Wikipedia:Artykuły na Medal/archiwum/2016-03

Archiwum artykułów, które zostały umieszczone na stronie głównej w rubryce Artykuł na Medal.

2016-03-01

Dworzec Główny – dworzec kolejowy w przedwojennej Warszawie, wówczas główna pasażerska stacja kolejowa aglomeracji warszawskiej. Monumentalny gmach był jednym z najnowocześniejszych i największych dworców w Europie. Położony był wzdłuż Alej Jerozolimskich, pomiędzy ulicami Marszałkowską i Emilii Plater. Perony stacji znajdowały się pod ziemią i docelowo miały obsługiwać 12 torów, w tym wszystkie cztery tory linii średnicowej. Nad podziemnymi peronami wybudowano ogromnych rozmiarów gmach z trzema halami: kasową, dla pasażerów przyjeżdżających i dla odjeżdżających. Budynek zaprojektowano jako budowlę reprezentacyjną, wizytówkę Warszawy i Polski. Elewację zaprojektowano w stylu minimalistycznym z elementami art déco, natomiast wnętrza były bogato zdobione freskami, witrażami, rzeźbami i obrazami. Czytaj więcej…

2016-03-02

Rak trzustki – pierwotny nowotwór złośliwy trzustki pochodzenia nabłonkowego, różnicujący się w kierunku zewnątrzwydzielniczej części trzustki. Histopatologicznie zdecydowaną większość raków trzustki u ludzi stanowi gruczolakorak przewodowy. Objawy choroby zależą od lokalizacji i wielkości guza. Ze względu na niespecyficzne (czyli niejednoznaczne) objawy wczesnego raka i częsty bezobjawowy początkowy przebieg, choroba jest rozpoznawana w zaawansowanym stadium. Do wczesnych objawów należą dolegliwości bólowe lub uczucie dyskomfortu brzucha, często o narastającym charakterze, wzdęcie, brak łaknienia, spadek masy ciała, biegunka i nudności. W późniejszym etapie choroby pojawia się żółtaczka, świąd skóry, ból w górnej części brzucha lub pleców, wymioty oraz (dalszy) spadek masy ciała. Objawem raka trzustki może być również nagłe pojawienie się cukrzycy lub nieprawidłowej tolerancji glukozy. Rozpoznanie choroby nowotworowej może być także poprzedzone ostrym zapaleniem trzustki. Chorobie mogą towarzyszyć zakrzepica żył głębokich i wędrujące zakrzepowe zapalenie żył, zwane objawem Trousseau. W raku trzustki często występują depresja i zaburzenia lękowe. Czytaj więcej…

2016-03-03

Adam Ignacy Koc (ur. 31 sierpnia 1891 w Suwałkach, zm. 3 lutego 1969 w Nowym Jorku) – uczestnik walk o niepodległość Polski w I wojnie światowej i wojnie polsko–bolszewickiej, polityk, poseł, dziennikarz, pułkownik dyplomowany piechoty Wojska Polskiego, wolnomularz. Uważany za członka tzw. grupy pułkowników. Poseł na Sejm II, III (z ramienia Bezpartyjnego Bloku Współpracy z Rządem) i IV kadencji w latach 1928-1936 oraz senator V kadencji. Wiceminister skarbu (od 23 grudnia 1930 do grudnia 1935) oraz komisarz rządowy w Banku Polskim (styczeń 1932 – grudzień 1935). Komendant Naczelny Związku Legionistów Polskich (24 maja 1936 – 25 czerwca 1938). Współautor programu, a następnie szef Obozu Zjednoczenia Narodowego (luty 1937 – styczeń 1938). Podczas kampanii wrześniowej w 1939 koordynował ewakuację złota Banku Polskiego z kraju. Czytaj więcej…

2016-03-04

ORP Orkan – jeden z szesnastu niszczycieli brytyjskiego typu M z okresu II wojny światowej, zwodowany 2 marca 1942 roku w stoczni Fairfield Shipbuilding and Engineering Company Ltd. w Glasgow jako HMS „Myrmidon”. Przekazany Marynarce Wojennej w grudniu 1942 roku. Nosił numer burtowy G-90. Okręt uczestniczył w bitwie o Atlantyk w eskorcie zespołów floty Royal Navy oraz w operacjach konwojowych na trasach do ZSRR, na Atlantyku środkowym i północnym. W lipcu 1943 roku przewiózł z Gibraltaru na Wyspy Brytyjskie trumnę z ciałem premiera Rządu RP, gen. Sikorskiego, który zginął w katastrofie lotniczej. „Orkan” został zatopiony przez niemiecką torpedę akustyczną 8 października 1943 roku podczas eskortowania konwoju SC 143. Na okręcie zginęło 178 Polaków i około 20 Brytyjczyków – była to największa pod względem liczby ofiar strata Marynarki Wojennej w trakcie drugiej wojny światowej. Czytaj więcej…
Artykuł, którego głównym współtwórcą był niedawno zmarły Belissarius

