Баку

Баку
Герб	Сцяг
Краіна	Азербайджан
Рэгіён	Апшэронскі паўвостраў
Каардынаты	40°23′ пн. ш. 49°51′ у. д.HGЯO
Унутранае дзяленне	12 раёнаў і 59 пасёлкаў
Кіраўнік	Эльдар Азізаў[d]
Заснаваны	I стагоддзе
Першая згадка	V стагоддзе
Плошча	2 140 км²;
Вышыня цэнтра	−28 м
Водныя аб’екты	Каспійскае мора
Афіцыйная мова	азербайджанская
Насельніцтва	2.300.500 чалавек (2021)
Нацыянальны склад	азербайджанцы, рускія
Канфесійны склад	іслам, праваслаўе
Часавы пояс	UTC+04:00
Тэлефонны код	+994 12
Паштовыя індэксы	AZ1000
Аўтамабільны код	10, 90, 77
Афіцыйны сайт	baku-ih.gov.az (азерб.)
	Медыяфайлы на Вікісховішчы

Баку (азерб.: Bakı) — сталіца і найбуйнейшы горад Азербайджана.

Горад з’яўляецца навуковым, культурным і прамысловым цэнтрам Азербайджана. Шматлікія значныя азербайджанскія ўстановы маюць свае штаб-кватэры ў ім, у тым ліку Дзяржаўная нафтавая кампанія Азербайджана, якая ўваходзіць у спіс 100 найбуйнейшых кампаній^[2].

Горад Баку складаецца з 12 раёнаў і 59 пасёлкаў^[3].

Геаграфія

Баку знаходзіцца на заходнім узбярэжжы Каспійскага мора на 28 метраў ніжэй за ўзровень мора, што робіць яго самай нізкай сталіцай у свеце, а таксама самым вялікім горадам у свеце, які размешчаны ніжэй за ўзровень мора. У наваколлі гораду ёсць мноства гразевых вулканаў (Кейракі, Богх-Богха, Лакбатан і іншыя) і салёных азёр (як Бёюк-Шор, Хадасан і іншыя).

Клімат

Клімат Баку
Паказчык	Сту	Лют	Сак	Кра	Май	Чэр	Ліп	Жні	Вер	Кас	Ліс	Сне	Год
Сярэдні максімум, °C	6,6	6,3	9,8	16,4	22,1	27,3	30,6	29,7	25,6	19,6	13,5	9,7	18,9
Сярэдняя тэмпература, °C	4,2	4,0	6,3	12,3	18,0	22,8	26,4	25,6	21,8	16,0	10,8	6,6	14,5
Сярэдні мінімум, °C	2,1	2,0	4,2	9,4	14,9	19,7	22,2	22,9	19,4	13,6	8,8	4,8	12,0
Крыніца: World Climate^[4]

Гісторыя

У маі 2012 года ў Баку прайшоў 57-ы конкурс песні Еўрабачанне, спецыяльна для якога была пабудавана Бакінская крыштальная зала.

У чэрвені 2015 года ў Баку прайшлі першыя ў гісторыі Еўрапейскія гульні.

Насельніцтва

Насельніцтва складае 2,1 мільёны жыхароў (2011)^[5], такім чынам Баку з’яўляецца самым вялікім паводле колькасці насельніцтва горадам на беразе Каспійскага мора і на Каўказе.

Да 1988 года ў Баку пражывала вялікая колькасць рускіх, армян і яўрэяў, што спрыялі культурнай разнастайнасці горада. З пачаткам Карабахскай вайны і пагромаў армян, пачынаючы са студзеня 1990 года, большая частка армянскай дыяспары з’ехала з горада^[6].

Насельніцтва

Год	Колькасць
1897	111 904	^[7]
1926	446 832	^[8]
1939	543 939	^[9]
1959	642 507	^[10]

Год	Колькасць
1970	851 547	^[11]
1979	1 021 969	^[12]
1989	1 150 055	^[13]
2009	2 045 800	^[14]

Год	Колькасць
2012	2 122 300
2014	2 181 800
2018	2 262 600
2019	2 293 100	^[14]

Год	Колькасць
2020	2 293 700	^[15]
2021	2 300 500	^[16]

