag. ISBN 1-85233-216-6.
(en) Moore, Patrick (2000). The Data Book of Astronomy. CRC Press. ISBN 0-7503-0620-3.
(en) Standage, Tom (2001). The Neptune File. Penguin.

Referéncias

↑ P. Kenneth, Seidelmann; Archinal, B. A.; A’hearn, M. F. et al. (2007). "Report of the IAU/IAGWorking Group on cartographic coordinates and rotational elements". Celestial Mechanics and Dynamical Astronomy (Springer Netherlands) 90: 155–180. doi:10.1007/s10569-007-9072-y.
↑ Podolak, M.; Weizman, A.; Marley, M. (1995). "Comparative models of Uranus and Neptune". Planetary and Space Science 43 (12): 1517–1522. doi:10.1016/0032-0633(95)00061-5.
↑ ^3,0 ^3,1 ^3,2 et ^3,3 Hubbard, W. B. (1997). "Neptune's Deep Chemistry". Science 275 (5304): 1279–1280. doi:10.1126/science.275.5304.1279. Error de citacion : Etiqueta <ref> no vàlida; el nom «Hubbard 1997» està definit diverses vegades amb contingut diferent.
↑ Lunine, Jonathan I. (1993), "The Atmospheres of Uranus and Neptune", Lunar and Planetary Observatory, University of Arizona. [1].
↑ Hubbard, W. B. (1997). "Neptune's Deep Chemistry". Science 275 (5304): 1279–1280. doi:10.1126/science.275.5304.1279.
↑ Broadfoot, A.L.; Atreya, S.K.; Bertaux, J.L. et al. (1999), "Ultraviolet Spectrometer Observations of Neptune and Triton", Science 246 (4936): 1459–1456. doi:10.1126/science.246.4936.1459.
↑ Herbert, Floyd; Sandel, Bill R. (1999), "Ultraviolet Observations of Uranus and Neptune", Planet.Space Sci. 47: 1119–1139. doi:10.1016/S0032-0633(98)00142-1.
↑ ^8,0 et ^8,1 Max, C. E.; Macintosh, B. A.; Gibbard, S. G.; Gavel, D. T.; Roe, H. G.; de Pater, I.; Ghez, A. M.; Acton, D. S.; Lai, O.; Stomski, P.; Wizinowich, P. L. (2003), "Cloud Structures on Neptune Observed with Keck Telescope Adaptive Optics", The Astronomical Journal, 125 (1): 364–375. doi:10.1086/344943. [2].
↑ S. G., Gibbard; de Pater, I.; Roe, H. G.; Martin, S.; Macintosh, B. A.; Max, C. E. (2003), "The altitude of Neptune cloud features from high-spatial-resolution near-infrared spectra", Icarus 166 (2): 359–374. doi:10.1016/j.icarus.2003.07.006.
↑ Lavoie, Sue (February 16, 2000), "PIA02245: Neptune's blue-green atmosphere", NASA JPL. [3].
↑ Hammel, H. B.; Lockwood, G. W.; Mills, J. R.; Barnet, C. D. (1995), "Hubble Space Telescope Imaging of Neptune's Cloud Structure in 1994", Science 268 (5218): 1740–1742. doi:10.1126/science.268.5218.1740.
↑ ^12,0 ^12,1 et ^12,2 Miner, Ellis D., Wessen, Randii R., Cuzzi, Jeffrey N. (2007). "Present knowledge of the Neptune ring system". Planetary Ring System. Springer Praxis Books. ISBN 978-0-387-34177-4.
↑ Horn, Linda J.; Hui, John; Lane, Arthur L. (1990). "Observations of Neptunian rings by Voyager photopolarimeter experiment". Geophysics Research Letters 17: 1745–1748. doi:10.1029/GL017i010p01745.
↑ Colwell, Joshua E.; Esposito, Larry W. (1990). "A model of dust production in the Neptunian ring system". Geophysics Research Letters 17: 1741–1744. doi:10.1029/GL017i010p01741.
↑ Connerney, J.E.P.; Acuna, Mario H.; Ness, Norman F. (1991). "The magnetic field of Neptune". Journal of Geophysics Research 96: 19,023–42. [4].
↑ ^16,0 et ^16,1 Ness, N. F.; Acuña, M. H.; Burlaga, L. F.; Connerney, J. E. P.; Lepping, R. P.; Neubauer, F. M. (1989), "Magnetic Fields at Neptune", Science 246 (4936): 1473–1478. doi:10.1126/science.246.4936.1473. PMID 17756002.
↑ Russell, C. T.; Luhmann, J. G. (1997). "Neptune: Magnetic Field and Magnetosphere". University of California, Los Angeles. [5]
