İçeriğe atla

Kazakistan müziği

Vikipedi, özgür ansiklopedi
Dombra

Çağdaş Kazakistan devleti, Kazak Devlet Kurmangazi Orkestrası Halk Çalgıları, Kazak Devlet Filarmoni Orkestrası, Kazak Ulusal Operası ve Kazak Devlet Oda Orkestrası'na ev sahipliği yapmaktadır. Halk enstrümanları orkestrası 19. yüzyıldan kalma ünlü bir besteci ve dombra yorumcusu Kurmangazi Sağırbayoğlu adını temsil eder.

Geleneksel müzik

[değiştir | kaynağı değiştir]

Geleneksel Kazak müziği söz konusu olduğunda, otantik folklor "halkbilimi" olarak ayrıca ele alınmalıdır. Gelecek nesiller için geleneksel müziği korumayı amaçlayan akademik eğitimli sanatçılar tarafından yürütülen müziği temsil eder. Bilindiği kadarıyla yeniden inşa edilmesi gibi bir durumda, güçlü bir Rus etkisi öncesi dönemden kalma, Kazakistan'ın müziği aşağıdaki türlerden oluşur:

  • Enstrümantal müzik, parçaları ("Küy") ile solistler tarafından yapılmaktadır. Küy başlıkların bir sürüsü olarak hikâyelere atıfta bulunarak, metni genellikle müziğin arka planında (veya "programında") oluşmaktadır.
  • Sesli müzik, ya bir törenin parçası gibi (özellikle kadınlar tarafından gerçekleştirilen) ya da bir bayramın parçası olarak yapılır. Burada alt türlerine bölünmüş olabilir: epik şarkılar, tarihsel gerçekleri (ama aynı zamanda sadece kabile soyağacını içeren), aşk şarkıları, didaktik ayetleri ve diyalog karakterinin halka açık özel bir biçimini (Aitys); iki veya daha fazla şarkıcının bileşimi olarak genellikle temsil etmektedir.

Müzikal kurumlar

[değiştir | kaynağı değiştir]

1931 yılında kurulan Müzikal-Dram Eğitim Koleji, müziğin yüksek öğrenimi için ilk enstitü olmuştur. İki yıl sonra, Kazak Halk Müzik Aletleri Orkestrası kurulmuştur.[1]8 Ağustos 2019 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. Asıl Mura Vakfı arşivlenen ve hem geleneksel ve klasik hem de Kazak müziğinin got örneklerinin tarihsel kayıtlarını yayınlamaktadır. Almatı'da önde gelen konservatuvar olarak, Kurmangazi Konservatuvarı yer almaktadır. Şu anda Kazakistan'ın başkenti Astana'da ulusal konservatuvar ile yarışmaktadır.

Geleneksel müzik aletleri

[değiştir | kaynağı değiştir]
Bir posta pulunda Kazakistan geleneksel enstrümanları

En çok tutulan geleneksel enstrümanlar yaylı çalgılardır. Bunlardan ilki dombra (домбра), en popüler ve en eski Kazak müzik aletidir. Bazı göçebeler iki bin yıl önceden fazla bir süredir benzer (özellikle iki çalgı) yaylı çalgıları kullandıklarını savunmaktadırlar.[1] Dombra dördüncü ya da bazen beşinci aralığı ayarlanmış iki yay ile uzun boyunlu bir lavtayı andırmaktadır. Yayları mızraplı veya bir mızrap olmadan sağ el ile tıngırdatılarak çalınır.

Önemli bir rol oynayan diğer bir enstrümanda bacakların arasında düzenlenen bir eğik araç Qobyz vardır. Bu oyma çalgı olarak ahşap vücutlu, rezonatör için deriden ve yaylılar için at kılından yapılmıştır. Qobyz un uzun Orta Çağ öncesi, efsanevi şaman Korkut (Qorkit) tarafından icat edilmiş olduğu söylenir. "Zhetigen" ("Yedi dizeler") dizeleri ile, Çin'de intibakları, Cither ailesinin bir üyesi olarak görülebilir ve farklı uzunluklarda iki parça, köprü olarak hareket edebilir ve her bölünen parça küçük bir kemikten oluşur. Sherter (шертер) olarak adlandırılan bir mızraplı lavtada bulunmaktadır.

