Іван Іванавіч Шувалаў

Іван Іванавіч Шувалаў
Іван Іванавіч Шувалаў
	;
Нараджэнне	1 (12) лістапада 1727 ці 12 лістапада 1727; Масква, Маскоўская губерня, Расійская імперыя;
Смерць	15 (26) лістапада 1797 (70 гадоў), 25 лістапада 1798 (71 год), 14 лістапада 1797 (70 гадоў) ці 25 лістапада 1797 (70 гадоў); Санкт-Пецярбург, Расійская імперыя;
Месца пахавання	Дабравешчанская царква Аляксандра-Неўскай лаўры;
Род	Шувалавы
Бацька	Ivan Shuvalov[d]
Маці	Tatyana Ratislavskaya[d]
Член у	Лонданскае каралеўскае таварыства;
Дзейнасць	ваенная служба[d], дзяржаўная служба і мецэнацтва[d]
Званне	генерал-паручнік[d] і генерал
Узнагароды	член Лонданскага каралеўскага таварыства[d]
	Медыяфайлы на Вікісховішчы

Іван Іванавіч Шувалаў (руск.: Иван Иванович Шувалов) (1 (12) лістапада 1727, Масква — 14 (25) лістапада 1797, Пецярбург) — рускі дзяржаўны дзеяч, генерал-ад’ютант (1760), фаварыт імператрыцы Лізаветы Пятроўны, мецэнат, заснавальнік Маскоўскага ўніверсітэта і Пецярбургскай Акадэміі мастацтваў.

Біяграфія

Нарадзіўся ў небагатай дваранскай сям’і. Атрымаў хатнюю адукацыю. