Gildas Mędrzec

Święty
Gildas Mędrzec
	; Rzeźba przedstawiająca postać świętego Gildasa; (Morbihan, Francja).
Data i miejsce urodzenia	ok. 500 ; Arecluta; (dzis. Dumbarton, Szkocja)
Data i miejsce śmierci	ok. 570 ; Île-d’Houat (Bretania)
Czczony przez	Kościół katolicki
Wspomnienie	29 stycznia
	Multimedia w Wikimedia Commons

Następująca wersja przejrzana tej strony, którą oznaczono 7 paź 2023, była oparta na tej wersji.

Gildas Mędrzec, Gildas Mądry (ur. ok. 500 w Arecluta w dzis. Szkocji, zm. 29 stycznia ok. 570 w Île-d’Houat w Bretanii) – opat, święty Kościoła katolickiego, nauczyciel i pierwszy historyk brytyjski^[1]^[2].

Życiorys

Pochodził ze szlacheckiej rodziny^[3]. Według najwcześniejszych zapisków urodził się w Arecluta (Dumbarton) i został oddany na wychowanie Iltutowi z Glamorgan do jego szkoły w Llan Litud, która znajdowała się w południowej Walii, gdzie kształcił się wraz z Pawłem Aurelianem i Samsonem^[1]^[4]^[5]^[6]^[7]. Święcenia przyjął w 518^[3]. W 520 roku w czasie pielgrzymki do Rzymu odwiedził Rawennę, a w drodze powrotnej Île-d’Houat^[2]^[5]. W Saint-Gildas-de-Rhuys (wtedy Rhuys) założył opactwo^[2]^[5]. Według innych źródeł miał w Walii zawrzeć związek małżeński, a owdowiawszy podjąć studia u Iltuta^[2]. Do Walii powrócił w 527 roku^[2]. Posługę realizował prowadząc działalność misyjną na północy i w Irlandii, gdzie po śmierci Świętego Patryka, na wezwanie Brygidy z Kildare, podjął się przywrócenia dyscypliny klasztornej^[5]^[3].

Prace, których autorstwo przypisywane są Gildasowi, to powstały prawdopodobnie w opactwie Rhuys: De Excidio et Conquestu Britanniae będący jedynym źródłem wiedzy o historii Celtów zamieszkujących Brytanię w okresie od przybycia Rzymian aż do czasów współczesnych autorowi, a także listy, penitencjarz (kanon pokutniczy), oraz Lorica^[5]^[2]. Pod koniec życia przeniósł się do Île-d’Houat i tam zmarł około 570 roku^[3]. Zgodnie z jego życzeniem ciało zostało złożone w łodzi i oddane morzu, ale po odnalezieniu na brzegu pochowane zostało 11 maja na terenie klasztoru w Rhuys^[3]. W 919 roku, wobec groźby inwazji ze strony Normanów, dokonano translacji relikwii do klasztoru w Déols, gdzie spoczywały do rewolucji francuskiej^[3].

Patronat

Święty Gildas Mędrzec jest patronem parafii, kościołów i kaplic, szczególnym miejscem kultu jest diecezja Vannes^[3].

Ikonografia

W ikonografii chrześcijańskiej przedstawiany jest z atrybutem jakim jest dzwonek^[3].

Dzień obchodów

Wspomnienie liturgiczne obchodzone jest w dies natalis (29 stycznia)^[5]^[2]^[3].

Znaczenie

Żywot świętego Gildasa Mędrca spisał, na podstawie dostępnych materiałów, w 1060 roku Vitale, opat klasztoru w Rhuys^[3]. Informacje o szczegółach życia i dokonaniach Gildasa Mędrca podważane są przez A. Wade-Evansa, który kwestionuje także autorstwo przypisywanych mu pism. Henryk Fros przytacza też opinie iż De Excidio Britanicae miało powstać w Somerset lub południowej Walii przed 547 rokiem^[5]. Mimo tych wątpliwości postać otacza cześć i nimb świętości, a dzieło pisane z perspektywy nauczyciela i mentora, nie historyka zawierające krytykę wad i nadużyć wśród świeckich i duchowieństwa tego okresu jest pierwszym i jedynym spisanym świadectwem historii Celtów^[5]^[2].