2016-03-05

Rak dróg żółciowych – pierwotny nowotwór złośliwy pochodzenia nabłonkowego wywodzący się z błony śluzowej dróg żółciowych. Tradycyjnie wyróżnia się raka wewnątrzwątrobowych dróg żółciowych i raka zewnątrzwątrobowych dróg żółciowych, który może być dalej dzielony na postać wnękową i postać dystalną. Rak pęcherzyka żółciowego i rak brodawki Vatera ze względu na odmienności w zakresie etiologii, epidemiologii i leczenia są uznawane za osobne jednostki kliniczne. Jest to stosunkowo rzadki nowotwór w krajach zachodnich i występuje on z częstością 1–2 zachorowań na 100 000 osób. Czynnikami ryzyka tego raka są pierwotne stwardniające zapalenie dróg żółciowych, malformacje wątroby, zarażenia pasożytniczymi przywrami z gatunków Opisthorchis viverrini i Clonorchis sinensis oraz kontakt z thorotrastem (ditlenkiem toru), stosowanym niegdyś w diagnostyce radiologicznej. Objawami raka dróg żółciowych są żółtaczka, świąd skóry, ból i dyskomfort w brzuchu, utrata wagi, powiększenie wątroby i objaw Courvoisiera. Czytaj więcej…

2016-03-06

Jadwiga Jagiellonka (ur. 21 września 1457 w Krakowie, zm. 18 lutego 1502 w Burghausen) – królewna polska i księżniczka litewska, księżna bawarska. W 1468 starania o jej rękę podjął Maciej Korwin, król Węgier, jednak spotkał się z odmową. 14 listopada 1475 poślubiła księcia bawarskiego Jerzego Bogatego. W nawiązaniu do ich wystawnego wesela organizuje się festiwal Wesele w Landshut (Landshuter Hochzeit). Mimo niezbyt udanego pożycia mieli według różnych źródeł czworo lub pięcioro dzieci. Przypuszcza się, że Jadwiga podjęła się spisywania historii rodu Wittelsbachów. Czytaj więcej…

2016-03-07

Lavanify – rodzaj ssaka żyjącego na Madagaskarze w kredzie późnej (prawdopodobnie w mastrychcie, około 71 do 66 milionów lat temu). Wyróżnia się w nim pojedynczy gatunek, L. miolaka, znany z dwóch izolowanych zębów, z których jeden jest uszkodzony. Zęby te odnaleziono w latach 1995–1996 i opisano w 1997. Zwierzę zaliczono do Gondwanatheria, enigmatycznej, wymarłej grupy o niejasnych pokrewieństwach filogenetycznych. W obrębie Gondwanatheria zaliczono je do rodziny Sudamericidae. Lavanify jest najbliższym krewnym Bharattherium; nieco dalej spokrewnione z nim są południowoamerykańskie Sudamerica i Gondwanatherium. Gondwanatheria prawdopodobnie żywiły się twardym pokarmem roślinnym. Lavanify cechowało się zakrzywionymi zębami o wysokiej koronie. Czytaj więcej…

2016-03-08

Tkacz – gatunek małego ptaka z rodziny wikłaczowatych (Ploceidae). Występuje na terenie trzech afrykańskich państw: Namibii, Botswany i RPA. Nie jest zagrożony wyginięciem. Tkacze osiągają długość 13–14 cm, przy masie ciała 24–32 g. Samiec i samica nie różnią się upierzeniem, a jedynym odróżniającym je zachowaniem jest śpiew samca. Siedliskiem P. socius są głównie obszary pustynne (jak Kalahari), półpustynne i sawanny. Żywi się w większości bezkręgowcami, takimi jak termity, chrząszcze, błonkoskrzydłe, larwy motyli, ćmy. Oprócz tego zjada ziarno. Wodę pozyskuje wyłącznie z pokarmu i procesów metabolicznych. Ptaki tego gatunku budują ogromne gniazda, które mogą mieć nawet 7 m długości, osiągać masę ponad 1 tony i być zamieszkane przez pięćset osobników. Inkubacja trwa 14–16 dni. Samiec i samica wysiadują na zmianę, a następnie dzielą się obowiązkami przy karmieniu młodych przez kolejne 21–23 dni. Do lęgu przystępują, mając przynajmniej 3 lata. Najstarszy odnotowany zaobrączkowany okaz przeżył 16 lat. Czytaj więcej…