↑ Petit, Jean-Marc; Morbidelli, Alessandro; Valsecchi, Giovanni B. (1998), "Large Scattered Planetesimals and the Excitation of the Small Body Belts".
↑ Jewitt, David (2004), "The Plutinos", UCLA. [6].
↑ "List Of Transneptunian Objects", Minor Planet center, [7].
↑ Varadi, F. (1999), "Periodic Orbits in the 3:2 Orbital Resonance and Their Stability", The Astronomical Journal 118: 2526–2531. doi:10.1086/301088.
↑ John Davies (2001), Beyond Pluto: Exploring the outer limits of the solar system, Cambridge University Press, p. 104.
↑ Chiang, E. I.; Jordan, A. B.; Millis, R. L.; M. W. Buie; Wasserman, L. H.; Elliot, J. L.; Kern, S. D.; Trilling, D. E.; Meech, K. J.; Wagner, R. M. (2003), "Resonance Occupation in the Kuiper Belt: Case Examples of the 5 : 2 and Trojan Resonances".
↑ Miner, Ellis D., Wessen, Randii R., Cuzzi, Jeffrey N. (2007). "Present knowledge of the Neptune ring system". Planetary Ring System. Springer Praxis Books. ISBN 978-0-387-34177-4.
↑ Smith, B. A.; Soderblom, L. A.; Banfield, D. et al (1989). "Voyager 2 at Neptune: Imaging Science Results". Science 246 (4936): 1422. doi:10.1126/science.246.4936.1422.
↑ Karkoschka, Erich (2003), "Sizes, shapes, and albedos of the inner satellites of Neptune", Icarus 162: 400–407. doi:10.1016/S0019-1035(03)00002-2.
↑ S Kargel (1994). "Cryovolcanism on the icy satellites". Earth, Moon, and Planet 67: 101–113. 1995. doi:10.1007/BF00613296.
↑ Schenk, Paul M.; Zahnle, Kevin (December 2007). "On the negligible surface age of Triton". Icarus 192 (1): 135–49. doi:10.1016/j.icarus.2007.07.004.
↑ Kirk, R. L. (1990). "Thermal Models of Insolation-Driven Nitrogen Geysers on Triton". LPSC XXI. Lunar and Planetary Institute. pp. 633–634. [8].
↑ Goldreich, P.; Murray, N.; Longaretti, P. Y.; Banfield, D. (1989). "Neptune's story". Science 245 (4917): 500–504. doi:10.1126/science.245.4917.500.
↑ Shaefer, Bradley E.; Tourtellotte, Suzanne W.; Rabinowitz, David L.; Schaefer, Martha W. (2008). "Nereid: Light curve for 1999–2006 and a scenario for its variations". Icarus 196: 225–240. doi:10.1016/j.icarus.2008.02.02.
↑ Max, C. (1999). "Adaptive Optics Imaging of Neptune and Titan with the W.M. Keck Telescope". Bulletin of the American Astronomical Society (American Astronomical Society) 31: 1512. [9]
↑ Cruikshank, D. P. (March 1, 1978). "On the rotation period of Neptune". Astrophysical Journal, Part 2 – Letters to the Editor (University of Chicago Press) 220: L57–L59. doi:10.1086/182636
↑ Hirschfeld, Alan (2001). Parallax: The Race to Measure the Cosmos. New York, New York: Henry Holt. ISBN 0-8050-7133-4.
↑ Airy, G. B. (November 13, 1846). "Account of some circumstances historically connected with the discovery of the planet exterior to Uranus". Monthly Notices of the Royal Astronomical Society (Blackwell Publishing) 7: 121–144. [10]
↑ Hind, J. R. (1847). "Second report of proceedings in the Cambridge Observatory relating to the new Planet (Neptune)". Astronomische Nachrichten 25: 309. doi:10.1002/asna.18470252102.
↑ Max, C. (1999). "Adaptive Optics Imaging of Neptune and Titan with the W.M. Keck Telescope". Bulletin of the American Astronomical Society (American Astronomical Society) 31: 1512. [11].
↑ Ness, N. F.; Acuña, M. H.; Burlaga, L. F.; Connerney, J. E. P.; Lepping, R. P.; Neubauer, F. M. (1989). "Magnetic Fields at Neptune". Science 246 (4936): 1473–1478. doi:10.1126/science.246.4936.1473.

