Bacewiczy

Bacewiczy
Бацэвічы
Бацевичи
	; Siedziba Niezabytowskich, widok sprzed 1918 r.
Państwo	Białoruś
Obwód	mohylewski
Rejon	kliczewski
Sielsowiet	Bacewiczy
Populacja (2009); • liczba ludności	; 730
	Położenie na mapie Białorusi Bacewiczy
	Położenie na mapie obwodu mohylewskiego Bacewiczy
	53°23′55,3″N 29°13′51,3″E/53,398694 29,230917
	Multimedia w Wikimedia Commons

Bacewiczy (biał. Бацэвічы; ros. Бацевичи, Bacewiczi) – agromiasteczko na Białorusi, w obwodzie mohylewskim, w rejonie kliczewskim, około 28 km na północ od Bobrujska, nad rzeką Olsą^[1]. W 2009 roku liczyło 730 mieszkańców^[2].

Historia

Obszerne dobra bacewskie były własnością rodziny Haraburdów herbu Abdank, później przez pewien czas były własnością Radziwiłłów, od których majątek ten w 1696 roku kupili Bacewicze. Kilkanaście lat później ziemia ta przeszła na własność Stanisława Niezabytowskiego. W rękach jego rodziny dobra te pozostawały aż do I wojny światowej.

Ostatnim ich właścicielem przed zaborem sowieckim był Karol Niezabytowski (1865–1952).

Wieś szlachecka położona była w końcu XVIII wieku w powiecie orszańskim województwa witebskiego^[3].

Według Słownika geograficznego Królestwa Polskiego Bacewicze w 1860 roku liczyły 109 mieszkańców, 12 domów i znaczną fabrykę terpentyny^[1]. Od 1924 roku jest siedzibą jednego z 12 sielsowietów rejonu kliczewskiego.

W Bacewiczach urodził się m.in. Arkadź Smolicz.

Podczas okupacji hitlerowskiej, we wrześniu 1941 roku Niemcy utworzyli getto dla żydowskich mieszkańców. Przebywało w nim około 100 osób. W lutym 1942 roku Niemcy zlikwidowali getto, a Żydów zamordowali. Sprawcą zbrodni było Einsatzkommando 8^[4].

W kulturze

Lokalizacja miejsc z powieści *Nadberezyńcy* w rejonie Wończy (Kliczewa). Bacewicze w powieści są ukryte pod nazwą "Kuncewicze". Fragment polskiej mapy wojskowej z 1934 roku.

Między innymi majątek w Bacewiczach opisywał w 1929 roku prof. Antoni Urbański w pracy Memento kresowe. Majątek pod zmienioną nazwą (jako Kuncewicze) występuje również w powieści Nadberezyńcy Floriana Czarnyszewicza.

Dawny pałac

W XVIII i XIX wieku istniał tu prawdopodobnie modrzewiowy dwór, który spłonął w 1900 roku. W 1909 roku na jego miejscu wybudowano dwukondygnacyjny, dziewięcioosiowy, neorenesansowy pałac. Pałac był znany z bogatych kolekcji starych zegarów i porcelany, m.in. kolekcji 500 sztuk XVIII-wiecznej porcelany wiedeńskiej.

W pałacu, pośrodku traktu ogrodowego, w miejscu, gdzie zwykle znajduje się główny salon, znajdował się ogromny ogród zimowy, wysokości dwóch kondygnacji (ogrzewany centralnym ogrzewaniem funkcjonującym w całym budynku), spełniający również funkcję salonu. W ogrodzie zimowym hodowano wśród wielu gatunków roślin egzotycznych, m.in. palmy daktylowe. Z pałacu rozciągał się obszerny widok na rozlewiska rzeki Olsy^[5].

Przypisy

↑ ^a ^b Bacewicze, [w:] Słownik geograficzny Królestwa Polskiego, t. I: Aa – Dereneczna, Warszawa 1880, s. 76 .
↑ Liczby ludności miejscowości obwodu mohylewskiego na podstawie spisu ludności wg stanu na dzień 14 października 2009 roku. (ros.).
↑ Вялікі гістарычны атлас Беларусі Т.2, Mińsk 2013, s. 102.
↑ Geoffrey P.G.P. Megargee Geoffrey P.G.P. (red.), Encyclopedia of camps and ghettos, 1933-1945, t. II, part B, s. 1645 .
↑ RomanR. Aftanazy RomanR., Dzieje rezydencji na dawnych kresach Rzeczypospolitej, wyd. drugie przejrzane i uzupełnione, t. 1: Województwa mińskie, mścisławskie, połockie, witebskie, Wrocław: Zakład Narodowy im. Ossolińskich, 1991, s. 16–18, ISBN 83-04-03713-0, ISBN 83-04-03701-7 (całość) .

[S1-1] Bacewicze, [w:] Słownik geograficzny Królestwa Polskiego, t. I: Aa – Dereneczna, Warszawa 1880, s. 76 .

[spis-2] Liczby ludności miejscowości obwodu mohylewskiego na podstawie spisu ludności wg stanu na dzień 14 października 2009 roku. (ros.).

[3] Вялікі гістарычны атлас Беларусі Т.2, Mińsk 2013, s. 102.

[4] Geoffrey P.G.P. Megargee Geoffrey P.G.P. (red.), Encyclopedia of camps and ghettos, 1933-1945, t. II, part B, s. 1645 .

[RA-5] RomanR. Aftanazy RomanR., Dzieje rezydencji na dawnych kresach Rzeczypospolitej, wyd. drugie przejrzane i uzupełnione, t. 1: Województwa mińskie, mścisławskie, połockie, witebskie, Wrocław: Zakład Narodowy im. Ossolińskich, 1991, s. 16–18, ISBN 83-04-03713-0, ISBN 83-04-03701-7 (całość) .

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]