Włodzimierz Sedlak
| Kraj działania | |
|---|---|
| Data i miejsce urodzenia | |
| Data i miejsce śmierci | |
| Miejsce pochówku | |
| Wyznanie | |
| Kościół | |
| Prezbiterat |
1935 |
Włodzimierz Sedlak (ur. 31 października 1911 w Sosnowcu, zm. 17 lutego 1993 w Radomiu; ps. „Waldek”) – polski duchowny katolicki, profesor Katolickiego Uniwersytetu Lubelskiego, twórca polskiej szkoły bioelektroniki, elektromagnetycznej teorii życia oraz pojęcia wszechpróżni.
Honorowy obywatel Radomia i Skarżyska-Kamiennej.
Życiorys
[edytuj | edytuj kod]Urodził się w biednej, wielodzietnej, górniczej rodzinie w Sielcu – obecnej dzielnicy Sosnowca. W poszukiwaniu pracy jego rodzina przeniosła się w 1919 roku do Suchedniowa, a następnie w 1920 roku do Skarżyska-Kamiennej. Po uzyskaniu matury w 1930 roku w gimnazjum matematyczno-przyrodniczym w Skarżysku-Kamiennej wstąpił do Seminarium Duchownego w Sandomierzu, gdzie w 1935 roku otrzymał święcenia kapłańskie[1].
Jako ksiądz podjął pracę prefekta w Ćmielowie (1935–1939), a następnie w Siennie (1939–1948), gdzie podczas wojny prowadził tajne nauczanie. Po II wojnie światowej, dzięki jego staraniom, w Siennie powstały Szkoła Rzemiosł i istniejące do dzisiaj Liceum Ogólnokształcące, które od 1992 roku nosi imię swego założyciela[2].
W 1946 roku ks. Włodzimierz Sedlak podjął studia na Wydziale Matematyczno-Przyrodniczym Uniwersytetu im. Marii Curie-Skłodowskiej w Lublinie, gdzie uzyskał w 1949 roku dyplom magistra z antropologii, a w 1950 roku – z pedagogiki. W 1951 roku otrzymał na UMCS stopień doktora za rozprawę Zmienność organizmu jako podstawa biologiczna wychowania[1].
W 1952 roku przeniósł się do Radomia, a w 1960 roku rozpoczął pracę na Wydziale Filozofii Chrześcijańskiej Katolickiego Uniwersytetu Lubelskiego. W 1966 roku uzyskał stopień doktora habilitowanego z biologii teoretycznej za rozprawę Możliwość odtworzenia początków ewolucji organicznej na podstawie komponenta krzemowego, a następnie objął kierownictwo utworzonej, decyzją Rady Wydziału, Katedry Biologii Teoretycznej. W roku 1974 został profesorem nadzwyczajnym, a w 1980 roku – profesorem zwyczajnym.
Zmarł w Radomiu 17 lutego 1993 roku. Został pochowany na cmentarzu komunalnym w Radomiu[1].
Edukacja
[edytuj | edytuj kod]
Początki edukacji Włodzimierza Sedlaka przypadają na okres pobytu w Sosnowcu, gdzie pobierał lekcje prywatne. Po przeniesieniu się do Suchedniowa, tam również uczył się prywatnie. Po krótkim, dwuletnim pobycie w szkole powszechnej Siemianowskiego, podjął próbę nauki w gimnazjum. Wyniki egzaminów wstępnych w 1922 roku nie były jednak pomyślne. Kolejna próba dostania się do gimnazjum zakończyła się powodzeniem w czerwcu 1923 roku; Sedlak został przyjęty od razu do II klasy[3]. Gimnazjum, w którym uczył się Sedlak miało profil początkowo humanistyczny, jednak w kolejnych latach zmierzał w kierunku przyrodniczo-matematycznym[3].