Zobacz też

Przypisy

↑ ^a ^b Henryk Fros SJ, Franciszek Sowa: Księga imion i świętych. T. 2: D-G. Kraków: WAM, Księża Jezuici, 1997, kol. 488. ISBN 83-7097-374-4.
↑ ^a ^b ^c ^d ^e ^f ^g ^h Hugo Hoever (SOCist): Żywoty świętych Pańskich. przekład Zbigniew Pniewski. Warmińskie Wydawnictwo Diecezjalne, 1983, s. 42.
↑ ^a ^b ^c ^d ^e ^f ^g ^h ⁱ ^j Antonio Borrelli: San Gildas di Rhuys Abate. 6 czerwca 2006. (wł.).
↑ Henryk Fros SJ, Franciszek Sowa: Księga imion i świętych. T. 3: H-Ł. Kraków: WAM, Księża Jezuici, 1997, kol. 132. ISBN 83-7097-464-3.
↑ ^a ^b ^c ^d ^e ^f ^g ^h Henryk Fros SJ, Franciszek Sowa: Księga imion i świętych. T. 2: D-G. Kraków: WAM, Księża Jezuici, 1997, kol. 489. ISBN 83-7097-374-4.
↑ Henryk Fros SJ, Franciszek Sowa: Księga imion i świętych. T. 4: M-P. Kraków: WAM, Księża Jezuici, 2000, kol. 557. ISBN 83-7097-671-9.
↑ Henryk Fros SJ, Franciszek Sowa: Księga imion i świętych. T. 5: R-U. Kraków: WAM, Księża Jezuici, 2005 (wznowienie), kol. 188. ISBN 83-7318-376-0.

Linki zewnętrzne

Gildas Mędrzec – DEON.pl z inicjatywy SJ i Wydawnictwa WAM

[FRO2488-1] Henryk Fros SJ, Franciszek Sowa: Księga imion i świętych. T. 2: D-G. Kraków: WAM, Księża Jezuici, 1997, kol. 488. ISBN 83-7097-374-4.

[HOE42-2] ↑ ^a ^b ^c ^d ^e ^f ^g ^h Hugo Hoever (SOCist): Żywoty świętych Pańskich. przekład Zbigniew Pniewski. Warmińskie Wydawnictwo Diecezjalne, 1983, s. 42.

[SB-3] ↑ ^a ^b ^c ^d ^e ^f ^g ^h ⁱ ^j Antonio Borrelli: San Gildas di Rhuys Abate. 6 czerwca 2006. (wł.).

[FRO3132-4] Henryk Fros SJ, Franciszek Sowa: Księga imion i świętych. T. 3: H-Ł. Kraków: WAM, Księża Jezuici, 1997, kol. 132. ISBN 83-7097-464-3.

[FRO2489-5] ↑ ^a ^b ^c ^d ^e ^f ^g ^h Henryk Fros SJ, Franciszek Sowa: Księga imion i świętych. T. 2: D-G. Kraków: WAM, Księża Jezuici, 1997, kol. 489. ISBN 83-7097-374-4.

[FRO4557-6] Henryk Fros SJ, Franciszek Sowa: Księga imion i świętych. T. 4: M-P. Kraków: WAM, Księża Jezuici, 2000, kol. 557. ISBN 83-7097-671-9.

[FRO5188-7] Henryk Fros SJ, Franciszek Sowa: Księga imion i świętych. T. 5: R-U. Kraków: WAM, Księża Jezuici, 2005 (wznowienie), kol. 188. ISBN 83-7318-376-0.

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

[7]