Citroën DS
Wersja po liftingu | |
Inne nazwy |
Citroën DS 19 / DS 21 / DS 23 |
---|---|
Producent | |
Projektant |
Flaminio Bertoni |
Zaprezentowany |
1955 |
Okres produkcji |
1955–1975[1] |
Miejsce produkcji | |
Poprzednik | |
Następca | |
Dane techniczne | |
Segment | |
Typy nadwozia |
4-drzwiowy fastback[1] |
Silniki |
R4: 1911–2347 cm³ |
Skrzynia biegów |
4-biegowa manualna, od 1971 opcjonalnie: 5-biegowa manualna, 3-stopniowa automatyczna |
Napęd | |
Długość |
4800–4874 mm |
Szerokość |
1790 mm |
Wysokość |
1520–1530 mm |
Rozstaw osi |
3125 mm |
Masa własna |
1237 kg |
Zbiornik paliwa |
65 l |
Liczba miejsc |
5 (7 Break) |
Dane dodatkowe | |
Konkurencja |
Citroën DS – samochód osobowy klasy wyższej-średniej, produkowany przez firmę Citroën we Francji i za granicą w latach 1955-1975[1].
Historia
[edytuj | edytuj kod]Prace nad nowoczesnym następcą samochodu Citroën Traction Avant rozpoczęły się w 1938, jednak przerwała je II wojna światowa. Zespół Andrégo Lefèbvre'a powrócił do budowy popularnego samochodu klasy średniej pod koniec lat 40. Flaminio Bertoni nakreślił smukłe, opływowe linie nadwozia, odchodząc od tradycyjnego pudełkowatego kształtu i wysokiej atrapy chłodnicy. Nowością były hamulce tarczowe zamontowane na przedniej osi pojazdu. Dach, awangardowy kokpit i inne elementy zostały wykonane z tworzyw sztucznych. Dzięki aerodynamicznemu nadwoziu DS był szybszy od konkurentów. Poza tym wyróżniał się wysokim poziomem komfortu[2]. Do produkcji nadwozia zużywano 100 kg aluminium. Wyprodukowana z niego maska była ówcześnie największym seryjnie wytworzonym aluminiowym elementem samochodowym. Jeśli samochód miał rozsuwane okno dachowe, dach również był wykonany z aluminium. Zewnętrzne elementy (błotniki, maski, drzwi, dach) były przykręcane do przestrzennej ramy. Do września 1965 była stosowana centralna nakrętka koła. Klakson był dwustopniowy, a dźwigienka uruchamiająca go miała dwa położenia. Słabszy sygnał był do stosowania w mieście, głośniejszy - trójtonowy - do użytku poza miastem[3].
Model Citroën DS w wersji Berline (sedan) zaprezentowano na salonie samochodowym w Paryżu 6 października 1955. Pierwszego dnia złożono zamówienia na 12 tys. sztuk[2]. Citroën wybrał na nazwę swojego flagowego modelu oznaczenie DS nieprzypadkowo. Litery DS wymawia się po francusku déesse, co dosłownie oznacza boginię. Warto również pamiętać, że samochód – la voiture, jest w języku francuskim rodzaju żeńskiego[2][4].
Szybko ujawniły się usterki: płyn hydrauliczny LHV rozpuszczał uszczelki, zawodził układ hamulcowy i instalacja elektryczna, plastikowe elementy kokpitu nie wytrzymywały wysokich temperatur, jednak do końca 1956 producent zmodyfikował większość awaryjnych podzespołów[2].
Początkowo zastosowano silnik z jego udanego poprzednika, modelu Traction Avant. Później ofertę uzupełniono o większe jednostki. W 1960 firma Chapron zaprezentowała DS w wersji Cabriolet. W 1967 nastąpiła jedyna poważna zmiana nadwozia w historii modelu. Polegała ona przede wszystkim na zmianie kształtu przednich świateł. Podwójne reflektory schowano za kloszem o aerodynamicznym kształcie. Wewnętrzne światła skręcały się wraz z kołami, doświetlając zakręty[5].
DS był produkowany głównie w Paryżu, ponadto w Portugalii, Wielkiej Brytanii (Anglia), RPA, Jugosławii (Słowenia) i Australii. Szczytowym okresem produkcji był rok 1970 (103 633 wyprodukowanych szt.). W 1974 r. pojawił się następca modelu DS, Citroën CX. 24 kwietnia 1975 wytwórnię opuścił ostatni z 1 456 115 wyprodukowanych Citroënów DS.