Działalność naukowa
[edytuj | edytuj kod]Włodzimierz Sedlak był naukowcem, którego działalność obejmowała wiele różnych dyscyplin: bioelektronikę (której jest jednym z twórców), archeologię, geologię, paleontologię, paleobiochemię, paleobiofizykę i inne.
Do najważniejszych sformułowanych przez niego hipotez należą:
- koncepcje powstania życia przy istotnym udziale związków krzemu,
- koncepcja bioplazmy,
- koncepcja elektromagnetycznej natury życia, nazwana bioelektroniką[4].
Działalność badawczą rozpoczął tuż po ukończeniu studiów w latach 50. od uczestnictwa w badaniach starożytnego hutnictwa w Górach Świętokrzyskich, gdzie w 1957 roku odnalazł piryt na Łysej Górze, a w 1959 roku – łupki żelaza ze starożytnego wytopu oraz opracował rekonstrukcję wytopu żelaza w dymarce[1].
Badania paleontologiczne
[edytuj | edytuj kod]Z warstw kwarcytowych kambru na Łysej Górze opisał meduzy krążkopławów z rodzaju Camptostroma[5][6] oraz ślimaki[7]. Później odkrył struktury, które uznał za archeocjaty[8], jednak ostatecznie wydzielił je w odrębny, nowo ustanowiony, rząd fauny Corallicyathida (a w jego obrębie dwa nowe rodzaje: Heliomiria (gatunek H. cyathioformis) i Silimorpha (gatunek S. corallina))[9], o nieznanej przynależności do gromady i typu (incerte sedis)[10]. W 1980 r. opublikował odkrycie licznych skamieniałości w kwarcytach kambryjskich na południowych zboczach Łysej Góry. Skamieniałości te uznał za pozostałości krasnorostów z rodzajów Epiphyton i Erbina, potwierdzające postulowany przez Sedlaka wczesnokambryjski wiek kwarcytów z Łysej Góry[11]. W późniejszym okresie biologiczne pochodzenie struktur uznanych za Corallicyathida oraz glony doczekało się krytyki[12][13]. Wiek kwarcytów z Łysej Góry uznany przez Sedlaka na podstawie znalezionych przez niego skamieniałości za wczesnokambryjski obecnie określany jest jako młodszy – środkowo-późnokambryjski[14][15]
W 1959 roku Sedlak opublikował hipotezę na temat krzemowych początków życia.
W roku 1967 rozpoczął pracę nad bioelektroniką, według której reakcje chemiczne i procesy elektroniczne w organicznych półprzewodnikach są związane zależnościami kwantowo-mechanicznymi i stał się jednym z jej prekursorów na świecie. W 1967 roku opublikował też pracę, w której pojawiła się wzmianka o możliwości istnienia bioplazmy – piątego stanu materii obecnego jedynie w organizmach żywych. W 1969 roku sformułował koncepcję elektromagnetycznej teorii życia mówiącą, iż wszystkie procesy życiowe zachodzą na poziomie kwantowym dzięki sprzężeniom reakcji chemicznych z procesami elektronicznymi w środowisku półprzewodnikowym takim jakim są białka i przejawiają się emisją światła lub innych fal elektromagnetycznych[1].
W książce Na początku było jednak światło wprowadził termin wszechpróżni (wszechniebytu), opisujący pierwotną, nieskończoną próżnię, która istniała przed powstaniem świata.
Kontrowersje
[edytuj | edytuj kod]Większość prac ks. prof. Sedlaka wykraczała poza dotychczasowy paradygmat nauk biologicznych, sposób prezentacji idei i ich uzasadnienie zwykle nie przystawały do standardowych schematów prac naukowych. Wzbudzał kontrowersje i skrajnie przeciwstawne oceny. Wiele jego spekulacji zawiera elementy filozofii przyrody, on sam nie uważał siebie jednak za filozofa, ale za biologa-teoretyka[1].
