Piotr Karol Bontemps

Piotr Karol Bontemps
Pierre Charles François Bontemps
Kowal
	generał brygady
Data i miejsce urodzenia	3 listopada 1777 ; Paryż
Data i miejsce śmierci	20 sierpnia 1840 ; Petersburg
	Przebieg służby
Lata służby	1797–1840
Siły zbrojne	Armée de l'Ouest, Grande Armée, Armia Księstwa Warszawskiego
Jednostki	Artyleria
Stanowiska	Dyrektor Artylerii, Arsenału Królewskiego w Warszawie, Dowódca Korpusu Rakietników
Główne wojny i bitwy	Wojny napoleońskie w Niemczech, Holandii, Prusach, Sandomierzem, Smoleńskiem Możajskiem Lipskiem, nad Berezyną, Powstanie Listopadowe. 1830–1831
Późniejsza praca	Amunicja, Balistyka
	Odznaczenia

Piotr Karol Bontemps, franc. Pierre Charles François Bontemps (ur. 3 listopada 1777 w Paryżu, zm. 20 sierpnia 1840 w Petersburgu^[1]) – polski generał francuskiego pochodzenia, generał brygady Królestwa Kongresowego, dyrektor Materiału Artylerii, dowódca Korpusu Rakietników^[2].

Życiorys

Najstarszy i jedyny syn z czworga rodzeństwa w rodzinie stolarza z paryskiego Faubourg Saint-Antoine, po dwuletnich studiach w Ecole Polytechnique wstąpil do wojska francuskiego w 1797 r. jako podporucznik. Służył pod dowództwem generałów Jacques Louis Francois Delaistre de Tilly, Claude Ignace François Michaud, Gabriel-Marie-Théodore-Joseph de Hédouville oraz Jean-Baptiste Jules Bernadotte. Przez siedem lat był adjutantem polowym generała Antoine Alexandre Hanicque. Od 1799 brał udział w wojnach napoleońskich.

Kiedy w 1807 r. powstało Księstwo Warszawskie, ks. Józef Poniatowski zwrócił się do Francuzów o pomoc z wykwalifikowanym personelem wojskowym. W przydziale dostał kilku oficerów francuskich, m.in. Jean Baptiste Pelletier, Jean-Baptiste Mallet de Grendville oraz Pierre Bomtemps^[3].

Jako oficer artylerii, od 1809 roku Bontemps był majorem armii Księstwa Warszawskiego. Tego samego roku poślubił Różę Eleonorę z domu Monfreulle. Mieli trójkę dzieci: Wirginię, Eligiusza i Konstantego. Lata później, w 1821 r. kupili posiadłość Gulczewo k. Płocka. W 1810 roku mianowany pułkownikiem. Odznaczony Krzyżem Złotym Orderu Virtuti Militari. Od 1807 kawaler, a od 1813 oficer Legii Honorowej. W 1814 roku powrócił do wojska francuskiego^[4].

W Królestwie Polskim był organizatorem artylerii i inżynierii wojskowej.

W 1819 roku był pierwszym dozorcą loży wolnomularskiej Tarcza Północy, posiadał piąty stopień tzw. Kawalera Szkockiego^[5]. W 1821 r. awansował na generała brygady. Pełniąc służbę w Arsenale Królewskim w Warszawie, jako Dyrektor Materiałów Artyleryjskich i Arsenału już od 1822 r. jego adjutantem był wtedy młody por. Józef Bem. Bontemps odpowiedzialny był za formację rakietników, którzy to walczyli pod Olszynką Grochowską^[6].

Odznaczony Orderem Świętego Stanisława I i II klasy w latach 1829 i 1825^[7]^[8]. W 1830 roku został nagrodzony Znakiem Honorowym za 15 lat służby^[9].

Podczas powstania listopadowego generał Piotr Bontemps powołany został do Rady Wojennej, organizował polski przemysł wojenny w Warszawie, Białogonie, Suchedniowie, Końskich, Ostrowcu, Denkowie, Odrowążu i Ćmielowie. Zajmował się przygotowaniami do obrony Warszawy i brał w niej udział. Po upadku powstania ponownie złożył przysięgę carowi. Od 1832 roku pełnił służbę w Rosji, w przemyśle zbrojeniowym. Zginął przy próbie z pociskami rakietowymi w Petersburgu w 1840 roku.

Ciało generała rodzina sprowadziła do swego majątku Gulczewo koło Płocka i pochowała w rodzinnej krypcie w kościele pw. św. Jakuba Apostoła w Imielnicy. W 1935 po ukończeniu budowy i konsekracji nowego kościoła, rozebrano kościół pw. św. Jakuba Apostoła pozostawiając kryptę grobową. W 2013 przeprowadzono badania archeologiczne w miejscu po rozebranym kościele, odkrywając zasypaną kryptę grobową, a w niej 2 trumny, które po badaniach zidentyfikowano jako szczątki generała i jego żony. 23 sierpnia 2014 odbył się ponowny pogrzeb generała wraz z małżonką Różą w krypcie kościoła pw. Najświętszego Serca Pana Jezusa w Płocku-Imielnicy^[10].