2016-03-09

Rak trzustki – pierwotny nowotwór złośliwy trzustki pochodzenia nabłonkowego, różnicujący się w kierunku zewnątrzwydzielniczej części trzustki. Histopatologicznie zdecydowaną większość raków trzustki u ludzi stanowi gruczolakorak przewodowy. Objawy choroby zależą od lokalizacji i wielkości guza. Ze względu na niespecyficzne (czyli niejednoznaczne) objawy wczesnego raka i częsty bezobjawowy początkowy przebieg, choroba jest rozpoznawana w zaawansowanym stadium. Do wczesnych objawów należą dolegliwości bólowe lub uczucie dyskomfortu brzucha, często o narastającym charakterze, wzdęcie, brak łaknienia, spadek masy ciała, biegunka i nudności. W późniejszym etapie choroby pojawia się żółtaczka, świąd skóry, ból w górnej części brzucha lub pleców, wymioty oraz (dalszy) spadek masy ciała. Objawem raka trzustki może być również nagłe pojawienie się cukrzycy lub nieprawidłowej tolerancji glukozy. Rozpoznanie choroby nowotworowej może być także poprzedzone ostrym zapaleniem trzustki. Chorobie mogą towarzyszyć zakrzepica żył głębokich i wędrujące zakrzepowe zapalenie żył, zwane objawem Trousseau. W raku trzustki często występują depresja i zaburzenia lękowe. Czytaj więcej…

2016-03-10

Rak jelita grubego – pierwotny nowotwór złośliwy jelita grubego wywodzący się z nabłonka błony śluzowej jelita grubego. Do raka jelita grubego zaliczany jest rak okrężnicy, rak zgięcia esiczo-odbytniczego i rak odbytnicy. Klinicznie bywa dzielony na raka okrężnicy i odbytnicy. Rak kanału i brzegu odbytu jest osobną jednostką kliniczną. Pod względem zapadalności na świecie stanowi drugi co do częstości nowotwór złośliwy u kobiet i trzeci u mężczyzn. Leczenie raka jelita grubego warunkuje zaawansowanie choroby oraz stan chorego. Wykonuje się zabieg operacyjny, który ma na celu usunięcie guza wraz z marginesem zdrowych tkanek. Rodzaj zabiegu zależy od lokalizacji guza i zwykle polega na resekcji części jelita z usunięciem regionalnych węzłów chłonnych w jednym bloku tkankowym z odtworzeniem ciągłości przewodu pokarmowego. Czytaj więcej…

2016-03-11

Adam Ignacy Koc (ur. 31 sierpnia 1891 w Suwałkach, zm. 3 lutego 1969 w Nowym Jorku) – uczestnik walk o niepodległość Polski w I wojnie światowej i wojnie polsko–bolszewickiej, polityk, poseł, dziennikarz, pułkownik dyplomowany piechoty Wojska Polskiego, wolnomularz. Uważany za członka tzw. grupy pułkowników. Poseł na Sejm II, III (z ramienia Bezpartyjnego Bloku Współpracy z Rządem) i IV kadencji w latach 1928-1936 oraz senator V kadencji. Wiceminister skarbu (od 23 grudnia 1930 do grudnia 1935) oraz komisarz rządowy w Banku Polskim (styczeń 1932 – grudzień 1935). Komendant Naczelny Związku Legionistów Polskich (24 maja 1936 – 25 czerwca 1938). Współautor programu, a następnie szef Obozu Zjednoczenia Narodowego (luty 1937 – styczeń 1938). Podczas kampanii wrześniowej w 1939 koordynował ewakuację złota Banku Polskiego z kraju. Czytaj więcej…

