İçeriğe atla

Kazakistan'daki Türkler

Vikipedi, özgür ansiklopedi
Kazakistan'daki Türkler
Kazakistan'daki bir Türk düğünü
Toplam nüfus
150.000 [1] – 180.000 [2]
Önemli nüfusa sahip bölgeler
Almatı, Türkistan, Jambıl, Kızılorda
Diller
Türkçe, Kazakça, Rusça
Din
İslam (genellikle Sünni)

Kazakistan'da Türkler, Kazakistan'da yaşayan Türklerdir.

Tarihçe

[değiştir | kaynağı değiştir]

Osmanlı göçü

[değiştir | kaynağı değiştir]

1926'da Sovyetler Birliği'nde İlk Birlik Sayımı gerçekleştiği zaman, Sovyetler Birliği'nde yaşayan 8.570 Osmanlı Türkü kaydetti. Günümüzde Osmanlı Türkleri artık nüfus sayımında ayrı olarak listelenmiyor, Kazakistan'da yaşayanların ya Kazak toplumuna dahil olduğu ya da ülkeyi terk ettikleri varsayılıyor.[3]

Ahıska Türklerinin göçü

[değiştir | kaynağı değiştir]

II. Dünya Savaşı sırasında, Sovyetler Birliği Türkiye'ye karşı bir baskı kampanyası başlatmaya hazırlandı. O zamanki Dışişleri Bakanı Vyaçeslav Molotov, üç Anadolu vilayetinin (Kars, Ardahan ve Artvin) teslim olması için Moskova'daki Türk Büyükelçisinden talepte bulundu.[4] Böylece, Türkiye'ye karşı savaş mümkün görünüyordu ve Josef Stalin Mesheti'de, Türkiye-Gürcistan sınırına yakın bulunan Türk nüfusunu temizlemek istedi.[4] O zamanki milliyetçi politikalar, "Gürcüler için Gürcistan" sloganını dile getirdi ve Ahıska Türkleri'nin ait oldukları yere, Türkiye'ye gönderilmesi gerektiğini söyledi.[5] 1944'e kadar Ahıska Türkleri, Ahıska'dan zorla sınır dışı edildiler ve Türkiye sınırındaki akrabalarıyla işbirliği içinde kaçakçılık, eşkıyalık ve casusluk yapmakla suçlandılar.

Resmi sayımlara göre Kazakistan'daki Türkler
Sayım yılı Türkler Kazakistan nüfusundaki oranı
1939 523[6] %0
1959 9.916[7] %0.1
1970 18.397[8] %0.1
1979 25.820[9] %0.2
1989 49.567[10] %0.3
1999 75.950[11] %0.5
2009 97.015[11] %0.6
2014 104.792 %0.6

1989'da yapılan son Sovyet Sayımı'nda, Sovyetler Birliği'nde 207.500 Ahıska Türkü vardı ve %23.8'inden fazlasının Kazakistan'da olduğu belirlendi.[12]

Demografi

[değiştir | kaynağı değiştir]

Son Sovyet nüfus sayımı esnasında Kazakistan'da 207.269 Türk vatandaşının bulunduğu belirtildi, fakat rakamın düşük olmasının sebebi, tüm etnik Türklerin sayılmamış olabilmesidir. Çünkü yıllarca Türklerin vatandaşlıklarını yasal belgelere kaydettirme hakkı reddedildi.

Akademisyenlere göre günümüzde Kazakistan'da ikamet eden 150.000 Türk var. Almatı'da 45.000, Türkistan Eyaleti'nde 40.000, Jambıl Eyaleti'nde 36.000 ve Kızılorda'da 10.000.[13]

Eğitim

[değiştir | kaynağı değiştir]

Türklerin ve Kazakların arasındaki tarihsel bağlar nedeniyle Kazakistan'da yaşayan Türkler iyi durumdadır. 1993 yılında Kazakistan'ın Türkistan şehrinde Türkiye ve Kazakistan'ın ortak girişimiyle kurulan Hoca Ahmet Yesevi Uluslararası Türk-Kazak Üniversitesi'nin yaklaşık 20.000 öğrencisi vardır. Ayrıca özel Türk vakıfları tarafından inşa edilen 28 Kazak-Türk lisesi, bir üniversite ve bir ilköğretim okulu bulunmaktadır. Almatı'da ayrıca bir Türkçe Dil Eğitim Merkezi bulunmaktadır.

Ayrıca bakınız

[değiştir | kaynağı değiştir]

Kaynakça

[değiştir | kaynağı değiştir]
  1. ^ Aydıngün, Ayşegül; Harding, Çigğdem Balım; Hoover, Matthew; Kuznetsov, Igor; Swerdlow, Steve (2006), Meskhetian Turks: An Introduction to their History, Culture, and Resettelment Experiences (PDF), Center for Applied Linguistics, archived from the original (PDF) on 2007-07-14.
  2. ^ "Arşivlenmiş kopya". 16 Kasım 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 5 Mart 2021. 
  3. ^ Şirin Akıner, (1983), Islamic Peoples of the Soviet Union, Taylor & Francis, ISBN 0-7103-0025-5
  4. ^ a b Bennigsen, Alexandre; Broxup, Marie (1983), The Islamic threat to the Soviet state, Taylor & Francis, ISBN 0-7099-0619-6
  5. ^ Cornell, Svante E. (2001), Small Nations and Great Powers: A Study of Ethnopolitical Conflict in the Caucasus, Routledge, ISBN 0-7007-1162-7
  6. ^ Демоскоп Weekly. "Всесоюзная перепись населения 1939 года. Национальный состав населения по республикам СССР". 29 Haziran 2011 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 13 Şubat 2011. 
  7. ^ Демоскоп Weekly. "Всесоюзная перепись населения 1959 года. Национальный состав населения по республикам СССР". 29 Haziran 2011 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 13 Şubat 2011. 
  8. ^ Демоскоп Weekly. "Всесоюзная перепись населения 1970 года. Национальный состав населения по республикам СССР". 4 Haziran 2011 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 13 Şubat 2011. 
  9. ^ Демоскоп Weekly. "Всесоюзная перепись населения 1979 года. Национальный состав населения по республикам СССР". 4 Haziran 2011 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 13 Şubat 2011. 
  10. ^ Демоскоп Weekly. "Всесоюзная перепись населения 1989 года. Национальный состав населения по республикам СССР". 4 Haziran 2011 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 13 Şubat 2011. 
  11. ^ a b Агентство РК по статистике. "ПЕРЕПИСЬ НАСЕЛЕНИЯ РЕСПУБЛИКИ КАЗАХСТАН 2009 ГОДА" (PDF). s. 10. 23 Temmuz 2011 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 13 Şubat 2011. 
  12. ^ Babak, Vladimir; Vaisman, Demian; Wasserman, Aryeh (2004), Political Organization in Central Asia and Azerbaijan: Sources and Documents, Routledge, ISBN 0-7146-4838-8
  13. ^ Blacklock, Denika (2005), Finding Durable Solutions for the Meskhetians (PDF), European Centre for Minority Issues, archived from the original (PDF) on 2010-06-02
"https://tr.wikipedia.org/w/index.php?title=Kazakistan%27daki_Türkler&oldid=28847666" sayfasından alınmıştır