Przejdź do zawartości

Michał Gedeon Radziwiłł

Z Wikipedii, wolnej encyklopedii
Michał Gedeon Hieronim Radziwiłł
Ilustracja
Michał Gedeon Hieronim Radziwiłł, anonimowy portret z XIX wieku
Herb
Trąby
Rodzina

Radziwiłłowie herbu Trąby

Data i miejsce urodzenia

24.09.1778
Warszawa

Data i miejsce śmierci

24.05.1850
Warszawa

Ojciec

Michał Hieronim Radziwiłł

Matka

Helena Przezdziecka

Żona

Aleksandra Stecka

Dzieci

Michalina Radziwiłł Karol Radziwiłł
Zygmunt Radziwiłł

Odznaczenia
Krzyż Kawalerski Orderu Virtuti Militari Oficer Orderu Narodowego Legii Honorowej (Francja) Kawaler Orderu Narodowego Legii Honorowej (Francja) Order św. Huberta (Bawaria) Komandor Honoru i Dewocji (ius patronatus) – Zakon Maltański (SMOM)

Michał Gedeon Hieronim Radziwiłł herbu Trąby (ur. 24 września 1778 w Warszawie, zm. 24 maja 1850 w Warszawie) – książę, generał wojsk polskich, uczestnik insurekcji kościuszkowskiej, wojen napoleońskich. Naczelny Wódz w powstaniu listopadowym, senator-wojewoda Królestwa Polskiego (kongresowego) od 1825 roku[1], senator-kasztelan Królestwa Polskiego w 1822 roku[2].

Biografia

[edytuj | edytuj kod]

Brał udział w insurekcji kościuszkowskiej. W 1806 roku wstąpił do Legii Północnej. 18 stycznia 1807 awansował na pułkownika i objął dowództwo Legii po gen. Zajączku. Uczestniczył w kampanii 1807. 1 kwietnia 1808, po wcieleniu Legii do 5 i 6 pp Księstwa Warszawskiego, objął dowództwo 5 pp, a 11 grudnia 1811 r. awansował na gen. bryg. Brał udział w Inwazji na Rosję w 1812 roku, a w 1813 r. znajdował się w obronie Gdańska.

W 1815 otrzymał w wianie od żony Aleksandry majątek Szpanów pod Równem na Wołyniu, który odziedziczył po nim urodzony w Szpanowie syn – Karol Andrzej Radziwiłł. Szpanów pozostał w rękach Radziwiłłów do wybuchu II wojny światowej.

W armii Królestwa Kongresowego przydzielony został do 1 dywizji piechoty jako generał nadliczbowy i awansowany na generała dywizji; lecz już 27 grudnia 1815 otrzymał dymisję. W 1828 roku był członkiem Sądu Sejmowego, mającego osądzić osoby oskarżone o zdradę stanu[3]. Po wybuchu powstania listopadowego powołany do Rady Administracyjnej. W powstaniu listopadowym, został 20 stycznia 1831 wybrany przez Sejm na naczelnego wodza; funkcję tę sprawował do 26 lutego 1831. Jako senator podpisał 25 stycznia 1831 roku akt detronizacji Mikołaja I Romanowa[4]. Po upadku powstania został zesłany do Jarosławia, gdzie był więziony przez Rosjan do 1836.

Był odznaczony krzyżem kawalerskim Orderu Virtuti Militari[5] (1808), francuskimi krzyżami kawalerskim i oficerskim Orderu Legii Honorowej (1807 i 1813), rosyjską komandorią Krzyża Maltańskiego[6] i bawarskim Orderem św. Huberta[7],

Życie prywatne

[edytuj | edytuj kod]

Był synem Michała Hieronima, wojewody wileńskiego, ordynata na Klecku, Nieświeżu i Ołyce oraz Heleny z Przeździeckich. W 1815 roku wziął ślub z Aleksandrą Radziwiłłową z domu Stecką herbu Radwan, miał z nią trójkę dzieci, Michalinę (1816-1883), Karola (1821-1886) i Zygmunta (1822-1892)[8].

Przypisy

[edytuj | edytuj kod]
  1. Andrzej Biernat, Ireneusz Ihnatowicz, Vademecum do badań nad historią XIX i XX wieku, Warszawa 2003, s. 478.
  2. Diarjusz Senatu z roku 1830–1831, wydał Stefan Pomarański, w: Archiwum Komisji Historycznej, t. XIV, Kraków 1930, s. 454.
  3. Tadeusz Bieczyński, Sąd sejmowy 1827-1829 na przestępców stanu. Urzędowe akta, Poznań 1873, s. IX, 50.
  4. Dyarusz Sejmu z R. 1830–1831, wydał Michał Rostworowski, T. I, Kraków 1907, s. 244.
  5. Xięga Pamiątkowa w 50-letnią rocznicę powstania roku 1830; zawierająca spis imienny dowódzców i sztabs-oficerów tudzież oficerów, podoficerów i żołnierzy Armii Polskiej w tymż roku krzyżem wojskowym „Virtuti Militari” ozdobionych, Lwów 1881, s. 47.
  6. Zbigniew Zacharewicz i Władysław Zajewski: Radziwiłł Michał Gedeon (wg metryki Michał Hieronim Karol). [w:] Polski Słownik Biograficzny t. XXX/1987 [on-line]. ipsb.nina.gov.pl. [dostęp 2019-03-13].
  7. Stanisław Łoza, Order domowy rycerski pw. świętego Huberta, w: Broń i Barwa, 1935, r. II, nr 3, s. 63.
  8. Michał Gedeon Hieronim ks. Radziwiłł na Nieświeżu h. Trąby [online], Sejm-Wielki.pl [dostęp 2020-12-15].

Linki zewnętrzne

[edytuj | edytuj kod]