Hydraulika
[edytuj | edytuj kod]DS był rewolucyjny nie tylko pod względem stylistycznym, ale także technicznym. Pod kierunkiem głównego inżyniera André Lefèbvre'a, zastosowano w nim wiele rozwiązań hydraulicznych, a były to:
- zawieszenie hydropneumatyczne
- wysokociśnieniowy hydrauliczny układ hamulcowy
- hydraulicznie sterowane sprzęgło
- hydrauliczne wspomaganie układu kierowniczego
System cięgieł oraz korektorów wysokości umożliwiał utrzymanie stałego położenia nadwozia nawet na nierównych nawierzchniach. Kierowca za pomocą dźwigni mógł regulować prześwit w zakresie od 16 do 28 cm[2] (w pozycji serwisowej).
Tak duża liczba nowych, wcześniej nie stosowanych rozwiązań sprzyjała początkowo awariom. Prowadzenie samochodu z automatycznym sprzęgłem i niekonwencjonalnym układem hamulcowym, wymagało przyzwyczajenia, dlatego nie wszystkim klientom to odpowiadało. Dostosowując się do potrzeb, Citroën stworzył zubożony i uproszczony model ID.
ID
[edytuj | edytuj kod]W 1957 r. wszedł do produkcji model ID (wym. Idée), czyli Idea ze słabszym silnikiem (62 KM) i uboższym wyposażeniem[2]. Pozbawiono go wszystkich systemów hydraulicznych, poza układem hamulcowym i zawieszeniem hydropneumatycznym. Tym samym stał się tańszą wersją DS-a[5].
Break
[edytuj | edytuj kod]W 1958 r., zaprezentowano model Break (kombi)[5], produkowany tylko jako ID, o ogromnych możliwościach przewozowych, jak na samochód osobowy. Mógł pomieścić 7 osób. We Francji używany był m.in. przez służbę zdrowia jako sanitarka. Produkowano go do 1975 r.
Skrzynia biegów i sprzęgło
[edytuj | edytuj kod]Sprzęgło hydrauliczne[6]. Od 1971 DS miał opcjonalnie 5-biegową skrzynię ręczną lub 3-stopniową automatyczną przekładnię[7][5].
Silniki
[edytuj | edytuj kod]Modele DS i ID były wyposażane w te same mniejsze silniki, jednak w modelu ID wprowadzano je z pewnym opóźnieniem, gdyż to model DS był dla firmy najważniejszy. Większe jednostki były zarezerwowane dla modelu DS, jednak ID kombi wyposażany był w gaźnikowe silniki 21 i 23.
- DS/ID 19 – 1911 cm³, 70 KM – 1955-1965
- DS/ID 19A – 1985 cm³, 78-91 KM – 1965-1969
- DS/ID 20 – 1985 cm³, 99 KM – 1969-1975
- DS 21 – 2175 cm³, 106 KM – 1965-1972
- DS 21ie – 2175 cm³, 125 KM – 1970-1972
- DS 23 – 2347 cm³, 115 KM – 1972-1975
- DS 23ie – 2347 cm³, 130 KM – 1972-1975
W 1961 moc silnika DS-a wzrosła do 83 KM[2].
Ta sekcja jest niekompletna. Jeśli możesz,Doświetlanie zakrętów
[edytuj | edytuj kod]Światła kierunkowe - doświetlające zakręty - zostały zaprezentowane jako opcjonalne wyposażenie w październiku 1967[2] (standard w wersji Pallas), po raz pierwszy w samochodzie marki Citroën.
Kabriolet
[edytuj | edytuj kod]W latach 1960–1973 był produkowany Citroën DS w najrzadszej wersji kabriolet, dla kolekcjonerów. Był wytwarzany w małych seriach przez podparyską wytwórnię Henri Chapron. Powstało ich prawdopodobnie mniej niż 2000 szt.
Modernizacje
[edytuj | edytuj kod]We wrześniu 1962 przeprowadzono modernizację Citroëna DS wprowadzając najbardziej widoczną zmianę, bardziej aerodynamiczny przód. Oprócz tego poprawiono wentylację i wprowadzono inne ulepszenia. Pozostawiono wygląd dwóch otwartych lamp czołowych ale dostępne były dwa dodatkowe reflektory montowane na błotnikach.