Twórczość
[edytuj | edytuj kod]Był autorem książek i ponad 250 rozpraw i artykułów, a także scenariusza do filmu pod tytułem Krzem – pierwiastek młodości. Najważniejsze pozycje jego twórczości to[16]:
- Książki naukowe
- Rola krzemu w ewolucji biochemicznej życia, Państwowe Wydawnictwo Naukowe, 1967
- Bioelektronika 1967–1977, Wydawnictwo PAX 1979
- Postępy fizyki życia, Wydawnictwo PAX 1984
- Kierunek – początek życia. Narodziny paleobiochemii krzemu, 1985. Redakcja Wydawnictw Katolickiego Uniwersytetu Lubelskiego
- Wprowadzenie w bioelektronikę, Zakład Narodowy im. Ossolińskich, 1988
- Książki popularnonaukowe
- U źródeł nowej nauki. Paleobiochemia, tom 246 serii wydawniczej Omega, Wiedza Powszechna, 1973
- Bioelektronika – środowisko – człowiek, 1980. Zakład Narodowy im. Ossolińskich.
- Homo electronicus, 1980 (Państwowy Instytut Wydawniczy), 1994, 2005 (Wyd. Continuos)
- Na początku było jednak światło, 1986 Państwowy Instytut Wydawniczy
- Inną drogą, 1988 PAX
- Książki autobiograficzne i wspomnieniowe
- Życie jest światłem, PAX 1985 (2004 Wyd. Continuo)
- W pogoni za nieznanym, 1990 Wyd. Lubelskie (2002 – Wyd. Continuo)
- Człowiek i Góry Świętokrzyskie, 1993 „Książka i Wiedza” (wyd. z 2001 – Wyd. Continuo)
- Listy do Matki, 1997, Wyd. Continuo
- Pamiętnik I. Antek z Ćmielowa, 1999, Wyd. Continuo
- Pamiętnik II. Uciekaj do dziury, 2001 Wyd. Continuo
- Pamiętnik III. Nie dla głupich, 2003 Wyd. Continuo
- Pamiętnik IV. Ziemia Święta i nie tylko…, 2004 Wyd. Continuo
- Pamiętnik V. Żywot uczonego. 2006, Wyd. Continuo
- Pamiętnik VI. Dzieje mojej duszy. 2008, Wyd. Continuo
- Pamiętnik VII. Abraham na rozdrożu. 2009, Wyd. Continuo
- Pamiętnik VIII. Byłem tylko człowiekiem. 2010, Wyd. Continuo
- Religijne
- Technologia Ewangelii, Wyd. Pallottinum 1989
- Zagubiony Bóg. Wyd. Pallottinum, 1996
- Boży kram, 1998 Wyd. Continuo
- Inne pozycje książkowe
- Wykłady o bioelektronice, 1987 Alma Press
- Teologia światła, czyli sięganie nieskończoności, 1997 Wyd. Continuo
Aforyzmy i słowotwórstwo
[edytuj | edytuj kod]Dorobek piśmienniczy ks. Sedlaka jest przedmiotem badań pod kątem ich wartości słowotwórczej i wkładu w rozwój języka polskiego. Jego aforyzymy są rozpatrywane, jako innowacyjne na równi z jego teoriami naukowymi[17].
Patron
[edytuj | edytuj kod]Włodzimierz Sedlak jest patronem Powiatowej i Miejskiej Biblioteki Publicznej w Skarżysku-Kamiennej, Liceum Ogólnokształcącego w Siennie, Szkoły Podstawowej nr 9 w Skarżysku-Kamiennej oraz dwóch ulic: na osiedlu Planty w Radomiu[potrzebny przypis] i w Sosnowcu[18].
Przypisy
[edytuj | edytuj kod]- ↑ a b c d e f Ks. prof. dr hab. Włodzimierz Sedlak. Wydział Filozofii KUL. [dostęp 2011-10-29]. (pol.).
- ↑ Izba Pamięci ks. prof. Wł. Sedlaka. Zespół Szkół Ogólnokształcących i Policealnych w Siennie, 2012-12-05. [dostęp 2014-10-08].