Sistèma Solar
(Estela : Lo Solelh)

Planetas
Mercuri · Vènus · Tèrra · Mart · Jupitèr · Saturne · Uranus · Neptun

Planetas nanas
Cères · Pluton · Èris

Pichons còrses
Asteroïdes · Cencha d'asteroïdes · Cometas · Cencha de Kuiper · Objèctes eparses · Nívol d'Oort

Satellits
T (1) : Luna — M (2) : Fòbos · Deimos — J (67) : Io · Euròpa · Ganimèdes · Callisto — S (62) : Titan · Rhea · Mimas · Enceladus · Tethys · Dione — U (27) : Miranda · Ariel · Umbriel · Titània · Oberó — N (14) : Triton

Lista dels objèctes del Sistèma Solar · Galariá del Sistèma Solar

[Kenneth,_Archinal,_A'hearn_et_al-1] P. Kenneth, Seidelmann; Archinal, B. A.; A’hearn, M. F. et al. (2007). "Report of the IAU/IAGWorking Group on cartographic coordinates and rotational elements". Celestial Mechanics and Dynamical Astronomy (Springer Netherlands) 90: 155–180. doi:10.1007/s10569-007-9072-y.

[2] Podolak, M.; Weizman, A.; Marley, M. (1995). "Comparative models of Uranus and Neptune". Planetary and Space Science 43 (12): 1517–1522. doi:10.1016/0032-0633(95)00061-5.

[Hubbard_1997-3] 3,0 ^3,1 ^3,2 et ^3,3 Hubbard, W. B. (1997). "Neptune's Deep Chemistry". Science 275 (5304): 1279–1280. doi:10.1126/science.275.5304.1279. Error de citacion : Etiqueta <ref> no vàlida; el nom «Hubbard 1997» està definit diverses vegades amb contingut diferent.

[Lunine_1993-4] Lunine, Jonathan I. (1993), "The Atmospheres of Uranus and Neptune", Lunar and Planetary Observatory, University of Arizona. [1].

[Hubbars_1997-5] Hubbard, W. B. (1997). "Neptune's Deep Chemistry". Science 275 (5304): 1279–1280. doi:10.1126/science.275.5304.1279.

[6] Broadfoot, A.L.; Atreya, S.K.; Bertaux, J.L. et al. (1999), "Ultraviolet Spectrometer Observations of Neptune and Triton", Science 246 (4936): 1459–1456. doi:10.1126/science.246.4936.1459.

[7] Herbert, Floyd; Sandel, Bill R. (1999), "Ultraviolet Observations of Uranus and Neptune", Planet.Space Sci. 47: 1119–1139. doi:10.1016/S0032-0633(98)00142-1.