Artykuł, którego głównym współtwórcą był niedawno zmarły Belissarius

2016-03-12

Rak dróg żółciowych – pierwotny nowotwór złośliwy pochodzenia nabłonkowego wywodzący się z błony śluzowej dróg żółciowych. Tradycyjnie wyróżnia się raka wewnątrzwątrobowych dróg żółciowych i raka zewnątrzwątrobowych dróg żółciowych, który może być dalej dzielony na postać wnękową i postać dystalną. Rak pęcherzyka żółciowego i rak brodawki Vatera ze względu na odmienności w zakresie etiologii, epidemiologii i leczenia są uznawane za osobne jednostki kliniczne. Jest to stosunkowo rzadki nowotwór w krajach zachodnich i występuje on z częstością 1–2 zachorowań na 100 000 osób. Czynnikami ryzyka tego raka są pierwotne stwardniające zapalenie dróg żółciowych, malformacje wątroby, zarażenia pasożytniczymi przywrami z gatunków Opisthorchis viverrini i Clonorchis sinensis oraz kontakt z thorotrastem (ditlenkiem toru), stosowanym niegdyś w diagnostyce radiologicznej. Objawami raka dróg żółciowych są żółtaczka, świąd skóry, ból i dyskomfort w brzuchu, utrata wagi, powiększenie wątroby i objaw Courvoisiera. Czytaj więcej…

2016-03-13

Jadwiga Jagiellonka (ur. 21 września 1457 w Krakowie, zm. 18 lutego 1502 w Burghausen) – królewna polska i księżniczka litewska, księżna bawarska. W 1468 starania o jej rękę podjął Maciej Korwin, król Węgier, jednak spotkał się z odmową. 14 listopada 1475 poślubiła księcia bawarskiego Jerzego Bogatego. W nawiązaniu do ich wystawnego wesela organizuje się festiwal Wesele w Landshut (Landshuter Hochzeit). Mimo niezbyt udanego pożycia mieli według różnych źródeł czworo lub pięcioro dzieci. Przypuszcza się, że Jadwiga podjęła się spisywania historii rodu Wittelsbachów. Czytaj więcej…

2016-03-14

Lavanify – rodzaj ssaka żyjącego na Madagaskarze w kredzie późnej (prawdopodobnie w mastrychcie, około 71 do 66 milionów lat temu). Wyróżnia się w nim pojedynczy gatunek, L. miolaka, znany z dwóch izolowanych zębów, z których jeden jest uszkodzony. Zęby te odnaleziono w latach 1995–1996 i opisano w 1997. Zwierzę zaliczono do Gondwanatheria, enigmatycznej, wymarłej grupy o niejasnych pokrewieństwach filogenetycznych. W obrębie Gondwanatheria zaliczono je do rodziny Sudamericidae. Lavanify jest najbliższym krewnym Bharattherium; nieco dalej spokrewnione z nim są południowoamerykańskie Sudamerica i Gondwanatherium. Gondwanatheria prawdopodobnie żywiły się twardym pokarmem roślinnym. Lavanify cechowało się zakrzywionymi zębami o wysokiej koronie. Czytaj więcej…

2016-03-15

Tkacz – gatunek małego ptaka z rodziny wikłaczowatych (Ploceidae). Występuje na terenie trzech afrykańskich państw: Namibii, Botswany i RPA. Nie jest zagrożony wyginięciem. Tkacze osiągają długość 13–14 cm, przy masie ciała 24–32 g. Samiec i samica nie różnią się upierzeniem, a jedynym odróżniającym je zachowaniem jest śpiew samca. Siedliskiem P. socius są głównie obszary pustynne (jak Kalahari), półpustynne i sawanny. Żywi się w większości bezkręgowcami, takimi jak termity, chrząszcze, błonkoskrzydłe, larwy motyli, ćmy. Oprócz tego zjada ziarno. Wodę pozyskuje wyłącznie z pokarmu i procesów metabolicznych. Ptaki tego gatunku budują ogromne gniazda, które mogą mieć nawet 7 m długości, osiągać masę ponad 1 tony i być zamieszkane przez pięćset osobników. Inkubacja trwa 14–16 dni. Samiec i samica wysiadują na zmianę, a następnie dzielą się obowiązkami przy karmieniu młodych przez kolejne 21–23 dni. Do lęgu przystępują, mając przynajmniej 3 lata. Najstarszy odnotowany zaobrączkowany okaz przeżył 16 lat. Czytaj więcej…