Нацыянальны склад Баку
Год	Азербайджанцы	%	Рускія	%	Армяне	%	Яўрэі	%	Іншыя	%	Насельніцтва
1886^[17]	37,530	43.3	21,390	24.7	24,490	28.3	391	0.5	2,810	3.2	86,611
1897^[18]	40,341	36	37,399	33.4	19,099	17.1	3,369	3	11,696	10.5	111,904
1926^[19]	118,737	26.2	167,373	36.9	76,656	16.9	19,589	4.3	70,978	15.7	453,333
1939^[20]	215,482	27.4	343,064	43.6	118,650	15.1	31,050	3.9	79,377	10.1	787,623
1959^[21]	211,372	32.9	223,242	34.7	137,111	21.3	24,057	3.7	56,725	8.7	652,507
1970^[22]	586,052	46.3	351,090	27.7	207,464	16.4	29,716	2.3	88,193	6.9	1,262,515
1979^[23]	530,556	52.4	229,873	22.7	167,226	16.5	22,916	2.3	62,865	6.2	1,013,436
1999^[24]	1,574,252	88	119,371	6.7	378	0.02	5,164	0.3	89,689	5	1,788,854
2009^[25]	1,848,107	90.3	108,525	5.3	104	0	6,056	0.6	83,023	4.1	2,045,815

Транспарт

Славутасці

Вядомыя асобы

Генрых Мікалаевіч Абаеў (1932—2014) — спецыяліст у галіне працэсаў і апаратаў хімічнай тэхналогіі.
Арсен Барысавіч Авакаў (нар. 1964) — украінскі палітык, міністр унутраных спраў Украіны (з 2014 года).
Віталь Рубенавіч Габрыелян (нар. 1944) — спартсмен (шашкі), майстар спорту СССР, гросмайстар, чэмпіён СССР па шашках (1964, 1966, 1969, 1973, 1977).
Эдуард Дзмітрыевіч Зарэмба (1937—2012) — беларускі футбаліст.
Ніна Аляксандраўна Зельтэн (нар. 1924) — беларускі архітэктар.

Гарады-пабрацімы

Памылка Lua: not enough memory.

Гл. таксама

Зноскі

↑ ^а ^б http://www.baku.azstat.org/section/demography/
↑ State Oil Company of Azerbaijan Republic: Transition from National to Transnational Company or Demand of Time? Архівавана 11 студзеня 2012.. Turkishweekly.net.
↑ Административно-территориальное деление :: Баку (нявызн.). bakucity.preslib.az. Праверана 9 лютага 2024.
↑ World Climate — Baku (англ.)
↑ Bakı şəhəri — Azərbaycan Dövlət Statistika Komitəsi Архівавана 30 чэрвеня 2012.
↑ Azerbaijan — The Soviet and post-Soviet periods. Britannica
↑ Russian Empire census
<a href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q2163579"></a>
↑ 1926 Soviet census
<a href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q4350766"></a>
↑ 1939 Soviet census
<a href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q4127589"></a>
↑ 1959 Soviet census
<a href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q4350764"></a>
↑ 1970 Soviet census
<a href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q4350767"></a>
↑ 1979 Soviet census
<a href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q11185939"></a>
↑ Перапіс насельніцтва СССР, 1989
<a href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q2621042"></a>
↑ ^а ^б https://www.stat.gov.az/source/demoqraphy/ap/az/2_4.xls
↑ https://www.stat.gov.az/source/demoqraphy/?lang=en
↑ http://www.baku.azstat.org/section/demography/001.xls
↑ (руск.) Свод статистических данных о населении Закавказского края, извлечённых из посемейных списков 1886 года, г. Тифлис, 1893
↑ (руск.) Первая всеобщая перепись населения Российской Империи 1897 г. — г. Баку
↑ (руск.) Всесоюзная перепись населения 1926 года, т. 14, Закавказская СФСР, г. Москва, 1929
↑ Soviet 1939 census
↑ Soviet 1959 census
↑ Soviet 1970 census
↑ Soviet 1979 census
↑ (англ.) Ethnic composition of Azerbaijan 1999
↑ (англ.) Ethnic composition of Azerbaijan 2009
↑ https://www.izmir.bel.tr/tr/KardesKentler/62
↑ ^а ^б ^в ^г ^д http://baku-ih.gov.az/page/26.html
↑ http://www.bordeaux.fr/ebx/LinkResolverServlet?classofcontent=presentationStandard&id=89715
↑ ^а ^б ^в ^г http://azerbaijans.com/content_1719_az.html
↑ https://www.azerbaijans.com/content_1719_az.html
↑ https://www4.honolulu.gov/docushare/dsweb/Get/Document-114443/98-206.pdf
↑ https://old.kyivcity.gov.ua/files/2018/2/15/Mista-pobratymy.pdf

Літаратура

Беларуская энцыклапедыя: У 18 т. Т. 2: Аршыца — Беларусцы / Рэдкал.: Г. П. Пашкоў і інш. — Мн. : БелЭн, 1996. — Т. 2. — 480 с. — 10 000 экз. — ISBN 985-11-0035-8. — ISBN 985-11-0061-7 (т. 2).