[Max,_Macintosh,_Gibbard,_Gavel,_Roe,_de_Pater,_Ghez,_Acton,_Lai,_Stomski,_Wizinowich-8] 8,0 et ^8,1 Max, C. E.; Macintosh, B. A.; Gibbard, S. G.; Gavel, D. T.; Roe, H. G.; de Pater, I.; Ghez, A. M.; Acton, D. S.; Lai, O.; Stomski, P.; Wizinowich, P. L. (2003), "Cloud Structures on Neptune Observed with Keck Telescope Adaptive Optics", The Astronomical Journal, 125 (1): 364–375. doi:10.1086/344943. [2].

[9] S. G., Gibbard; de Pater, I.; Roe, H. G.; Martin, S.; Macintosh, B. A.; Max, C. E. (2003), "The altitude of Neptune cloud features from high-spatial-resolution near-infrared spectra", Icarus 166 (2): 359–374. doi:10.1016/j.icarus.2003.07.006.

[10] Lavoie, Sue (February 16, 2000), "PIA02245: Neptune's blue-green atmosphere", NASA JPL. [3].

[11] Hammel, H. B.; Lockwood, G. W.; Mills, J. R.; Barnet, C. D. (1995), "Hubble Space Telescope Imaging of Neptune's Cloud Structure in 1994", Science 268 (5218): 1740–1742. doi:10.1126/science.268.5218.1740.

[Miner,_Wessen,_Cuzzi-12] 12,0 ^12,1 et ^12,2 Miner, Ellis D., Wessen, Randii R., Cuzzi, Jeffrey N. (2007). "Present knowledge of the Neptune ring system". Planetary Ring System. Springer Praxis Books. ISBN 978-0-387-34177-4.

[13] Horn, Linda J.; Hui, John; Lane, Arthur L. (1990). "Observations of Neptunian rings by Voyager photopolarimeter experiment". Geophysics Research Letters 17: 1745–1748. doi:10.1029/GL017i010p01745.

[14] Colwell, Joshua E.; Esposito, Larry W. (1990). "A model of dust production in the Neptunian ring system". Geophysics Research Letters 17: 1741–1744. doi:10.1029/GL017i010p01741.

[15] Connerney, J.E.P.; Acuna, Mario H.; Ness, Norman F. (1991). "The magnetic field of Neptune". Journal of Geophysics Research 96: 19,023–42. [4].

[ness,_Acuna,_Burlaga_Connerney,_Lepping,_Neubauer-16] 16,0 et ^16,1 Ness, N. F.; Acuña, M. H.; Burlaga, L. F.; Connerney, J. E. P.; Lepping, R. P.; Neubauer, F. M. (1989), "Magnetic Fields at Neptune", Science 246 (4936): 1473–1478. doi:10.1126/science.246.4936.1473. PMID 17756002.

[17] Russell, C. T.; Luhmann, J. G. (1997). "Neptune: Magnetic Field and Magnetosphere". University of California, Los Angeles. [5]

[18] Petit, Jean-Marc; Morbidelli, Alessandro; Valsecchi, Giovanni B. (1998), "Large Scattered Planetesimals and the Excitation of the Small Body Belts".

[19] Jewitt, David (2004), "The Plutinos", UCLA. [6].

[20] "List Of Transneptunian Objects", Minor Planet center, [7].

[21] Varadi, F. (1999), "Periodic Orbits in the 3:2 Orbital Resonance and Their Stability", The Astronomical Journal 118: 2526–2531. doi:10.1086/301088.

[22] John Davies (2001), Beyond Pluto: Exploring the outer limits of the solar system, Cambridge University Press, p. 104.