2016-03-16

Rak trzustki – pierwotny nowotwór złośliwy trzustki pochodzenia nabłonkowego, różnicujący się w kierunku zewnątrzwydzielniczej części trzustki. Histopatologicznie zdecydowaną większość raków trzustki u ludzi stanowi gruczolakorak przewodowy. Objawy choroby zależą od lokalizacji i wielkości guza. Ze względu na niespecyficzne (czyli niejednoznaczne) objawy wczesnego raka i częsty bezobjawowy początkowy przebieg, choroba jest rozpoznawana w zaawansowanym stadium. Do wczesnych objawów należą dolegliwości bólowe lub uczucie dyskomfortu brzucha, często o narastającym charakterze, wzdęcie, brak łaknienia, spadek masy ciała, biegunka i nudności. W późniejszym etapie choroby pojawia się żółtaczka, świąd skóry, ból w górnej części brzucha lub pleców, wymioty oraz (dalszy) spadek masy ciała. Objawem raka trzustki może być również nagłe pojawienie się cukrzycy lub nieprawidłowej tolerancji glukozy. Rozpoznanie choroby nowotworowej może być także poprzedzone ostrym zapaleniem trzustki. Chorobie mogą towarzyszyć zakrzepica żył głębokich i wędrujące zakrzepowe zapalenie żył, zwane objawem Trousseau. W raku trzustki często występują depresja i zaburzenia lękowe. Czytaj więcej…

2016-03-17

Rak jelita grubego – pierwotny nowotwór złośliwy jelita grubego wywodzący się z nabłonka błony śluzowej jelita grubego. Do raka jelita grubego zaliczany jest rak okrężnicy, rak zgięcia esiczo-odbytniczego i rak odbytnicy. Klinicznie bywa dzielony na raka okrężnicy i odbytnicy. Rak kanału i brzegu odbytu jest osobną jednostką kliniczną. Pod względem zapadalności na świecie stanowi drugi co do częstości nowotwór złośliwy u kobiet i trzeci u mężczyzn. Leczenie raka jelita grubego warunkuje zaawansowanie choroby oraz stan chorego. Wykonuje się zabieg operacyjny, który ma na celu usunięcie guza wraz z marginesem zdrowych tkanek. Rodzaj zabiegu zależy od lokalizacji guza i zwykle polega na resekcji części jelita z usunięciem regionalnych węzłów chłonnych w jednym bloku tkankowym z odtworzeniem ciągłości przewodu pokarmowego. Czytaj więcej…

2016-03-18

Adam Ignacy Koc (ur. 31 sierpnia 1891 w Suwałkach, zm. 3 lutego 1969 w Nowym Jorku) – uczestnik walk o niepodległość Polski w I wojnie światowej i wojnie polsko–bolszewickiej, polityk, poseł, dziennikarz, pułkownik dyplomowany piechoty Wojska Polskiego, wolnomularz. Uważany za członka tzw. grupy pułkowników. Poseł na Sejm II, III (z ramienia Bezpartyjnego Bloku Współpracy z Rządem) i IV kadencji w latach 1928-1936 oraz senator V kadencji. Wiceminister skarbu (od 23 grudnia 1930 do grudnia 1935) oraz komisarz rządowy w Banku Polskim (styczeń 1932 – grudzień 1935). Komendant Naczelny Związku Legionistów Polskich (24 maja 1936 – 25 czerwca 1938). Współautor programu, a następnie szef Obozu Zjednoczenia Narodowego (luty 1937 – styczeń 1938). Podczas kampanii wrześniowej w 1939 koordynował ewakuację złota Banku Polskiego z kraju. Czytaj więcej…

Artykuł, którego głównym współtwórcą był niedawno zmarły Belissarius

2016-03-19

Rak dróg żółciowych – pierwotny nowotwór złośliwy pochodzenia nabłonkowego wywodzący się z błony śluzowej dróg żółciowych. Tradycyjnie wyróżnia się raka wewnątrzwątrobowych dróg żółciowych i raka zewnątrzwątrobowych dróg żółciowych, który może być dalej dzielony na postać wnękową i postać dystalną. Rak pęcherzyka żółciowego i rak brodawki Vatera ze względu na odmienności w zakresie etiologii, epidemiologii i leczenia są uznawane za osobne jednostki kliniczne. Jest to stosunkowo rzadki nowotwór w krajach zachodnich i występuje on z częstością 1–2 zachorowań na 100 000 osób. Czynnikami ryzyka tego raka są pierwotne stwardniające zapalenie dróg żółciowych, malformacje wątroby, zarażenia pasożytniczymi przywrami z gatunków Opisthorchis viverrini i Clonorchis sinensis oraz kontakt z thorotrastem (ditlenkiem toru), stosowanym niegdyś w diagnostyce radiologicznej. Objawami raka dróg żółciowych są żółtaczka, świąd skóry, ból i dyskomfort w brzuchu, utrata wagi, powiększenie wątroby i objaw Courvoisiera. Czytaj więcej…

