Henryk Strasburger

Henryk Strasburger
Data i miejsce urodzenia	28 maja 1887 ; Niemce, Królestwo Polskie
Data i miejsce śmierci	2 maja 1951 ; Londyn, Wielka Brytania
	Kierownik Ministerstwa Przemysłu i Handlu
Okres	od 19 września 1921; do 5 marca 1922
Poprzednik	Stefan Przanowski
Następca	Stefan Ossowski
	Kierownik Ministerstwa Przemysłu i Handlu
Okres	od 31 lipca 1922; do 13 stycznia 1923
Poprzednik	Stefan Ossowski
Następca	Stefan Ossowski
	Komisarz Generalny Rzeczypospolitej Polskiej w Wolnym Mieście Gdańsku
Okres	od 28 lutego 1924; do 1 marca 1932
Poprzednik	Kajetan Dzierżykraj-Morawski (p.o)
Następca	Kazimierz Papée
	Minister przemysłu i handlu
Okres	od 9 grudnia 1939; do 5 czerwca 1942
Poprzednik	Adam Koc
Następca	Jan Kwapiński
	Minister skarbu
Okres	od 9 grudnia 1939; do 14 lipca 1943
Poprzednik	Adam Koc
Następca	Ludwik Grosfeld
	Odznaczenia
	Multimedia w Wikimedia Commons

Henryk Leon Strasburger (ur. 28 maja 1887 w Niemcach, zm. 2 maja 1951 w Londynie) – doktor prawa, ekonomista, polityk. Minister przemysłu i handlu, Komisarz Generalny Rzeczypospolitej Polskiej w Wolnym Mieście Gdańsku, minister skarbu.

Życiorys

Syn Julii Simmler i Juliana Teofila Strasburgera, dyrektora Warszawskiego Towarzystwa Kopalń Węgla. Bratanek botanika Edwarda Adolfa Strasburgera i Leona Strasburgera, powstańca styczniowego. Żonaty z Olgą Dunin.

Pochodził z rodziny niemieckich ewangelików przybyłych do Warszawy w końcu XVIII w. z Freibergu w Saksonii. Jego dziadek Edward Bogumił Strasburger był cukiernikiem, właścicielem cukierni przy ul. Królewskiej, obok wejścia do Ogrodu Saskiego w Warszawie. Dziadkiem ze strony matki był malarz Józef Simmler.

Ukończył gimnazjum w Berlinie. Studiował na uniwersytecie w Heidelbergu, potem na uniwersytecie w Charkowie, gdzie w 1913 uzyskał stopień naukowy doktora prawa. Po ukończeniu studiów pracował na stanowiskach kierowniczych w przedsiębiorstwach przemysłowych. Był pracownikiem Rady Komisji Handlu Tymczasowej Rady Stanu^[1].

Od października 1918 do 1922 podsekretarz stanu w resorcie przemysłu i handlu, w listopadzie 1918 był kierownikiem resortu w prowizorium rządowym Władysława Wróblewskiego. Od września 1920 do marca 1921 był członkiem polskiej delegacji na rokowania pokojowe w Rydze, kończące wojnę polsko-bolszewicką. Od 19 września 1921 do 5 marca 1922 był kierownikiem ministerstwa przemysłu i handlu w rządzie Antoniego Ponikowskiego, od 31 lipca 1922 do 14 grudnia 1922 kierownikiem tego resortu w rządzie Juliana Nowaka i w rządzie Władysława Sikorskiego (14 grudnia 1922 – 13 stycznia 1923). W latach 1923–1924 był podsekretarzem stanu w Ministerstwie Spraw Zagranicznych, od 1924 do 1932 Komisarzem Generalnym RP w Wolnym Mieście Gdańsku.

W latach 1933–1939 prezes Centralnego Związku Przemysłu Polskiego (tzw. Lewiatana) – głównej organizacji korporacyjnej kół przemysłowych i finansowych w Polsce. Od 1937 współpracował z działaczami Frontu Morges i Stronnictwa Pracy.