[23] Chiang, E. I.; Jordan, A. B.; Millis, R. L.; M. W. Buie; Wasserman, L. H.; Elliot, J. L.; Kern, S. D.; Trilling, D. E.; Meech, K. J.; Wagner, R. M. (2003), "Resonance Occupation in the Kuiper Belt: Case Examples of the 5 : 2 and Trojan Resonances".

[24] Miner, Ellis D., Wessen, Randii R., Cuzzi, Jeffrey N. (2007). "Present knowledge of the Neptune ring system". Planetary Ring System. Springer Praxis Books. ISBN 978-0-387-34177-4.

[25] Smith, B. A.; Soderblom, L. A.; Banfield, D. et al (1989). "Voyager 2 at Neptune: Imaging Science Results". Science 246 (4936): 1422. doi:10.1126/science.246.4936.1422.

[26] Karkoschka, Erich (2003), "Sizes, shapes, and albedos of the inner satellites of Neptune", Icarus 162: 400–407. doi:10.1016/S0019-1035(03)00002-2.

[27] S Kargel (1994). "Cryovolcanism on the icy satellites". Earth, Moon, and Planet 67: 101–113. 1995. doi:10.1007/BF00613296.

[28] Schenk, Paul M.; Zahnle, Kevin (December 2007). "On the negligible surface age of Triton". Icarus 192 (1): 135–49. doi:10.1016/j.icarus.2007.07.004.

[29] Kirk, R. L. (1990). "Thermal Models of Insolation-Driven Nitrogen Geysers on Triton". LPSC XXI. Lunar and Planetary Institute. pp. 633–634. [8].

[30] Goldreich, P.; Murray, N.; Longaretti, P. Y.; Banfield, D. (1989). "Neptune's story". Science 245 (4917): 500–504. doi:10.1126/science.245.4917.500.

[31] Shaefer, Bradley E.; Tourtellotte, Suzanne W.; Rabinowitz, David L.; Schaefer, Martha W. (2008). "Nereid: Light curve for 1999–2006 and a scenario for its variations". Icarus 196: 225–240. doi:10.1016/j.icarus.2008.02.02.

[32] Max, C. (1999). "Adaptive Optics Imaging of Neptune and Titan with the W.M. Keck Telescope". Bulletin of the American Astronomical Society (American Astronomical Society) 31: 1512. [9]

[33] Cruikshank, D. P. (March 1, 1978). "On the rotation period of Neptune". Astrophysical Journal, Part 2 – Letters to the Editor (University of Chicago Press) 220: L57–L59. doi:10.1086/182636

[34] Hirschfeld, Alan (2001). Parallax: The Race to Measure the Cosmos. New York, New York: Henry Holt. ISBN 0-8050-7133-4.

[35] Airy, G. B. (November 13, 1846). "Account of some circumstances historically connected with the discovery of the planet exterior to Uranus". Monthly Notices of the Royal Astronomical Society (Blackwell Publishing) 7: 121–144. [10]

[36] Hind, J. R. (1847). "Second report of proceedings in the Cambridge Observatory relating to the new Planet (Neptune)". Astronomische Nachrichten 25: 309. doi:10.1002/asna.18470252102.

[37] Max, C. (1999). "Adaptive Optics Imaging of Neptune and Titan with the W.M. Keck Telescope". Bulletin of the American Astronomical Society (American Astronomical Society) 31: 1512. [11].

[38] Ness, N. F.; Acuña, M. H.; Burlaga, L. F.; Connerney, J. E. P.; Lepping, R. P.; Neubauer, F. M. (1989). "Magnetic Fields at Neptune". Science 246 (4936): 1473–1478. doi:10.1126/science.246.4936.1473.

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

[7]

[8]

[9]

[10]

[11]

[12]

[13]

[14]

[15]

[16]

[17]

[18]

[19]

[20]

[21]

[22]

[23]

[24]

[25]

[26]

[27]

[28]

[29]

[30]

[31]

[32]

[33]

[34]

[35]

[36]

[37]

[38]