Charles Vane-Tempest-Stewart (7. markiz Londonderry)

Charles Vane-Tempest-Stewart, 7. markiz Londonderry

Lord Londonderry (w centrum) razem z sir Cyrilem Newallem podczas inspekcji brytyjskiego lotnictwa we Francji w grudniu 1939
Data urodzenia	13 maja 1878
Data i miejsce śmierci	10 lutego 1949 Mount Stewart
Przewodniczący Izby Lordów
Okres	od 7 czerwca 1935 do 22 listopada 1935
Przynależność polityczna	Partia Konserwatywna
Poprzednik	lord Hailsham
Następca	lord Halifax

Charles Stewart Henry Vane-Tempest-Stewart, 7. markiz Londonderry KG, MVO (ur. 13 maja 1878, zm. 10 lutego 1949 w Mount Stewart w hrabstwie Down w Irlandii Północnej) – arystokrata i polityk, działający zarówno w Wielkiej Brytanii i Irlandii, jedyny syn Charlesa Vane-Tempest-Stewarta, 6. markiza Londonderry, i lady Theresy Talbot, córki 19. hrabiego Shrewsbury. W latach 1884–1915 był tytułowany wicehrabią Castlereagh.

Początki kariery politycznej

Wykształcenie odebrał w Eton College oraz w Royal Military Academy w Sandhurst. W 1906 r., pod wpływem rodziców, wystartował w wyborach do Izby Gmin z okręgu Maidstone. Wybory wygrał i przez następne 9 lat był członkiem niższej izby brytyjskiego parlamentu z ramienia Partii Konserwatywnej. W pracach parlamentarnych nie uczestniczył zbyt aktywnie, a w 1914 r. zaciągnął się do armii i walczył podczas I wojny światowej. W 1915 r. zmarł jego ojciec i Charles odziedziczył tytuł markiza Londonderry z prawem do zasiadania w Izbie Lordów.

Po wojnie Londonderry wszedł w skład administracji zamku dublińskiego jako doradca lorda namiestnika Irlandii. W 1919 r. wszedł w skład Rady Lotnictwa, zaś rok później został podsekretarzem stanu w Ministerstwie Lotnictwa. Rozczarowany tym Londonderry wrócił do swoich rodowych posiadłości w Irlandii Północnej i w czerwcu 1921 r. został członkiem pierwszego rządu północnoirlandzkiego na stanowisku przewodniczącego Senatu i ministra edukacji. Próbował zreformować szkolnictwo, ale jego Education Act z 1923 r. spotkał się z oporem zarówno ze strony protestantów jak i katolików, i nie został wprowadzony z życie.

W gabinecie

W 1926 r. zrezygnował z miejsca w irlandzkim parlamencie i przyłączył się do strajku generalnego w tym samym roku. Przyjął tam rolę umiarkowanego właściciela kopalń, co przyszło mu o tyle łatwo, że jego kopalnie w County Durham pracowały bardzo wydajnie i były wzorem dla innych. Udział w strajku przysporzył mu popularności i zwiększył jego notowania na scenie politycznej. W 1928 r. premier Stanley Baldwin powierzył mu funkcję pierwszego komisarza ds. prac publicznych. Sprawował tę funkcję ponownie w 1931 r. w rządzie MacDonalda. Wiele osób twierdziło, iż Londonderry uzyskał to stanowisko, dzięki bardzo bliskim relacjom swojej żony, Edith, z MacDonaldem.

Niedługo później w tym samym roku został ministrem lotnictwa. Występował w imieniu Wielkiej Brytanii na konferencji rozbrojeniowej Ligi Narodów w Genewie, gdzie sprzeciwiał się nadmiernemu rozbrojeniu RAF-u, co jego zdaniem było sprzeczne z interesami brytyjskimi. Krytykowany przez Clementa Attleego i laburzystów, został w 1935 r. usunięty ze stanowiska ministra lotnictwa, ale pozostał w rządzie jako lord tajnej pieczęci i przewodniczący Izby Lordów.

Ostatnie lata

Lord Londonderry był zwolennikiem przyjaźni Wielkiej Brytanii z hitlerowskimi Niemcami. Często spotykał się z wysoko postawionymi niemieckimi dygnitarzami. Był za to powszechnie krytykowany w kraju. Aby bronić się przed oskarżeniami opublikował w 1938 r. książkę Ourselves and Germany, w której wyjaśniał swoje stanowisko.

Jak sam twierdził odegrał tylko niewielką rolę w rezygnacji Neville’a Chamberlaina ze stanowiska premiera w 1940 r. Markiz nie doczekał się jednak uznania ze strony jego następcy i swojego kuzyna, Winstona Churchilla, i nie otrzymał żadnego stanowiska. W 1943 r. wydał krótkie wspomnienia pt. Wings of Destiny. Był ponadto kanclerzem uniwersytetów w Durham i Belfaście.

Życie prywatne

28 listopada 1899 r. poślubił Edith Helen Chaplin (3 grudnia 1879 – 23 kwietnia 1959), córkę Henry’ego Chaplina, 1. wicehrabiego Chaplin, i Florence Leveson-Gower, córki 3. księcia Sutherland. Charles i Edith mieli razem syna i dwie córki:

• Maureen Helen Vane-Tempest-Stewart (6 grudnia 1900 – 20 czerwca 1942), żona pułkownika Olivera Stanleya, miała dzieci
• Edward Charles Stewart Robert Vane-Tempest-Stewart (18 listopada 1902 – 17 października 1955), 8. markiz Londonderry
• Mairi Elisabeth Vane-Tempest-Stewart (ur. 25 marca 1921), żona Dereka Keppela, wicehrabiego Bury, miała dzieci

Linki zewnętrzne

• thepeerage.com
• Zdjęcia lorda Londonderry. npg.org.uk. [zarchiwizowane z tego adresu (2008-05-24)].

Bibliografia

• N.C. Fleming, The Marquess of Londonderry: Aristocracy, Power and Politics in Britain and Ireland, Londyn, 2005
• H. Montgomery Hyde, The Londonderrys: A Family Portrait, Londyn, 1979
• Ian Kershaw, Making Friends with Hitler: Lord Londonderry and the British Road to War, Londyn, 2004
• Edith, Lady Londonderry, Retrospect, Londyn, 1938
• Lord Londonderry, Ourselves and Germany, Londyn, 1938
• Lord Londonderry, Wings of Destiny, Londyn 1943