W 1964 pojawiła się luksusowa wersja DS, Pallas[2] (z greckiego Atena). Wersja ta odróżniała się od standardowego modelu lepszym wyciszeniem wnętrza, lepszą (opcjonalnie: skórzaną) tapicerką i większym przyozdobieniem na zewnątrz.
W 1967 Citroën dokonał zmiany wyglądu modeli DS i ID, wprowadzając bardziej opływowe reflektory, które nadały frontowi auta wygląd zbliżony do rekina. W wyniku tej modernizacji samochód otrzymał dwie pary reflektorów osłonięte opływowymi szybkami, z wewnętrznymi reflektorami doświetlającymi zakręty. Doświetlanie było bardzo pomocne podczas szybkiej jazdy nocą na krętej drodze. Ta wersja jednak nie została dopuszczona do sprzedaży na terenie USA i sprzedawano tam auta z lampami nieosłoniętymi aż do 1983, kiedy zmieniono prawo i zastosowano oryginalne opływowe lampy.
W 1970 Citroën wprowadził na rynek nowy, droższy i bardziej luksusowy model SM, który jednak miał niewiele wspólnych części z DS. Na początku lat 70., po kilkunastu latach produkcji, wzornictwo samochodu przestawało wyglądać nowocześnie. Przestarzałe były już m.in. błotniki, oddzielone wyraźnie od linii maski.
-
Pas przedni 1955-1962
-
Pas przedni 1962-1967
-
Pas przedni 1967-1975
DS na rynkach zagranicznych
[edytuj | edytuj kod]W latach 60. w Australii skonstruowano własną odmianę DS, ID 19 Parisiene.
Podczas gdy w Europie DS był hitem sprzedaży, w USA był traktowany jako samochód dziwny. Pozornie luksusowy, nie miał jednak podstawowego wyposażenia, którego oczekiwali amerykańscy nabywcy od auta tej klasy: automatycznej skrzyni biegów, klimatyzacji, elektrycznych szyb i mocnego silnika V8, zamiast skromnego motoru 4-cylindrowego. Był dość drogi – w 1960 roku kosztował 3245 dolary, tyle co duże samochody średniej amerykańskiej półki cenowej (Chrysler, Oldsmobile)[8].
-
DS na rynek amerykański, z okrągłymi reflektorami typu PAR pozbawionymi szklanych osłon
-
DS na rynek szwedzki, z wycieraczkami kloszy przednich
-
Umiejscowienie koła zapasowego
Dane techniczne
[edytuj | edytuj kod]Wersja | Silnik: | Układ zasilania: | Moc maksymalna: | Maks. moment obrotowy | 0-100 km/h: | V-max: |
---|---|---|---|---|---|---|
Silniki benzynowe: | ||||||
DS 19[9] | R4 1,9 l (1911 cm³) | gaźnik | 75 KM (55 kW) przy 4500 obr./min | 137 Nm przy 3000 obr./min | b/d | 145 km/h |
DS 19[10] | R4 1,9 l (1911 cm³) | gaźnik | 78 KM (57 kW) przy 4500 obr./min | 139 Nm przy 3000 obr./min | b/d | 148 km/h |
DS 19[11] | R4 1,9 l (1911 cm³) | gaźnik | 80 KM (59 kW) przy 4500 obr./min | 142 Nm przy 3000 obr./min | b/d | 150 km/h |
DS 19[12] | R4 2,0 l (1985 cm³) | gaźnik | 84 KM (62 kW) przy 5250 obr./min | 144 Nm przy 3500 obr./min | b/d | 165 km/h |
DS 20[13] | R4 2,0 l (1985 cm³) | gaźnik | 91 KM (67 kW) przy 5900 obr./min | 141 Nm przy 3500 obr./min | b/d | 167 km/h |
DS 20[14] | R4 2,0 l (1985 cm³) | gaźnik | 99 KM (73 kW) przy 5500 obr./min | 148 Nm przy 3500 obr./min | b/d | 169 km/h |
DS 21[12] | R4 2,2 l (2175 cm³) | gaźnik | 100 KM (73,5 kW) przy 5500 obr./min | 164 Nm przy 3000 obr./min | b/d | 175 km/h |
