Gaan na inhoud

Pluto se natuurlike satelliete

in Wikipedia, die vrye ensiklopedie
Die relatiewe grootte van die Pluto-stelsel.

Pluto het vyf bekende natuurlike satelliete. Die grootste, Charon, is die grootste satelliet sover bekend in verhouding tot ’n voorwerp met planetêre massa waarom dit wentel. Pluto en Charon het ook permanent dieselfde kante na mekaar gedraai. Die ander mane, Nix, Hidra, Kerberos[1] en Styx is baie kleiner.[2] Laasgenoemde is die jongste Pluto-maan wat ontdek is, soos aangekondig op 11 Julie 2012.[3][4]

Eienskappe

[wysig | wysig bron]

Die Pluto-stelsel is baie kompak. Pluto en Charon is al ’n dubbelplaneet genoem omdat Charon so groot is in verhouding tot Pluto (die helfte van sy deursnee en ’n agtste van sy massa). Charon is so groot dat Pluto om die stelsel se massamiddelpunt by ’n punt buite sy oppervlak draai.

Die mane Nix en Hidra is feitlik identies, hoewel laasgenoemde om die een of ander rede effens helderder is.

Vorming

[wysig | wysig bron]
Pluto wentel om ’n punt buite sy oppervlak. Sy wentelbaan word in rooi aangegee en Charon s’n in groen.

Die Pluto-stelsel het vermoedelik ontstaan uit ’n groot botsing, nes dié wat vermoedelik die Aarde se maan geskep het.[5][6] Die feitlik sirkelvormige wentelbane van die kleiner mane dui moontlik daarop dat hulle ook in dié botsing ontstaan het, eerder as dat hulle van buite aangetrek is. Daar kan nog soortgelyke mane om Pluto wees wat in die botsing ontstaan het, asook ander onontdekte voorwerpe wat van die Kuiper-gordel aangetrek is.

Pluto se mane

[wysig | wysig bron]

Die mane word hier aangedui volgens hul wentelperiode, van die kortste tot die langste. Charon, wat groot genoeg is dat sy oppervlak kon ineengestort het, word op ’n blou agtergrond aangedui.

Nota:
Data van Buie & Grundy; a, i, e bygewerk vanaf JPL.
Romeinse
nommer 		Naam IFA-
uitspraak 		Foto Deursnee
(km) 		Massa
(×1021 kg) 		Half-as
(km) 		Wentelperiode
(dae) 		Ontdek in
I Charon ʃærən, ˈkɛərɒn
1 207 ± 3 1,52 ± 0,06 17 536 ± 3* 6,387230 1978
V Styx stɪks 10–25 ? 42 000 ± 2 000[7] 20,2 ± 0,1[7] 2012
II Nix ˈnɪks 46–137 < 0,002 48 708 24,856 ± 0,001 2005
IV Kerberos kɜrbərəs 13–34 ? ≈ 59 000[8] 32.1[8] 2011
III Hidra ˈhaɪdrə 61–167 < 0,002 64 749 38,206 ± 0,001 2005

Verwysings

[wysig | wysig bron]
  1. ↑ "Fourth Moon Adds to Pluto's Appeal". Geargiveer vanaf die oorspronklike op 1 Mei 2015. Besoek op 20 Julie 2011.
  2. ↑ Schilling, Govert (20 Junie 2006). "Pluto's Twins Get Their Names" (in Engels). ScienceNOW Daily News. Geargiveer vanaf die oorspronklike op 24 Junie 2008. Besoek op 21 Junie 2006.
  3. ↑ IAUC 9253
  4. ↑ Wall, Mike (11 Julie 2012). "Pluto Has a Fifth Moon, Hubble Telescope Reveals". Space.com (in Engels). Geargiveer vanaf die oorspronklike op 14 Mei 2020. Besoek op 11 Julie 2012.
  5. ↑ Canup, R. M. (8 Januarie 2005). "A Giant Impact Origin of Pluto-Charon". Science (tydskrif). 307 (5709): 546–550. Bibcode:2005Sci...307..546C. doi:10.1126/science.1106818. PMID 15681378. Besoek op 20 Julie 2011.
  6. ↑ Stern, S.A.; Weaver, H.A.; Steff, A.J.; Mutchler, M.J.; Merline, W.J.; Buie, M.W.; Young, E.F.; Young, L.A.; Spencer, J.R. (23 Februarie 2006). "A giant impact origin for Pluto's small moons and satellite multiplicity in the Kuiper belt" (PDF). Nature (tydskrif). 439 (7079): 946–948. Bibcode:2006Natur.439..946S. doi:10.1038/nature04548. PMID 16495992. Geargiveer vanaf die oorspronklike (PDF) op 19 Januarie 2012. Besoek op 20 Julie 2011.
  7. ↑ 7,0 7,1 Ray Sanders (11 Julie 2012). "Hubble Space Telescope detects fifth moon of Pluto". Phys.org. Besoek op 11 Julie 2012.
  8. ↑ 8,0 8,1 Lakdawalla, E. (20 Julie 2011). "A fourth moon for Pluto". Planetary Society weblog (in Engels). The Planetary Society. Geargiveer vanaf die oorspronklike op 1 April 2012. Besoek op 20 Julie 2011.

Eksterne skakels

[wysig | wysig bron]
Ontsluit van "https://af.wikipedia.org/w/index.php?title=Pluto_se_natuurlike_satelliete&oldid=2695178"