2016-03-20

Jadwiga Jagiellonka (ur. 21 września 1457 w Krakowie, zm. 18 lutego 1502 w Burghausen) – królewna polska i księżniczka litewska, księżna bawarska. W 1468 starania o jej rękę podjął Maciej Korwin, król Węgier, jednak spotkał się z odmową. 14 listopada 1475 poślubiła księcia bawarskiego Jerzego Bogatego. W nawiązaniu do ich wystawnego wesela organizuje się festiwal Wesele w Landshut (Landshuter Hochzeit). Mimo niezbyt udanego pożycia mieli według różnych źródeł czworo lub pięcioro dzieci. Przypuszcza się, że Jadwiga podjęła się spisywania historii rodu Wittelsbachów. Czytaj więcej…

2016-03-21

Lavanify – rodzaj ssaka żyjącego na Madagaskarze w kredzie późnej (prawdopodobnie w mastrychcie, około 71 do 66 milionów lat temu). Wyróżnia się w nim pojedynczy gatunek, L. miolaka, znany z dwóch izolowanych zębów, z których jeden jest uszkodzony. Zęby te odnaleziono w latach 1995–1996 i opisano w 1997. Zwierzę zaliczono do Gondwanatheria, enigmatycznej, wymarłej grupy o niejasnych pokrewieństwach filogenetycznych. W obrębie Gondwanatheria zaliczono je do rodziny Sudamericidae. Lavanify jest najbliższym krewnym Bharattherium; nieco dalej spokrewnione z nim są południowoamerykańskie Sudamerica i Gondwanatherium. Gondwanatheria prawdopodobnie żywiły się twardym pokarmem roślinnym. Lavanify cechowało się zakrzywionymi zębami o wysokiej koronie. Czytaj więcej…

2016-03-22

Tkacz – gatunek małego ptaka z rodziny wikłaczowatych (Ploceidae). Występuje na terenie trzech afrykańskich państw: Namibii, Botswany i RPA. Nie jest zagrożony wyginięciem. Tkacze osiągają długość 13–14 cm, przy masie ciała 24–32 g. Samiec i samica nie różnią się upierzeniem, a jedynym odróżniającym je zachowaniem jest śpiew samca. Siedliskiem P. socius są głównie obszary pustynne (jak Kalahari), półpustynne i sawanny. Żywi się w większości bezkręgowcami, takimi jak termity, chrząszcze, błonkoskrzydłe, larwy motyli, ćmy. Oprócz tego zjada ziarno. Wodę pozyskuje wyłącznie z pokarmu i procesów metabolicznych. Ptaki tego gatunku budują ogromne gniazda, które mogą mieć nawet 7 m długości, osiągać masę ponad 1 tony i być zamieszkane przez pięćset osobników. Inkubacja trwa 14–16 dni. Samiec i samica wysiadują na zmianę, a następnie dzielą się obowiązkami przy karmieniu młodych przez kolejne 21–23 dni. Do lęgu przystępują, mając przynajmniej 3 lata. Najstarszy odnotowany zaobrączkowany okaz przeżył 16 lat. Czytaj więcej…

2016-03-23

ORP Grom – niszczyciel typu Grom, wybudowany na zamówienie Marynarki Wojennej RP przez stocznię John Samuel White & Co. Ltd z Cowes w latach 1935–1937. Polską banderę podniesiono na nim 11 maja 1937 roku. W okresie przedwojennym uczestniczył w trzech kurtuazyjnych wizytach w portach zagranicznych, reprezentując Marynarkę Wojenną RP. Realizując plan „Peking” przedostał się we wrześniu 1939 roku wraz z dwoma innymi polskimi niszczycielami do Wielkiej Brytanii. Podczas II wojny światowej pełnił służbę patrolową i ochraniał konwoje na wodach wokół Wysp Brytyjskich oraz na Morzu Północnym. W trakcie służby wojennej okręt przebył 15 000 Mm. Uczestniczył w 20 patrolach operacyjnych, eskortował pięć konwojów przybrzeżnych i sześć pełnomorskich. Siedmiokrotnie atakował nieprzyjacielskie okręty, dwukrotnie odpierał ataki lotnicze. Czytaj więcej…