- ↑ a b Krzysztof Zemeła: Gimnazjalne lata Księdza Profesora Włodzimierza Sedlaka. W: praca zbiorowa pod redakcją Ryszarda Sowy: Ksiądz profesor Włodzimierz Sedlak „…sercem skarżyszczanin”. Skarżysko-Kamienna: Miejska i Powiatowa Biblioteka Publiczna im. ks. prof. Włodzimierza Sedlaka w Skarżysku-Kamiennej; PiS Agencja Wydawniczo-Poligraficzna w Skarżysku-Kamiennej, 2011, s. 258–261. ISBN 978-83-931378-7-9.
- ↑ Małgorzata Ciupińśka. Aforyzmy i sentencje w tekstach kaznodziejskich ks. prof. Włodzimierza Sedlaka. „Kwartalnik Językoznawczy”. 3 (2012).
- ↑ Sedlak W., 1967: Problematyczna fauna kambryjska meduzowatych z masywu Łysej Góry. Przegląd Geologiczny, 9.
- ↑ Sedlak W., 1990: Gromada Scyphozoa Götte, 1887. W: Pajchlowa M. (red.): Budowa Geologiczna Polski, Atlas skamieniałości przewodnich i charakterystycznych, tom III cz. 1a, strona 36.
- ↑ Sedlak W., 1968: Przedstawiciele Archaeogastropoda z masywu Łysej Góry. Przegląd Geologiczny, 6.
- ↑ Sedlak W., 1973: Archaeocyatha Fauna of St. Cross in Łysogóy Chain. Zeszyty Naukowe KUL, 16 (1).
- ↑ Sedlak, W. 1975. Some aspects of stratigraphy and taxonomy of Cambrian fauna found on Lysa Góra (the Świętokrzyskie Mts., Central Poland). 2nd Intern. Symp. Corals and Fossil Coral Reefs, Paris 1975. – Mem. B. R. G. M., 89, 42-48.
- ↑ Sedlak W., 1990: Rząd Corallicyathida Sedlak, 1975. W: Pajchlowa M. (red.): Budowa Geologiczna Polski, Atlas skamieniałości przewodnich i charakterystycznych, tom III cz. 1a, strona 35.
- ↑ Sedlak W., 1980: Cambrian megascopic algal-like form accompanying Corallicyathida in quartzite beds of Łysa Góra. Acta Paleontologica Polonica, 25(3/4): 669-670.
- ↑ Bodzioch A., 2000 – Pseudoskamieniałości Corrallicyathida z kambru Łysogór. Streszczenia referatów wygłoszonych w 1999 r., Polskie Towarzystwo Geologiczne, Oddział w Poznaniu, 9: 39-46.
- ↑ Malec J., 2008: Cambrian pseudofossils from the Holy Cross Mountains. W: Andrzej Pisera, Maria Aleksandra Bitner and Adam T. Halamski (red.), 9th Paleontological Conference, Warsaw, s. 56–57.
- ↑ Wróblewskcy T. i E., 1996: Góry Świętokrzyskie. Mapa geologiczno-krajoznawcza. Wyd. Państw. Inst. Geolog.
- ↑ Niedźwiedzki R., 2014: Ksiądz Sedlak okiem geologa. Tatry, nr 2 (48): s. 16–17.
- ↑ Wydawcy i rok wydania za katalogiem Biblioteki Narodowej.
- ↑ Małgorzata Ciupińska. Aforyzmy i sentencje w tekstach kaznodziejskich ks. prof. Włodzimierza Sedlaka. „Kwartalnik Językoznawczy”. 3 (2012).
- ↑ Ul. ks. Włodzimierza Sedlaka - Mapa Sosnowiec, plan miasta, ulice w Sosnowcu - E-turysta [online], mapy.e-turysta.pl [dostęp 2020-12-06].