Cevher Dudayev

Cahar Dudayev
Çeçenistan Cumhurbaşkanı
Görev süresi 9 Kasım 1991 - 21 Nisan 1996
Yerine gelen	Zelimhan Yandarbiyev
Kişisel bilgiler
Doğum	15 Şubat 1944(1944-02-15)
Ölüm	21 Nisan 1996 Grozni
Vatandaşlığı	Çeçenistan
Milliyeti	Çeçen
Bitirdiği okul	Harp Akademisi, Üniversite
Mesleği	Asker, Siyasetçi, Aktivist
İmzası

Cahar Musayeviç Dudayev, (Rusça:Джоха́р Муса́евич Дуда́ев) (15 Şubat 1944 – 21 Nisan 1996) Sovyet Hava Kuvvetleri generali ve Çeçen siyasi ve lider.

Hayatı

Cevher Dudayev 15 Şubat 1944’te Çeçenistan’ın Yelhoroy Köyü’nde Musa ve Rabia Dudayev çiftinin 13. evladı olarak dünyaya geldi. 27 Şubat 1944’te meşhur Haybah Katliamı ve Sovyetler tarafından tüm Çeçenlerin Çeçenistan’dan Orta Asya’ya tehcir edilişi ve pek çok Çeçenin yollarda hayatını kaybettiği zor şartlarda henüz kundaktayken 500 bin kişiyle beraber Kazakistan’a sürgün gitti.

Çocukluk yılları Kazakistan’ın Çimkent şehrinde geçen Dudayev, fevkalade zor bir fakirlik hayatı yaşadı. Dini fikirlerin ve cereyanların yasak edildiği bir devirde,dinine ve değerlerine sadık yetiştirildi.

1957 yılında Çeçenistan’a geri dönüşe müsade edildiğinde Dudayev ailesi de vatanına geri döndü.

Askeri hayatı

Orta mektebi Sibirya'da tamamladı. Başarılı bir talebe olan Cevher Dudayev, Tambov Hava Harp Okulu’na girmeyi başardı. 1966 yılında Uzun Mesafe Uçak Pilotluğu ve Mühendisliği Okulu’nu, devamında da Gagarin Hava Harp Akademisi’ni bitiren Dudayev, 1. Sınıf pilot ve mühendis ünvanını kazandı.

SSCB hükûmeti tarafından kendisine 12 madalya verildi. Tümgeneralliğe terfi etti. Sovyet tarihinde stratejik hava kuvvetleri'nde tümen komutanı olmayı başaran ilk müslüman olarak adından bahsettirdi.

Tartu Anıtı

1989'da Estonya'da stratejik hava kuvvetleri filoları komutanlığında görev yaparken Baltık Ülkeleri'nde başlayan bağımsızlık hareketlerinin kuvvet kullanılarak bastırılması için Moskova'dan emir aldı. Ancak bu emri yerine getirmedi ve adı isyancı generale çıktı. Moskova bu itaatsizliği hazmedemedi ve Dudayev, ceza olarak askeri birliği ile birlikte Grozni'ye sürgüne gönderildi. 1990 yılının Mayıs ayında istifa etti.

Siyasi hayatı

Kasım 1990'da toplanan Çeçen Halkı Milli Kongresi'ne davet edildi ve sonradan "Çeçen Milli Kongresi" adını alan bu halk meclisinin icra heyeti başkanlığına seçildi.

19-21 Ağustos 1991'de Gorbaçov'a karşı başarısız darbe teşebbüsü sırasında darbecilerin karşısında yer aldı. Sonrasında, darbecilerle işbirliği yapan Çeçen-İnguş Cumhuriyeti Hükümeti'ni düşürmek için başlatılan halk hareketinin başına geçti. Demokratik güçler, aydınlar ve tüm Çeçen halkı kendisini destekledi. 27 Ekim 1991'de yapılan seçimlerde %85 oranında oy alarak Çeçenistan Cumhurbaşkanlığı'na seçildi.

Cevher Dudayev, Rusya'nın 11 Aralık 1994 tarihinde Çeçenistan'a karşı başlattığı askeri harekata karşı halkına "Cihad" emrini verdi. Böylece Çeçenistan karşı saldırılara geçti. Dudayev'in liderliğindeki Çeçen halkı, iki yıla yakın bir süre devam eden hürriyet mücadelesi verdi.

Cevher Dudayev 21 Nisan 1996'da Rus bir senatörle telefon görüşmesi esnasında telefon sinyalinden mevkii tespit edildi ve lazer güdümlü bir savaş uçağı füzesiyle öldürüldü. Vefatının ardından Rus asıllı eşi Alla Dudayeva, Cahar Dudayev'in mücadelesini anlatan "Milyon Birinci" isimli kitabını yazdı. Kitap, Türkçeye de çevrildi.

Alla Dudayeva’nın, eşi Cevher Dudayev'in hayat hikayesini anlattığı kitabın ismi hayattayken Reuters’a verdiği bir röportajdan alıntıydı. “Rusların yüzlerce generali var, siz ise Çeçenlerin tek generalisiniz” sualine ''Çeçenlerin bir milyon generali var, ben milyon birinciyim'' demişti.