Zobacz też

Przypisy

↑ Piotr Karol Franciszek de Bontemps (M.J. Minakowski, Genealogia potomków Sejmu Wielkiego) [online], www.sejm-wielki.pl [dostęp 2017-11-26] .
↑ Rocznik Woyskowy Królestwa Polskiego. Na rok 1830, s. 9.
↑ TomaszT. Kordala TomaszT., Piotr Bontemps (1777–1840) – żołnierz w służbie trzech narodów. Część I, bazhum.muzhp.pl, 2017, s. 17-38 [dostęp 2020-04-16] .
↑ Robert Bielecki, Słownik biograficzny oficerów powstania listopadowego, t. I Warszawa 1995, s. 228.
↑ Marek Tarczyński, Generalicja powstania listopadowego, 1980, s. 62.
↑ MałgorzataM. Szczygielska MałgorzataM., O wojskach rakietowych w powstaniu listopadowym, czyli z koziołka w zaborcę [online], zastawie-netau.net, 2020 [dostęp 2020-04-19] .
↑ Stanisław Łoza: Kawalerowie orderu Św. Stanisława, w: Miesięcznik Heraldyczny, r. IX. Nr 5/1930, s. 100.
↑ Zbigniew Dunin-Wilczyński, Order Św. Stanisława, Warszawa, 2006 s. 222.
↑ Przepisy o znaku honorowym niemniej Lista imienna generałów, oficerów wyższych i niższych oraz urzędników wojskowych, tak w służbie będących, jako też dymisjonowanych, znakiem honorowym ozdobionych w roku 1830, [b.n.s]
↑ AndrzejA. Paczuski AndrzejA., Drugi pogrzeb gen. Bontempsa [online], napoleon.org.pl [dostęp 2014-09-13] [zarchiwizowane z adresu 2014-09-14], Cytat: Dnia 23 sierpnia [2014] generał i jego polska małżonka - Róża Bontemps (z domu Monfreull) znaleźli nowe miejsce wiecznego spoczynku w krypcie kościoła p.w. Najświętszego Serca Pana Jezusa w Płocku-Imielnicy. (pol.).

Bibliografia

H.H. Charles-Lavauzelle H.H., La guerre nationale de 1812: Préparation à la guerre en 1811 (mai-juillet), t. 3 de La guerre nationale de 1812: Ire section: Correspondance des personnages officiels et des services de l'Etat, Russia. Armii︠a︡. Glavnoe upravlenie Generalʹnogo shtaba, Southern Regional Library Facility University of California, 1811, s. 143-6 .
Adam Skałkowski: Bontemps Piotr. W: Polski Słownik Biograficzny. T. 2: Beyzym Jan–Brownsford Marja. Kraków: Polska Akademia Umiejętności–Skład Główny w Księgarniach Gebethnera i Wolffa, 1936, Reprint: Zakład Narodowy im. Ossolińskich, Kraków 1989, s. 305–306. ISBN 83-04-03291-0.
MarcinM. Ochman MarcinM., POLSKI KORPUS INŻYNIERÓW WOJSKOWYCH W LATACH 1807-1831, Warszawa: Uniwersytet Warszawski - Wydział historyczny, 2017, s. 271 .

Linki zewnętrzne

Col. P.C.F. Bontemps VIIIe Corps à la bataille de Leipzig
Biografia Bontempsa
Ambasada francuska w Warszawie o wystawie w Płockim Muzeum
Zapomniany generał Wojska Polskiego - katalog z wystawy w Bibliotece Polskiej w Paryżu, 2018.

[1] Piotr Karol Franciszek de Bontemps (M.J. Minakowski, Genealogia potomków Sejmu Wielkiego) [online], www.sejm-wielki.pl [dostęp 2017-11-26] .

[2] Rocznik Woyskowy Królestwa Polskiego. Na rok 1830, s. 9.

[Kordala-3] TomaszT. Kordala TomaszT., Piotr Bontemps (1777–1840) – żołnierz w służbie trzech narodów. Część I, bazhum.muzhp.pl, 2017, s. 17-38 [dostęp 2020-04-16] .

[4] Robert Bielecki, Słownik biograficzny oficerów powstania listopadowego, t. I Warszawa 1995, s. 228.

[5] Marek Tarczyński, Generalicja powstania listopadowego, 1980, s. 62.

[6] MałgorzataM. Szczygielska MałgorzataM., O wojskach rakietowych w powstaniu listopadowym, czyli z koziołka w zaborcę [online], zastawie-netau.net, 2020 [dostęp 2020-04-19] .

[7] Stanisław Łoza: Kawalerowie orderu Św. Stanisława, w: Miesięcznik Heraldyczny, r. IX. Nr 5/1930, s. 100.

[8] Zbigniew Dunin-Wilczyński, Order Św. Stanisława, Warszawa, 2006 s. 222.

[9] Przepisy o znaku honorowym niemniej Lista imienna generałów, oficerów wyższych i niższych oraz urzędników wojskowych, tak w służbie będących, jako też dymisjonowanych, znakiem honorowym ozdobionych w roku 1830, [b.n.s]

[10] AndrzejA. Paczuski AndrzejA., Drugi pogrzeb gen. Bontempsa [online], napoleon.org.pl [dostęp 2014-09-13] [zarchiwizowane z adresu 2014-09-14], Cytat: Dnia 23 sierpnia [2014] generał i jego polska małżonka - Róża Bontemps (z domu Monfreull) znaleźli nowe miejsce wiecznego spoczynku w krypcie kościoła p.w. Najświętszego Serca Pana Jezusa w Płocku-Imielnicy. (pol.).

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

[7]

[8]

[9]

[10]