Ponownie ministrem przemysłu i handlu został 9 grudnia 1939 i był nim do 5 czerwca 1942 w dwu rządach Władysława Sikorskiego. Jednocześnie – do 14 lipca 1943 – był ministrem skarbu. Od 14 lipca 1943 do 24 listopada 1944 był ministrem stanu do spraw Bliskiego Wschodu w rządzie Stanisława Mikołajczyka. Istnieją poszlaki, że był jednym z dwóch ministrów rządów polskich na emigracji, który współpracował z wywiadem radzieckim^[2]. Od 16 października 1945 do 19 września 1946 był ambasadorem w Wielkiej Brytanii, reprezentując Tymczasowy Rząd Jedności Narodowej w Warszawie. Pozostał na emigracji w Londynie i tam też zmarł.

Spoczywa na St. Mary’s Catholic Cemetery (Kensal Green) (Plot XK gr. 1123)^[3].

Ordery i odznaczenia

Krzyż Komandorski z Gwiazdą Orderu Odrodzenia Polski (9 listopada 1926)^[4]^[5]
Krzyż Komandorski Orderu Odrodzenia Polski (2 maja 1922)^[5]^[6]^[5]
Wielka Gwiazda Odznaki Honorowej za Zasługi (Austria)^[4]^[5]
Wielka Wstęga Orderu Białej Róży Finlandii (Finlandia)^[4]^[5]
Wielka Wstęga Orderu Korony Włoch (Włochy)^[4]^[5]
Wielka Wstęga Orderu Korony (Belgia)^[4]
Wielka Wstęga Orderu Leopolda II (Belgia)^[5]
Wielka Wstęga Orderu Korony Rumunii (Rumunia)^[4]^[5]
Wielka Wstęga Orderu Świętego Sawy (Jugosławia)^[4]^[5]
Wielka Wstęga Orderu Wschodzącego Słońca (Japonia)^[4]^[5]
Wielki Oficer Orderu Korony Włoch (Włochy)^[4]
Wielki Oficer Orderu Legii Honorowej (Francja, 1926)^[4]
Krzyż Komandorski Orderu Legii Honorowej (Francja, 1922)^[4]^[5]

Przypisy

↑ Włodzimierz Suleja, Tymczasowa Rada Stanu, Warszawa 1998, s. 223.
↑ Paweł Wieczorkiewicz, Polscy agenci Kremla, „Wprost” (2005), nr 51/52 (1203), s. 38–42. Chodzi o dwóch ministrów o pseudonimach „Gienrich” i „Sadownik” zob. Oczerki istorii rossijskoj wnieszniej razwiedki, t. 3: 1933-1941 gody, Moskva 1997, s. 292.
↑ St Mary's Catholic Cemetary. Persons of Note
↑ ^a ^b ^c ^d ^e ^f ^g ^h ⁱ ^j ^k Strasburger Henryk Leon (1887–1951). [w:] Polski Słownik Biograficzny. T. XLIV/2006-2007 [on-line]. ipsb.nina.gov.pl. [dostęp 2015-10-07].
↑ ^a ^b ^c ^d ^e ^f ^g ^h ⁱ ^j ^k Czy wiesz kto to jest?. Stanisław Łoza (red.). Wyd. II popr. Warszawa: Główna Księgarnia Wojskowa, 1938, s. 702.
↑ Order Odrodzenia Polski. Trzechlecie pierwszej kapituły 1921–1924. Warszawa: Prezydium Rady Ministrów, 1926, s. 21.

Bibliografia, literatura

Bolesław Hryniewiecki, Prof. dr. Edward Strasburger (1844–1912). Jego życie i dzieła, Warszawa 1938.
Eugeniusz Szulc, Cmentarz Ewangelicko-Augsburski w Warszawie. Zmarli i ich rodziny, Warszawa 1989, PIW, ISBN 83-06-01606-8.
Kto był kim w Drugiej Rzeczypospolitej (redakcja naukowa Jacek Majchrowski przy współpracy Grzegorza Mazura i Kamila Stepana), Warszawa 1994, wyd. BGW, ISBN 83-7066-569-1, s. 70.
Leksykon historii Polski 1995.

