ราชวงศ์บ้านพลูหลวง

ราชวงศ์บ้านพลูหลวง

พระราชอิสริยยศ	พระเจ้ากรุงศรีอยุธยา
ปกครอง	อาณาจักรอยุธยา
เชื้อชาติ	ไทย
จำนวนพระมหากษัตริย์	6 พระองค์
ประมุขพระองค์แรก	สมเด็จพระเพทราชา
ประมุขพระองค์สุดท้าย	สมเด็จพระที่นั่งสุริยาศน์อมรินทร์
ช่วงระยะเวลา	พ.ศ. 2231-2310
สถาปนา	11 กรกฎาคม พ.ศ. 2231
ล่มสลาย	7 เมษายน พ.ศ. 2310

ราชวงศ์บ้านพลูหลวง เป็นราชวงศ์ที่ 5 และเป็นราชวงศ์สุดท้ายที่ปกครองอาณาจักรอยุธยาก่อนการเสียกรุงศรีอยุธยาครั้งที่สอง ในปี พ.ศ. 2310 มีพระมหากษัตริย์ในราชวงศ์ทั้งสิ้น 6 พระองค์ โดยเริ่มตั้งแต่รัชกาลสมเด็จพระเพทราชาในปี พ.ศ. 2231 ถึงสมเด็จพระที่นั่งสุริยาศน์อมรินทร์ ในปี พ.ศ. 2310 รวมระยะเวลา 79 ปี

โดยชื่อราชวงศ์พลูหลวงนี้ มาจากชื่อบ้านพลูหลวง หมู่บ้านในแขวงเมืองสุพรรณบุรี อันเป็นถิ่นกำเนิดเดิมของสมเด็จพระเพทราชา โดยลำดับพระมหากษัตริย์ในราชวงศ์บ้านพลูหลวง มีดังนี้

1. สมเด็จพระเพทราชา - ครองราชย์พ.ศ. 2231 - พ.ศ. 2246 (15 ปี)
2. สมเด็จพระเจ้าสุริเยนทราธิบดี (พระเจ้าเสือ) - ครองราชย์พ.ศ. 2246 - พ.ศ. 2251 (5 ปี)
3. สมเด็จพระที่นั่งท้ายสระ (พระเจ้าท้ายสระ) - ครองราชย์ พ.ศ. 2251 - พ.ศ. 2275 (24 ปี)
4. สมเด็จพระเจ้าอยู่หัวบรมโกศ - ครองราชย์ พ.ศ. 2275 - พ.ศ. 2301 (26 ปี)
5. สมเด็จพระเจ้าอุทุมพร - ครองราชย์พ.ศ. 2301 (2 เดือน)
6. สมเด็จพระที่นั่งสุริยาศน์อมรินทร์ (พระเจ้าเอกทัศ) - ครองราชย์พ.ศ. 2301 - พ.ศ. 2310 (9 ปี)

อาณาจักรอยุธยาภายใต้ราชวงศ์บ้านพลูหลวงอ่อนแอลงเรื่อย ๆ ด้วยมีความขัดแย้งตลอดราชวงศ์ ผู้คนแตกแยกเป็นฝักเป็นฝ่าย เช่น การชิงราชสมบัติเมื่อการสิ้นพระชนม์ของสมเด็จพระที่นั่งท้ายสระ ระหว่างพระโอรสของสมเด็จพระที่นั่งท้ายสระ กับสมเด็จพระเจ้าอยู่หัวบรมโกศ ที่กินระยะเวลายาวนานถึง 1 ปี หรือการช่วงชิงราชสมบัติมาจากสมเด็จพระนารายณ์มหาราชแห่งราชวงศ์ปราสาททอง เมื่อตอนต้นราชวงศ์ด้วย ในช่วงปลายของราชวงศ์ สมเด็จพระที่นั่งสุริยาศน์อมรินทร์ (พระเจ้าเอกทัศ) ต้องเผชิญหน้ากับศึกภายนอกจากกองทัพอังวะจากราชวงศ์โกนบองซึ่งยกมาจากทางเหนือและใต้จนล้อมกรุงศรีอยุธยานาน 1 ปี 2 เดือนจนกระทั่งกรุงศรีอยุธยาแตกในที่สุด เมื่อสมเด็จพระที่นั่งสุริยาศน์อมรินทร์ทรงสวรรคตในช่วงเสียกรุงศรีอยุธยาเป็นครั้งที่สองจึงถือว่าเป็นอันสิ้นสุดลงของราชวงศ์บ้านพลูหลวง

แผนผัง

(1) สมเด็จพระเพทราชา

(2) สมเด็จพระเจ้าสุริเยนทราธิบดี

(3) สมเด็จพระที่นั่งท้ายสระ

(4) สมเด็จพระเจ้าอยู่หัวบรมโกศ

เจ้าฟ้าอภัย

(5) สมเด็จพระเจ้าอุทุมพร

เจ้าฟ้าธรรมธิเบศไชยเชษฐ์สุริยวงศ์

(6) สมเด็จพระที่นั่งสุริยาศน์อมรินทร์

ดูเพิ่ม

• รายพระนามพระมหากษัตริย์ไทย
• Busakorn Lailert. “The Ban Phlu Luang Dynasty 1688-1767: A Study of the Thai Monarchy During the Closing Years of the Ayuthya Period.” Ph.D. thesis, University of London, 1972.

อ้างอิง

• วงษ์รวยดี, ปรวรรณ (2014-09-01). "ตามรอยศึกชิงราชบัลลังก์ วัด - วังราชวงศ์บ้านพลูหลวง". ข่าวสด.
• วิศิษฏ์สรอรรถ, ชาติ (2009-02-18). "พระนาคปรก พระร่วงนั่ง กรุบ้านพลูหลวง จ.สุพรรณบุรี". คมชัดลึก.

ก่อนหน้า		ราชวงศ์บ้านพลูหลวง		ถัดไป
ราชวงศ์ปราสาททอง (พ.ศ. 2172-2231)		ราชวงศ์ที่ปกครองอาณาจักรอยุธยา (พ.ศ. 2231-2310)		ราชวงศ์ธนบุรี (ปกครองกรุงธนบุรี) (พ.ศ. 2310-2325)