Спасылкі

На Вікісховішчы ёсць медыяфайлы па тэме Баку

[_6e1632e208c496ee-1] а ^б http://www.baku.azstat.org/section/demography/

[2] State Oil Company of Azerbaijan Republic: Transition from National to Transnational Company or Demand of Time? Архівавана 11 студзеня 2012.. Turkishweekly.net.

[3] Административно-территориальное деление :: Баку (нявызн.). bakucity.preslib.az. Праверана 9 лютага 2024.

[4] World Climate — Baku (англ.)

[5] Bakı şəhəri — Azərbaycan Dövlət Statistika Komitəsi Архівавана 30 чэрвеня 2012.

[6] Azerbaijan — The Soviet and post-Soviet periods. Britannica

[_05e0ecd8e82bfced-7] Russian Empire census
<a href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q2163579"></a>

[_c795abef270d4cd7-8] 1926 Soviet census
<a href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q4350766"></a>

[_8c31c5be96774cfb-9] 1939 Soviet census
<a href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q4127589"></a>

[_ec97968cc6425f51-10] 1959 Soviet census
<a href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q4350764"></a>

[_8b46df1ea98117ae-11] 1970 Soviet census
<a href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q4350767"></a>

[_e1a3978b25d43e0b-12] 1979 Soviet census
<a href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q11185939"></a>

[_3d9b6938eb14d9c1-13] Перапіс насельніцтва СССР, 1989
<a href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q2621042"></a>

[_142eef710ac3a90c-14] а ^б https://www.stat.gov.az/source/demoqraphy/ap/az/2_4.xls

[_d404b1ccfbdcf628-15] ttps://www.stat.gov.az/source/demoqraphy/?lang=en

[_f306e8d0ee853ecc-16] ttps://www.baku.azstat.org/section/demography/001.xls

[17] (руск.) Свод статистических данных о населении Закавказского края, извлечённых из посемейных списков 1886 года, г. Тифлис, 1893

[18] (руск.) Первая всеобщая перепись населения Российской Империи 1897 г. — г. Баку

[19] (руск.) Всесоюзная перепись населения 1926 года, т. 14, Закавказская СФСР, г. Москва, 1929

[20] Soviet 1939 census

[21] Soviet 1959 census

[22] Soviet 1970 census

[23] Soviet 1979 census

[24] (англ.) Ethnic composition of Azerbaijan 1999

[25] (англ.) Ethnic composition of Azerbaijan 2009

[_ce59cb30fa311798-26] ttps://www.izmir.bel.tr/tr/KardesKentler/62

[_e9bc6394305720c4-27] а ^б ^в ^г ^д http://baku-ih.gov.az/page/26.html

[_44794769a9f759e8-28] ttps://www.bordeaux.fr/ebx/LinkResolverServlet?classofcontent=presentationStandard&id=89715

[_cb1058abc9c6e290-29] а ^б ^в ^г http://azerbaijans.com/content_1719_az.html

[_4c1fd7f988d262ea-30] ttps://www.azerbaijans.com/content_1719_az.html

[_5500dd90c026dc5e-31] ttps://www4.honolulu.gov/docushare/dsweb/Get/Document-114443/98-206.pdf

[_d91265204653a704-32] ttps://old.kyivcity.gov.ua/files/2018/2/15/Mista-pobratymy.pdf

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

[7]

[8]

[9]

[10]

[11]

[12]

[13]

[14]

[15]

[16]

[17]

[18]

[19]

[20]

[21]

[22]

[23]

[24]

[25]