Linki zewnętrzne

Henryk Leon Strasburger, Internetowy Polski Słownik Biograficzny [dostęp 2021-12-31].

[1] Włodzimierz Suleja, Tymczasowa Rada Stanu, Warszawa 1998, s. 223.

[2] Paweł Wieczorkiewicz, Polscy agenci Kremla, „Wprost” (2005), nr 51/52 (1203), s. 38–42. Chodzi o dwóch ministrów o pseudonimach „Gienrich” i „Sadownik” zob. Oczerki istorii rossijskoj wnieszniej razwiedki, t. 3: 1933-1941 gody, Moskva 1997, s. 292.

[3] St Mary's Catholic Cemetary. Persons of Note

[psb-4] ↑ ^a ^b ^c ^d ^e ^f ^g ^h ⁱ ^j ^k Strasburger Henryk Leon (1887–1951). [w:] Polski Słownik Biograficzny. T. XLIV/2006-2007 [on-line]. ipsb.nina.gov.pl. [dostęp 2015-10-07].

[sl-5] ↑ ^a ^b ^c ^d ^e ^f ^g ^h ⁱ ^j ^k Czy wiesz kto to jest?. Stanisław Łoza (red.). Wyd. II popr. Warszawa: Główna Księgarnia Wojskowa, 1938, s. 702.

[6] Order Odrodzenia Polski. Trzechlecie pierwszej kapituły 1921–1924. Warszawa: Prezydium Rady Ministrów, 1926, s. 21.

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

Pierwszy skład	Władysław Wróblewski Bronisław Dembiński Julian Eberhardt Stanisław Janicki Franciszek Jossé Janusz Machnicki Franciszek Sokal Henryk Strasburger Władysław Szenajch Józef Światopełk-Zawadzki Stanisław Ustyanowski Jan Wroczyński
Późniejsi członkowie prowizorium	Tytus Filipowicz

W dniu zaprzysiężenia	Antoni Ponikowski Witold Chodźko p.o. Ludwik Darowski Stanisław Downarowicz Bolesław Markowski p.o. Gabriel Narutowicz Józef Raczyński Bolesław Sikorski Konstanty Skirmunt Bronisław Sobolewski Kazimierz Sosnkowski Władysław Stesłowicz Henryk Strasburger p.o. Juliusz Trzciński Hieronim Wyczółkowski
Późniejsi członkowie rządu	Julian Eberhardt p.o. Jerzy Michalski Jan Stefan Stoiński Józef Wybicki

W dniu zaprzysiężenia	Władysław Sikorski Witold Chodźko Ludwik Darowski Zygmunt Jastrzębski Jan Łopuszański Wacław Makowski p.o. Józef Mikułowski-Pomorski p.o. Jan Moszczyński p.o. Józef Raczyński p.o. Aleksander Skrzyński Kazimierz Sosnkowski Henryk Strasburger Ludwik Zagórny-Marynowski p.o.
Późniejsi członkowie rządu	Władysław Grabski Bolesław Markowski p.o. Stefan Ossowski p.o.

W dniu zaprzysiężenia	Julian Nowak Witold Chodźko Ludwik Darowski Zygmunt Jastrzębski Antoni Kamieński Wacław Makowski Jan Moszczyński p.o. Gabriel Narutowicz Józef Raczyński Mieczysław Rybczyński p.o. Kazimierz Sosnkowski Henryk Strasburger Ludwik Zagórny-Marynowski
Późniejsi członkowie rządu	Kazimierz Władysław Kumaniecki Jan Łopuszański

W dniu zaprzysiężenia	Władysław Sikorski Stanisław Stroński (SN) Adam Koc August Zaleski
Późniejsi członkowie rządu	Jan Stańczyk (PPS) Józef Haller von Hallenburg (SP) Aleksander Ładoś (SL) Marian Seyda (SN) Kazimierz Sosnkowski Stanisław Kot (SL) Henryk Strasburger