Bireysel araçlara daha fazla bilgi için bakınız:

Çağdaş durum: Canlanma

[değiştir | kaynağı değiştir]

Mevcut durumda Avrupa müzikal stillerinin ağır etkisi daha önce uygulanmakta olan geleneksel müziği yeniden keşfetmek için bir çaba olarak tarif edilebilir. Verimleri ve özgünlük çabası niteliği göz ardı edilemez olsa da, çağdaş müzisyenlerin geleneksel halk müziği arasında verimini hatırlamak, yöntembilimsel nedenlerden dolayı önemlidir ve hepsi iyi eğitimli uzmanlardır (Rauchan Orazbaeva, Ramazan Stamgazi gibi).

Modern Müzik Türleri

[değiştir | kaynağı değiştir]

Kazakça hip hop

[değiştir | kaynağı değiştir]

Kazakça hip hop ve rap ülkede Sovyetler Birliği'nin dağılmasından sonra ortaya çıktı. Hip-hop, şarkılarda Rusça kullanılması nedeniyle Kazakistan'da kolayca gelişti. Şarkılarda Rusça kullanılması Kazak rapçilerin Rusça konuşulan diğer ülkelerde popülerlik kazanmasını kolaylaştırdı.[2] Tristar gibi Kazak gruplar MTV Russia'da yer almaya başladı.[3] Hip-hop, tartışmasız Kazakistan'daki -özellikle gençler arasında- en popüler modern müzik türüdür.[4][5] 2013'te Amerikalı rapçi Kanye West, Başkan Nursultan Nazarbayev tarafından torununun düğününde performans sergilemesi için özel olarak davet edildi.[6]

R'n'b

[değiştir | kaynağı değiştir]

Geleneksel pop müziğe ek olarak, hip-hop ve r'n'b Kazakistan'da hızla gelişti. Ghetto Dogs, Metis's, Not Everything Is Said ve the group 101 gibi grupların çalışmalarında cevap buldu.[7]

2010'larda Kazak hip-hop'u Q-pop müzik türünün gelişmesini sağlamıştır.[8] Tanınmış Kazak rapçiler Jah Khalib, Natan ve Scriptonite'dir.[2]

Kazak rock

[değiştir | kaynağı değiştir]

Kazak rock, Kazakistan'da yapılan bir rock müzik türüdür. Hem Kazakça hem de Rusça şarkı sözleriyle bu müzik türü yapılabilir.[9] Rock müzik, The Beatles grubunun popüler olduğu 1960'lardan bu yana Kazakistan'da popülerdir.[10][11] Sovyet döneminde Kazakistan hem Amerikan rock müziğinden hem de Rus rock müziğinden etkilenmiştir.[10] Tanınmış Kazak rock grupları Adaptatsiya, Ulytau ve Urker'dir.

Q-pop

[değiştir | kaynağı değiştir]
Ana madde: Q-pop

Q-pop veya Kazaq pop, Kazakistan'ın nispeten yeni bir müzik türüdür. Terim ilk olarak 2015 yılında ortaya çıkmıştır. Kazakistanlı eğlence şirketi Juz Entertainment, 2015 yılında çıkış yapan erkek grubu Ninety One ile türün öncüsü olarak kabul edilmiştir.[4][12] Ziruza, Mad Men, DNA, Alba ve CrystalZ gibi sanatçılar da türe katkıda bulunmaktadır.

Ödüllü Kazak şarkıcı Dimash Kudaibergen,[13][14][15] pop müziğini klasik müzik ve geleneksel Kazak halk müziği unsurlarıyla harmanlamaktadır.[16][17][18]

Toi

[değiştir | kaynağı değiştir]
Ana madde: Toi müzik

Toi (Той), genellikle düğünlerde ve bayramlarda çalınan, akılda kalıcı ritimli, kolay dinlenen halk müziğini ifade eder.[4] Bu tür Özbekistan, Türkmenistan ve Kırgızistan'da da popülerdir.[19] Tanınmış Kazak toi şarkıcıları Qairat Nurtas, Abdijappar Alqoja, Madina Saduakasova ve Jazira Baiyrbekova'dır.