Баку ў тэмах
Сімвалы	Герб Баку	Герб Баку
Геаграфія	Апшэронскі паўвостраў Каспійскае мора Бакінская бухта Бакінскі архіпелаг
Праспекты і плошчы	Вуліца 28 мая Вуліца Алмас Ільдырыма Вуліца Ібрагімпашы Дадашава Вулиця Істыглаліят Вуліца Нізамі Вуліца Пушкіна Вуліца Рашыда Бейбутава Праспект Нафтавікоў Тбіліскі праспект Бакінскі прыморскі бульвар
Будынка агульнага прызначэння	Стары горад Азербайджанская нацыянальная бібліятэка Нацыянальная акадэмія навук Азербайджана Азербайджанская дзяржаўная філармонія Культурны цэнтр Гейдара Аліева Бакінскі заапарк Дом ўрада Азербайджана Мілі Меджліс Азербайджана Бакінская фондавая біржа Бакінскі крыштальны зала Палымяныя Вежы
Музеі	Азербайджанскі дзяржаўны музей дывана і народнага прыкладнога мастацтва імя Ляціфа Керымава Азербайджанскі дзяржаўны музей мастацтваў імя Рустама Мустафаева Азербайджанскі дзяржаўны музей музычнай культуры‎ Ацешгях Бакінскі музей сучаснага мастацтва Віла Петролеа Дзявочая вежа Музей гісторыі Азербайджана Музей незалежнасці Музей Азербайджанскай літаратуры імя Нізамі Гянджаві Музей мініяцюрных кніг Рынай Палац Шырваншахаў
Тэатры	Азербайджанскі дзяржаўны акадэмічны драматычны тэатр Азербайджанскі дзяржаўны рускі драматычны тэатр імя Самеда Вургуна Тэатр лялек імя А. Шаіга Азербайджанскі дзяржаўны тэатр юнага гледача Азербайджанскі тэатр оперы і балета
Філармонія	Азербайджанскі дзяржаўны аркестр народных інструментаў Азербайджанскі дзяржаўны сімфанічны аркестр імя Узеіра Гаджыбекава
Вышэйшыя навучальныя ўстановы	Азербайджанская дзяржаўная марская акадэмія Азербайджанская дзяржаўная нафтавая акадэмія Азербайджанскі дзяржаўны эканамічны ўніверсітэт Азербайджанская медыцынскі ўніверсітэт Азербайджанская тэхнічны ўніверсітэт Бакінская музычная акадэмія Бакінскі дзяржаўны ўніверсітэт Універсітэт «Хазар»
Рэлігійныя аб'екты	Мячэць Бібі-Эйбат Мячэць Мухамеда Мечеть Тезепір Мячэць Шахідаў Мячэць Джума Палацавая мячэць Кафедральны сабор Аляксандра-Неўскі † Кафедральны сабор Святых Жонак-міраносіц Царква Беззаганнага Зачацця Найсвяцейшай Дзевы Марыі Царква Збавіцеля Ацешгях
Транспарт	Бакінскі міжнародны аэрапорт імя Гейдара Аліева Баку-Пасажырская Бакінскі метрапалітэн Бакінскі трамвай † Бакінскі тралейбус † Паромная пераправа Баку — Туркменбашы
Манументы	Алея шахідаў Алея ганаровага пахавання Помнік Мірза Алекпер Сабіра Помнік Нізамі Помнік Тарасу Шаўчэнку
Спартыўныя ўстановы	8-ы км Бакінская тэнісная акадэмія Бакінскі Алімпійскі стадыён Рэспубліканскі стадыён імя Тофіка Бахрамава Футбольная акадэмія Азербайджана Шафа
Іншае	Бакінская гарадская дума † Шаларская вада

Сталіцы Еўропы
Сталіцы краін-членаў ААН	Амстэрдам Андора-ла-Велья Анкара Астана Афіны Баку Берлін Берн Браціслава Брусель Будапешт Бухарэст Бялград Вадуц Валета Варшава Ватыкан Вена Вільнюс Дублін Ерэван Заграб Капенгаген Кіеў Кішынёў Лісабон Лондан Любляна Люксембург Мадрыд Манака Масква Мінск Нікасія Осла Парыж Прага Рыга Рым Рэйк’явік Сан-Марына Сараева Сафія Скоп’е Стакгольм Талін Тбілісі Тырана Хельсінкі Цэтынэ
Сталіцы іншых тэрыторый	Ватыкан Гібралтар Дуглас Епіскопі Лонгйір Мальтыйскі палац Марыянхаміна Сент-Пітэр-Порт Сент-Хеліер Торсхаўн
Сталіцы непрызнаных і часткова прызнаных дзяржаў	Данецк Луганск Прышціна Ціраспаль