2016-03-24

Rak jelita grubego – pierwotny nowotwór złośliwy jelita grubego wywodzący się z nabłonka błony śluzowej jelita grubego. Do raka jelita grubego zaliczany jest rak okrężnicy, rak zgięcia esiczo-odbytniczego i rak odbytnicy. Klinicznie bywa dzielony na raka okrężnicy i odbytnicy. Rak kanału i brzegu odbytu jest osobną jednostką kliniczną. Pod względem zapadalności na świecie stanowi drugi co do częstości nowotwór złośliwy u kobiet i trzeci u mężczyzn. Leczenie raka jelita grubego warunkuje zaawansowanie choroby oraz stan chorego. Wykonuje się zabieg operacyjny, który ma na celu usunięcie guza wraz z marginesem zdrowych tkanek. Rodzaj zabiegu zależy od lokalizacji guza i zwykle polega na resekcji części jelita z usunięciem regionalnych węzłów chłonnych w jednym bloku tkankowym z odtworzeniem ciągłości przewodu pokarmowego. Czytaj więcej…

2016-03-25

Adam Ignacy Koc (ur. 31 sierpnia 1891 w Suwałkach, zm. 3 lutego 1969 w Nowym Jorku) – uczestnik walk o niepodległość Polski w I wojnie światowej i wojnie polsko–bolszewickiej, polityk, poseł, dziennikarz, pułkownik dyplomowany piechoty Wojska Polskiego, wolnomularz. Uważany za członka tzw. grupy pułkowników. Poseł na Sejm II, III (z ramienia Bezpartyjnego Bloku Współpracy z Rządem) i IV kadencji w latach 1928-1936 oraz senator V kadencji. Wiceminister skarbu (od 23 grudnia 1930 do grudnia 1935) oraz komisarz rządowy w Banku Polskim (styczeń 1932 – grudzień 1935). Komendant Naczelny Związku Legionistów Polskich (24 maja 1936 – 25 czerwca 1938). Współautor programu, a następnie szef Obozu Zjednoczenia Narodowego (luty 1937 – styczeń 1938). Podczas kampanii wrześniowej w 1939 koordynował ewakuację złota Banku Polskiego z kraju. Czytaj więcej…

2016-03-26

Rak dróg żółciowych – pierwotny nowotwór złośliwy pochodzenia nabłonkowego wywodzący się z błony śluzowej dróg żółciowych. Tradycyjnie wyróżnia się raka wewnątrzwątrobowych dróg żółciowych i raka zewnątrzwątrobowych dróg żółciowych, który może być dalej dzielony na postać wnękową i postać dystalną. Rak pęcherzyka żółciowego i rak brodawki Vatera ze względu na odmienności w zakresie etiologii, epidemiologii i leczenia są uznawane za osobne jednostki kliniczne. Jest to stosunkowo rzadki nowotwór w krajach zachodnich i występuje on z częstością 1–2 zachorowań na 100 000 osób. Czynnikami ryzyka tego raka są pierwotne stwardniające zapalenie dróg żółciowych, malformacje wątroby, zarażenia pasożytniczymi przywrami z gatunków Opisthorchis viverrini i Clonorchis sinensis oraz kontakt z thorotrastem (ditlenkiem toru), stosowanym niegdyś w diagnostyce radiologicznej. Objawami raka dróg żółciowych są żółtaczka, świąd skóry, ból i dyskomfort w brzuchu, utrata wagi, powiększenie wątroby i objaw Courvoisiera. Czytaj więcej…

2016-03-27

Jadwiga Jagiellonka (ur. 21 września 1457 w Krakowie, zm. 18 lutego 1502 w Burghausen) – królewna polska i księżniczka litewska, księżna bawarska. W 1468 starania o jej rękę podjął Maciej Korwin, król Węgier, jednak spotkał się z odmową. 14 listopada 1475 poślubiła księcia bawarskiego Jerzego Bogatego. W nawiązaniu do ich wystawnego wesela organizuje się festiwal Wesele w Landshut (Landshuter Hochzeit). Mimo niezbyt udanego pożycia mieli według różnych źródeł czworo lub pięcioro dzieci. Przypuszcza się, że Jadwiga podjęła się spisywania historii rodu Wittelsbachów. Czytaj więcej…