Kaynakça

[değiştir | kaynağı değiştir]
  1. ^ "Музыкальное наследие Казахстана | Musical Heritage of Kazakhstan". web.archive.org. 9 Mart 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 29 Kasım 2015. 
  2. ^ a b "Music review | Straight outta Kazakhstan, rapping in Russian | Eurasianet". eurasianet.org (İngilizce). 23 Kasım 2018 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 23 Kasım 2018. 
  3. ^ "Онпрюк Almatykz, Мюьх Гбегдш *Tristar*". 21 Nisan 2008 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 23 Temmuz 2021. 
  4. ^ a b c "Kazakh Pop Music Experiencing Heyday". The Astana Times (İngilizce). 26 Mart 2016. 4 Kasım 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 23 Kasım 2018. 
  5. ^ "Kazakhstan Rapper Scriptonite's Unique Laidback Lo-Fi Sounds Going Worldwide". The Source (İngilizce). 23 Mart 2018. 23 Kasım 2018 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 23 Kasım 2018. 
  6. ^ migration (2 Eylül 2013). "Kanye West 'paid $4m' to play at wedding of Kazakh leader's grandson". The Straits Times (İngilizce). 23 Kasım 2018 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 23 Kasım 2018. 
  7. ^ "Краткий пересказ: история развития казахстанской музыки". the-steppe.com (Rusça). 17 Nisan 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 28 Şubat 2021. 
  8. ^ Goldsmith, Melissa Ursula Dawn; Fonseca, Anthony J. (31 Aralık 2018). Hip Hop around the World: An Encyclopedia [2 volumes] (İngilizce). ABC-CLIO. ISBN 9780313357596. 23 Temmuz 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 23 Temmuz 2021. 
  9. ^ Abazov, Rafis (2007). Culture and Customs of the Central Asian Republics (İngilizce). Greenwood Publishing Group. ISBN 9780313336560. 23 Temmuz 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 23 Temmuz 2021. 
  10. ^ a b "Classic Rock Rocks Kazakh Fans - The Astana Times". The Astana Times (İngilizce). 11 Mart 2015. 19 Kasım 2018 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 19 Kasım 2018. 
  11. ^ Planet, Lonely; Elliott, Mark; Masters, Tom; Mayhew, Bradley; Noble, John (1 Nisan 2014). Lonely Planet Central Asia (İngilizce). Lonely Planet. ISBN 9781743000786. 23 Temmuz 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 23 Temmuz 2021. 
  12. ^ "Q-pop strengthens the consciousness of Kazakhstan – The International Massmedia Agency". intmassmedia.com (İngilizce). 19 Kasım 2018 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 19 Kasım 2018. 
  13. ^ "Two Young Kazakh Singers Win International Competitions". The Astana Times (İngilizce). 21 Temmuz 2015. 12 Ağustos 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 5 Ağustos 2020. 
  14. ^ "Kazakhstani Singer Wins Chinese GRAMMYs". Caspian News (İngilizce). 10 Nisan 2017. 2 Ocak 2018 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 5 Ağustos 2020. 
  15. ^ "Zivert и Димаш объявлены вехами времени". MK News Russia (Rusça). 6 Aralık 2019. 6 Aralık 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 5 Ağustos 2020. 
  16. ^ "'I dream to introduce Americans to Kazakh culture': singer Dimash Kudaibergen - about a concert in the USA, creativity and plans". Forum Daily (İngilizce). 5 Aralık 2019. 21 Aralık 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 5 Ağustos 2020. 
  17. ^ "Секреты пения Димаша раскрыла музыкальный эксперт из США". 365 Info Kazakhstan (Rusça). 10 Ocak 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 5 Ağustos 2020. 
  18. ^ "'The World's Best' Vocalist Dimash Kudaibergen is Coming to NY! Tickets Here". Talent Recap (İngilizce). 11 Eylül 2019. 25 Ekim 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 5 Ağustos 2020. 
  19. ^ Broughton, Simon; Ellingham, Mark; Trillo, Richard; Duane, Orla; McConnachie, James (1999). World Music: Latin & North America, Caribbean, India, Asia and Pacific (İngilizce). Rough Guides. s. 27. ISBN 9781858286365. Toi music Uzbekistan Kyrgyzstan. 

Dış bağlantılar

[değiştir | kaynağı değiştir]
"https://tr.wikipedia.org/w/index.php?title=Kazakistan_müziği&oldid=32886242" sayfasından alınmıştır