Senegal
Li Senegal u Senegål (wolof Senegaal; fr. Sénégal), c' est on payis di l' Afrike coûtchantrece, kel mwaisse veye, c' est Dakar. L' ôte grande veye, c' est Sint-Louwis do Senegal.
Li Senegal est côpé e deus, cåzu tot-houte, do Coûtchant å Ponant, pal Gambeye. Li boket metou a Nonne, c' est l' Cazamance, kel mwaisse veye, c' est Ziguinchor. Gn a la on dislaxhiveus mouvmint.
Li Senegal est raiwé på mouze do minme no.
les lingaedjes do Senegal
[candjî | candjî l’ côde wiki]- wolof : 80 åcint del djin : c' est eto li lingaedje d' atôtchance di tos les Senegalès.
- francès 50 a 90 åcint avou tos les liveas d' kinoxhance, come deujhinme cåzêye langue et lingaedje oficire.
- arabe classike : 60 åcint del djin el sait scrire ey ene miete comprinde les tecses rilidjeus d' l' islam.
- portuguès creyolijhî : 5 åcint del djin, des cis ki vnèt do Vert Cap
- peul : 3 åcint del djin.
- serere : 5 åcint del djin.
- saraxhollé : 2 åcint del djin.
- arabe moritanyin : 2 åcint del djin, des martchands ki vnèt del Moritanreye.
- bambara : 0,5 a 1 åcint des djins (ki vnèt do Mali et del Coisse d' Ivwere.
- li restant, totès ptitès langues : 7 åcint.
les peupes
[candjî | candjî l’ côde wiki]- les Wolofs : pattavå l' payis.
- les Sereres : el Cazamance eyet a Jowal, la k' Léopold Sedar Senghor a skepyî.
- les Peuls : sol boird del Mer.
les rlidjons
[candjî | candjî l’ côde wiki]- l' islam sunite, (65 åcint del djin) ki shuvnut deus cofrereyes, les Tidjanes (20 åcint des moslimîs) et les Mourides (80 åcint).
- li crustinnisse catolike, purade dins les Sereres (35 åcint del djin).
li politike
[candjî | candjî l’ côde wiki]- Prezidints :
- Léopold Sedar Senghor : onk des råles prezidints d' Afrike k' a ndalé divant d' mori.
- Abdou Diouf : k' a ndalé eto li djoû k' il a stî buzé ås vôtaedjes.
- Abdoulay Wahde : li prezidint d' asteure.
- Maki Sal :
Veyåvisté do Senegal el Walonreye
[candjî | candjî l’ côde wiki]Esteut bråmint cnoxhou do tins do ralî viè Dakar.