DS 21[13][14] | R4 2,2 l (2175 cm³) | gaźnik | 106 KM (78 kW) przy 5500 obr./min | 167 Nm przy 3500 obr./min | b/d | 178 km/h 167 km/h (aut.) |
DS 21 i.e.[15][14] | R4 2,2 l (2175 cm³) | wtrysk | 125 KM (92 kW) przy 5250 obr./min | 183,5 Nm przy 2500 obr./min | 12,4 s 14,4 s (aut.) |
187 km/h 177 km/h (aut.) |
DS 23[16] | R4 2,3 l (2347 cm³) | gaźnik | 113 KM (84,5 kW) przy 5500 obr./min | 183,5 Nm przy 3500 obr./min | b/d | 179 km/h 173 km/h (aut.) |
DS 23 Injection[16] | R4 2,3 l (2347 cm³) | wtrysk | 130 KM (95,5 kW) przy 5250 obr./min | 195 Nm przy 2500 obr./min | 11,9 s | 188 km/h 180 km/h (aut.) |
Odniesienia w popkulturze
[edytuj | edytuj kod]- W 1965 r., w filmie "Fantomas wraca" wystąpił Citroën DS w wersji jako ukryty samolot odrzutowy o składanych skrzydłach. W końcowej sekwencji filmu, uciekający po pasie startowym lotniska Citroënem DS Fantomas (Jean Marais), otwiera ukryte pod podwoziem składane skrzydła oraz statecznik poziomy i dysze silników odrzutowych znajdujące się w bagażniku po czym Citroënem DS wzbija się powietrze[17], uciekając przed ścigającymi go: komisarzem policji - Paulem Juve (Louis de Funès) i dziennikarzem - Jérômem Fandorem (Jean Marais).
Przypisy
[edytuj | edytuj kod]- ↑ a b c d e Citroen DS-ID versions & types. automobile-catalog.com. [dostęp 2013-01-07]. (ang.).
- ↑ a b c d e f g h i Tygodnik Auto Świat, nr 40/2012, str. 46-47
- ↑ Tygodnik Auto Świat, nr 8/2015, str. 46-49
- ↑ Classic: The History of the Citroën DS - Winding Road [online], www.windingroad.com [dostęp 2022-01-05] .
- ↑ a b c d Tygodnik Auto Świat, nr 51-52, 17 grudnia 2018, str. 50-51
- ↑ Ponadczasowy francuz... [online], Auto Świat, 28 kwietnia 2006 [dostęp 2023-05-18] (pol.).
- ↑ Roman Dębecki , Citroen DS 20 - urzeka do dziś [online], Auto Świat, 19 grudnia 2018 [dostęp 2023-05-18] (pol.).
- ↑ Foreign cars – 1960. „Popular Mechanics”. 113 (1), s. 160, 167, styczeń 1960. (ang.).
- ↑ 1955 Citroen DS phase I Salon specifications. automobile-catalog.com. [dostęp 2013-01-07]. (ang.).
- ↑ 1960 Citroen DS phase I Salon specifications. automobile-catalog.com. [dostęp 2013-01-07]. (ang.).
- ↑ 1962 Citroen DS phase I Salon specifications. automobile-catalog.com. [dostęp 2013-01-07]. (ang.).
- ↑ a b 1965 Citroen DS phase I Salon specifications. automobile-catalog.com. [dostęp 2013-01-07]. (ang.).
- ↑ a b 1968 Citroen DS phase I Salon specifications. automobile-catalog.com. [dostęp 2013-01-07]. (ang.).
- ↑ a b c 1971 Citroen DS phase II Salon specifications. automobile-catalog.com. [dostęp 2013-01-07]. (ang.).
- ↑ 1969 Citroen DS phase II Salon specifications. automobile-catalog.com. [dostęp 2013-01-07]. (ang.).
- ↑ a b 1972 Citroen DS phase II Salon specifications. automobile-catalog.com. [dostęp 2013-01-07]. (ang.).
- ↑ Galeria zdjęć filmowych błędów "Fantomas wraca" 01:29:37 start Citroëna DS jako samolotu. [dostęp 2009-02-09]. (fr.).
Linki zewnętrzne
[edytuj | edytuj kod]- Historia modelu DS/ID (pl). citroen.triger.com.pl. [zarchiwizowane z tego adresu (2005-12-01)].