Pakistan

Artìculu in LSC

Bandera

Su Pakistan, ufitzialmente Repùblica islàmica de su Pakistan, est un'istadu de s'Àsia meridionale. Est su de ses istados prus populados in su mundu, cun una populatzione superiore a is 209 milliones de persones e est su de 36 istados prus istèrridos cun 881 913 km2 de subrafache. Sa capitale est Islamabad, is limbas ofitziales s'urdu e s'inglesu.

In su sud, su Pakistan tenet una costera chi s'isterret pro 1.046 chilòmetros in su Mare Aràbicu e in su Golfu de Oman, in s'estu faghet làcana cun s'Ìndia, in s'ovest cun s'Afganistàn, mentras cun s'Iran e sa Tzina làcanat rispetivamente in sud-ovest e in s'estremu nord-estu. In norte est istesiadu dae su Tagikistan de su passaditzu de su Vacan de s'Afganistan, mentras cumpartzit fintzas una làcana marìtima cun s'Omàn.

Su territòriu chi costituit su Pakistan est cunsideradu su bàntzigu de sa tziviltade e in pretzedèntzia est istadu sede de diversas culturas antigas, intre de is cales cussa Mehrgarh de su Neolìticu e sa tziviltade de sa badde de s'Indu de s'edade de su Brunzu. De sighida si sunt sutzèdidos rennos guvernados dae persones de fides e culturas diversas, intre de is cales indùs, indo-gregos, buddhistas, musulmanos, turcu-mòngolos, afganos e sikh. B'ant dominadu numerosos impèrios e dinastias, intre de is cales s'Impèriu Maurya bengalesu, s'impèriu achemenide persianu, Lisandru de Matzedònia, su califadu omayyade àrabu, su sultanadu de Delhi, s'Impèriu Mòngolu, s'Impèriu Mughal, s'Impèriu Durrani, s'Impèriu Sikh e s'Impèriu britànnicu.

Su Pakistan est unu casu ùnicu intre sos istados musulmanos in cantu est s'ùnicu a èssere istadu pretèndidu, essende·si formadu a pustis de sa tzèdida de parte de su territòriu in antis indianu a longa traditzione induista ma interessadu dae sas undadas de cunversione de sa prus reghente religione islàmica, pròpiu pro dare una natzione a is musulmanos in nùmene de s'Islam. S'idea de custa iscissione est difatis nàschida in sa galu unida Ìndia, in ue sa Liga Musulmana Panindiana (All Ìndia Muslim League), su segundu majore partidu indianu, in cussu tempus fiat ghiada dae su natzionalista islàmicu Mohammad Ali Jinnah chi pro primu, in su 1940, aiat propostu s'idea de una natzione islàmica indiana, su Pakistan. Sa lìnia polìtica de sa Lega Musulmana miraiat difatis a una partzidura intre is duas printzipales comunidades religiosas de su continente indianu.

Aici su Movimentu de su Pakistàn ghiadu dae Mohammad Ali Jinnah naradu fintzas Qaid-e Azam aiat otentu su Pakistan chi fiat nàschidu, fintzas a pustis de rivendicatziones armadas, in su 1947 che a natzione indipendente pro sos musulmanos chi biviant in sas regiones a estu e a s'ovest de su subcontinente in ue sa majoria de sa populatzione fiat de cussa fide. A comintzu dominion, su Pakistan aiat adotadu una noa costitutzione in su 1956, divenende una repùblica islàmica. Una gherra tzivile in su 1971 at batidu a sa setzessione de su Pakistàn orientale faghende nàschere su nou istadu de su Bangladesh.

Su Pakistàn est una repùblica parlamentare federale partida in bator provìntzias e bator territòrios federales. Si tratat de un'istadu ètnicamente e linguìsticamente diversificadu, cun una variatzione prètzisa in sa geografia sua e in sa fera areste. Su Pakistàn possedit sa de sete fortzas armadas de su mundu pro mannaria e detenet armas nucleares, ùnica natzione in su mundu musulmanu e segunda in Àsia meridionale a tènnere un istatus tale. S'istadu tenet un'economia semi-industrializada cun unu setore agrìculu bene integradu, s'economia sua est sa 26° in su mundu in trèmenes de pòdere de achistu e sa de 45° in trèmenes de PIB e est cunsiderada una de sas economias in majore crèschida de su mundu.

S'istòria de su Pakistàn de su pustis de indipendèntzia est istada caraterizada dae perìodos de guvernu militare, de s'instabilidade polìtica e de cunflitos cun sa lacanante Ìndia. S'istadu sighit a acarare problemas complessos, intre is cales sa subrapopuladura, su terrorismu, sa poberesa, s'analfabetismu e sa corrutzione. Cun tantu de custos fatores, bantat birtudes istratègicas e potentziale de isvilupu. In is annos at godidu de notèvoles progressos in sa riduida de sa poberesa arribbende a su segundu prus bàsciu tassu de poberesa orgànicu de s'Àsia de su Sud. Sa bursa balores est istada intre de is prus performantes de s'Àsia. Su Pakistan est membru de is Natziones Unidas, de su Commonwealth de is Natziones, de sos Sighentes ùndighi, de s'Organizatzione de Shanghai pro sa cooperatzione, de s'ECO, de su UfC, de su protocollu de Kyoto, de su ICCPR, de su RCD, de s'UNCHR, de sa Banca Asiàtica de Investimentu pro sas Infrastruturas de su G20 pro is istados in bia de isvilupu, de su ECOSOC; est membru fundadore de s'Organizatzione de sa cooperatzione islàmica e de su SAARC.