Wiaczesław Mołotow

Wiaczesław Michajłowicz Mołotow (ros. Вячеслав Михайлович Молотов), właściwie Wiaczesław Michajłowicz Skriabin (ros. Вячеслав Михайлович Скрябин) (ur. 25 lutego^?/9 marca 1890 w Kukarce w guberni wiackiej, zm. 8 listopada 1986 w Moskwie) – rosyjski działacz komunistyczny, polityk radziecki.

Wiaczesław Mołotow

Вячеслав Молотов

Wiaczesław Mołotow (1945)
Pełne imię i nazwisko	Wiaczesław Michajłowicz Skriabin
Data i miejsce urodzenia	9 marca 1890 Kukarka, Imperium Rosyjskie
Data i miejsce śmierci	8 listopada 1986 Moskwa, ZSRR
Przewodniczący Rady Komisarzy Ludowych ZSRR
Okres	od 19 grudnia 1930 do 6 maja 1941
Poprzednik	Aleksiej Rykow
Następca	Józef Stalin
Komisarz ludowy/Minister Spraw Zagranicznych ZSRR
Okres	od 3 maja 1939 do 4 marca 1949
Poprzednik	Maksim Litwinow
Następca	Andriej Wyszynski
Minister Spraw Zagranicznych ZSRR
Okres	od 5 marca 1953 do 1 czerwca 1956
Poprzednik	Andriej Wyszynski
Następca	Dmitrij Szepiłow
Minister Kontroli Państwowej ZSRR
Okres	od 21 listopada 1956 do 29 czerwca 1957
Przynależność polityczna	Komunistyczna Partia Związku Radzieckiego
Poprzednik	Wasilij Żaworonkow
Następca	Gieorgij Jeniutin
Pierwszy zastępca Przewodniczącego Rady Ministrów Związku Radzieckiego
Okres	od 16 sierpnia 1942 do 29 czerwca 1957
Przynależność polityczna	Komunistyczna Partia Związku Radzieckiego
Poprzednik	Nikołaj Wozniesienski
Następca	Nikołaj Bułganin
Odznaczenia

Życiorys

Ojcem Wiaczesława Skriabina był pochodzący ze środkowej Rosji handlowiec, którego dalekim krewnym był kompozytor Aleksandr Skriabin. W 1906 roku, mając szesnaście lat Wiaczesław Skriabin wstąpił do Socjaldemokratycznej Partii Robotniczej Rosji (SDPRR). W 1908 roku ukończył szkołę realną w Kazaniu. W kwietniu 1909 roku został aresztowany za działalność rewolucyjną przez ochranę i zesłany do Wołogdy. W 1911 roku został zwolniony z aresztu. W latach 1911–1912 studiował na Petersburskim Instytucie Politechnicznym, nie kończąc studiów. W tym czasie przyłączył się do bolszewickiej frakcji SDPRR, kierowanej przez Włodzimierza Lenina. W 1912 roku, w Petersburgu zaangażował się w tworzenie nowej partyjnej gazety o nazwie „Prawda” – poznał wtedy Józefa Stalina, który również pracował przy tworzeniu gazety. Przez następnych kilka lat Skriabin pracował jako bolszewicki dziennikarz i agitator.

W 1914 roku przyjął pseudonim Mołotow, pochodzący od rosyjskiego słowa молот (trl. mołot), oznaczającego w j. pol. „młot”. Pseudonim ten wiązał się z przejawianym przez członków bolszewickiej frakcji SDPRR przekonaniem o nadchodzącej w Rosji rewolucji, którą miała wywołać walka przemysłowej klasy robotniczej w sojuszu z biedniejszą częścią chłopstwa. Skriabin chciał, aby jego nowe nazwisko miało przemysłowe i proletariackie brzmienie. Gdy w lipcu 1914 roku wybuchła I wojna światowa, Mołotow wyjechał do Moskwy. W czerwcu 1915 roku został aresztowany i zesłany do guberni irkuckiej, skąd w 1916 roku uciekł i wrócił do Petersburga, ówcześnie Piotrogrodu. W okresie od listopada 1916 roku do kwietnia 1917 roku był członkiem Rosyjskiego Biura KC SDPRR(b), następnie Komitetu Wykonawczego Rady Piotrogrodzkiej, zaś w latach 1917–1918 Piotrogrodzkiego Komitetu SDPRR(b).