2016-03-28

Lavanify – rodzaj ssaka żyjącego na Madagaskarze w kredzie późnej (prawdopodobnie w mastrychcie, około 71 do 66 milionów lat temu). Wyróżnia się w nim pojedynczy gatunek, L. miolaka, znany z dwóch izolowanych zębów, z których jeden jest uszkodzony. Zęby te odnaleziono w latach 1995–1996 i opisano w 1997. Zwierzę zaliczono do Gondwanatheria, enigmatycznej, wymarłej grupy o niejasnych pokrewieństwach filogenetycznych. W obrębie Gondwanatheria zaliczono je do rodziny Sudamericidae. Lavanify jest najbliższym krewnym Bharattherium; nieco dalej spokrewnione z nim są południowoamerykańskie Sudamerica i Gondwanatherium. Gondwanatheria prawdopodobnie żywiły się twardym pokarmem roślinnym. Lavanify cechowało się zakrzywionymi zębami o wysokiej koronie. Czytaj więcej…

2016-03-29

Tkacz – gatunek małego ptaka z rodziny wikłaczowatych (Ploceidae). Występuje na terenie trzech afrykańskich państw: Namibii, Botswany i RPA. Nie jest zagrożony wyginięciem. Tkacze osiągają długość 13–14 cm, przy masie ciała 24–32 g. Samiec i samica nie różnią się upierzeniem, a jedynym odróżniającym je zachowaniem jest śpiew samca. Siedliskiem P. socius są głównie obszary pustynne (jak Kalahari), półpustynne i sawanny. Żywi się w większości bezkręgowcami, takimi jak termity, chrząszcze, błonkoskrzydłe, larwy motyli, ćmy. Oprócz tego zjada ziarno. Wodę pozyskuje wyłącznie z pokarmu i procesów metabolicznych. Ptaki tego gatunku budują ogromne gniazda, które mogą mieć nawet 7 m długości, osiągać masę ponad 1 tony i być zamieszkane przez pięćset osobników. Inkubacja trwa 14–16 dni. Samiec i samica wysiadują na zmianę, a następnie dzielą się obowiązkami przy karmieniu młodych przez kolejne 21–23 dni. Do lęgu przystępują, mając przynajmniej 3 lata. Najstarszy odnotowany zaobrączkowany okaz przeżył 16 lat. Czytaj więcej…

2016-03-30

Polscy medaliści zimowych igrzysk olimpijskich – reprezentacja Polski startuje w zimowych igrzyskach olimpijskich nieprzerwanie od początku ich rozgrywania, czyli od 1924 roku. Pierwszy medal dla Polski zdobył Franciszek Gąsienica Groń, który zajął trzecie miejsce w konkursie indywidualnym kombinacji norweskiej w 1956 roku. Łącznie w 22 startach na zimowych igrzyskach olimpijskich Polacy zdobyli 20 medali – 6 złotych, 7 srebrnych i 7 brązowych. Najbardziej utytułowaną polską zawodniczką jest Justyna Kowalczyk, która zdobyła pięć medali, w tym dwa złote. Reprezentanci Polski stawali na podium olimpijskim w pięciu dyscyplinach sportowych, z czego najczęściej – siedmiokrotnie – w skokach narciarskich. 17 z 20 medali polscy olimpijczycy wywalczyli w konkurencjach indywidualnych, pozostałe trzy zdobyli w łyżwiarskich biegach drużynowych. W klasyfikacji medalowej wszech czasów reprezentacja Polski zajmuje 22. miejsce, biorąc pod uwagę medale zimowych igrzysk olimpijskich. Czytaj więcej…

2016-03-31

Rak jelita grubego – pierwotny nowotwór złośliwy jelita grubego wywodzący się z nabłonka błony śluzowej jelita grubego. Do raka jelita grubego zaliczany jest rak okrężnicy, rak zgięcia esiczo-odbytniczego i rak odbytnicy. Klinicznie bywa dzielony na raka okrężnicy i odbytnicy. Rak kanału i brzegu odbytu jest osobną jednostką kliniczną. Pod względem zapadalności na świecie stanowi drugi co do częstości nowotwór złośliwy u kobiet i trzeci u mężczyzn. Leczenie raka jelita grubego warunkuje zaawansowanie choroby oraz stan chorego. Wykonuje się zabieg operacyjny, który ma na celu usunięcie guza wraz z marginesem zdrowych tkanek. Rodzaj zabiegu zależy od lokalizacji guza i zwykle polega na resekcji części jelita z usunięciem regionalnych węzłów chłonnych w jednym bloku tkankowym z odtworzeniem ciągłości przewodu pokarmowego. Czytaj więcej…