Brał aktywny udział w rewolucji październikowej, choć niczym się podczas niej nie wyróżnił. Od listopada 1917 roku był członkiem Piotrogrodzkiego Komitetu Wojskowo-Rewolucyjnego. Pozostawał bliskim współpracownikiem najpierw Włodzimierza Lenina, a potem Józefa Stalina. W latach 20. XX wieku piął się po szczeblach partyjnej kariery. Od 5 kwietnia 1920 roku do 8 marca 1921 roku zastępca członka, od 16 marca 1921 roku członek, a od 3 kwietnia 1922 sekretarz KC RKP(b), od 1 stycznia 1926 roku – członek Biura Politycznego KC WKP(b). Równocześnie od 22 listopada 1920 roku do 22 marca 1921 roku był I sekretarzem KC KP(b)U, od 22 listopada 1920 roku do 21 lipca 1921 roku członkiem Biura Politycznego KC KP(b)U, a od 23 stycznia 1934 roku do 27 maja 1937 roku członkiem KC KP(b)U.

Poparcie Stalina w walce o władzę zagwarantowało mu najwyższe stanowiska państwowe. 19 grudnia 1930 objął urząd przewodniczącego Rady Komisarzy Ludowych (premiera ZSRR) i wiernie realizował stalinowską politykę kolektywizacji. Od 23 listopada 1937 do 10 września 1939 był przewodniczącym Rady Ekonomicznej przy Radzie Komisarzy Ludowych ZSRR. W latach 1937–1938 zrealizował wielką czystkę w wojsku i partii komunistycznej. 3 maja 1939 roku, pozostając premierem zastąpił na stanowisku komisarza spraw zagranicznych Maksima Litwinowa. W decydującym dla Europy okresie kierował radziecką polityką zagraniczną. W nocy z 23 na 24 sierpnia 1939 roku podpisał w Moskwie z ministrem spraw zagranicznych Niemiec Joachimem von Ribbentroppem radziecko-niemiecki pakt o nieagresji, zwany paktem Ribbentrop-Mołotow. Układ ten był ważnym zabezpieczeniem dla Adolfa Hitlera i ułatwił rozpoczęcie II wojny światowej atakiem na Polskę 1 września 1939 roku. 28 września 1939 roku podpisał układ o przyjaźni i granicy z Niemcami. 5 marca 1940 na posiedzeniu Biura Politycznego Komitetu Centralnego partii podpisał decyzję o wymordowaniu 22 467 polskich oficerów, żandarmów, policjantów, osadników, ziemian i inteligentów więzionych w obozach NKWD.

Mołotow i Ribbentrop w Berlinie (1940)

12 listopada tego samego roku Mołotow, z polecenia Stalina, złożył oficjalną wizytę w Berlinie. Został przyjęty z najwyższymi honorami oraz spotkał się z von Ribbentropem, Hitlerem oraz innymi najwyższymi oficjelami niemieckimi. Celem tej wizyty było głębsze wybadanie dalszych intencji Niemców co do ich działań wojennych. Podczas nocnych rozmów Berlin nawiedził niespodziewany nalot RAF-u i wszyscy uczestnicy rozmowy musieli przenieść się do schronu przeciwlotniczego. Niemiecki minister spraw zagranicznych próbował wówczas nakłonić swojego gościa do tego aby Sowieci zaatakowali Brytyjczyków w Indiach. Wtedy to podczas słynnej wymiany zdań von Ribbentrop powiedział do Mołotowa: „Wciąż jest mi Pan winien odpowiedź na pytanie czy Związek Radziecki przychylnie odnosi się do pomysłu uzyskania dostępu do Oceanu Indyjskiego.”, na co Mołotow odpowiedział „Pan przyjmuje, że wojna z Anglią została wygrana, więc czyje to bomby spadają?”. Rozmowy zakończyły się fiaskiem i zaraz potem Hitler rozkazał swoim generałom przyśpieszyć przygotowania do ataku na ZSRR.

6 maja 1941 roku Stalin przejął od niego stanowisko premiera; Mołotow został wtedy wicepremierem (do 16 sierpnia 1942). Po wybuchu wojny niemiecko-radzieckiej 22 czerwca 1941 roku to on, a nie Stalin pierwszy wygłosił przemówienie radiowe informujące o rozpoczęciu wojny, w którym określił niemiecki atak jako „perfidię niespotykaną w historii cywilizowanych narodów”. W lipcu 1941 roku Mołotow podpisał układ o pomocy wzajemnej z Wielką Brytanią, a w październiku protokół o pomocy wojskowej Stanów Zjednoczonych (Lend-lease). W latach 1943–1945 brał udział w najważniejszych konferencjach, między innymi konferencji jałtańskiej dającej hegemonię Związkowi Radzieckiemu w Europie Środkowej i Wschodniej. Od 21 marca 1941 roku do 6 września 1945 roku był członkiem Biura Rady Komisarzy Ludowych ZSRR, a od 16 sierpnia 1942 roku do 19 marca 1946 roku I zastępcą przewodniczącego Rady Komisarzy Ludowych ZSRR.

Po wojnie stopniowo odsuwany od władzy (utracił stanowisko ministra spraw zagranicznych na rzecz Andrieja Wyszynskiego 4 marca 1949 roku). Na polecenie Stalina w 1949 roku aresztowano jego żonę. Po śmierci Józefa Stalina w 1953 roku, wszedł w skład tzw. I triumwiratu (Ławrientij Beria, Gieorgij Malenkow, Wiaczesław Mołotow) i ponownie objął stanowisko ministra spraw zagranicznych, które pełnił do czerwca 1956. Rok później, w czerwcu 1957 roku, na plenum KC KPZR, podjął nieudaną próbę obalenia I sekretarza Nikity Chruszczowa (tzw. grupa antypartyjna). Został za to usunięty z Komitetu Centralnego i wysłany w charakterze ambasadora do Mongolii (od 31 sierpnia 1957 roku do 3 lipca 1960 roku). Później był szefem misji ZSRR przy Międzynarodowej Agencji Energii Atomowej w Wiedniu. W 1961 roku za krytykę Nikity Chruszczowa przed XXII Zjazdem KPZR został usunięty z partii i wysłany na emeryturę. W lipcu 1984 roku przyjęty ponownie w szeregi KPZR przez Konstantina Czernienkę.

Śledztwo na Ukrainie w sprawie wielkiego głodu i wyrok sądu

25 maja 2009 roku Służba Bezpieczeństwa Ukrainy wszczęła oficjalne śledztwo w sprawie wielkiego głodu 1932–1933 jako zbrodni ludobójstwa. Po zakończeniu śledztwa w listopadzie 2009, w styczniu 2010 Prokuratura Generalna Ukrainy skierowała do sądu akt oskarżenia. 13 stycznia 2010 roku Sąd Apelacyjny w Kijowie po rozpoznaniu sprawy uznał, Wiaczesława Mołotowa, Łazara Kaganowicza, Pawła Postyszewa, Stanisława Kosiora, Własa Czubara i Mendla Chatajewicza za winnych zbrodni ludobójstwa określonych w art. 442 #.1 kodeksu karnego Ukrainy i umorzył jednocześnie postępowanie karne w związku ze śmiercią oskarżonych.

Odznaczenia

W 1948 roku otrzymał Order Odrodzenia Polski I klasy.

Upamiętnienie

Na jego cześć zmieniono nazwy miast Nolinsk i Perm.

Zobacz też

• koktajl Mołotowa
• linia Mołotowa

Bibliografia

• Taubman, William (2003), Khrushchev: The Man and His Era, W.W. Norton & Co., ISBN 978-0-393-32484-6.
• William JW.J. Tompson William JW.J., Khrushchev: A Political Life, New York: St. Martin’s Press, 1995, ISBN 978-0-312-12365-9, OCLC 30623891 . Brak numerów stron w książce

Linki zewnętrzne

• Герой Социалистического Труда Молотов Вячеслав Михайлович :: Герои страны (ros.)
• Przewodnik po historii Partii Komunistycznej i ZSRR (ros.)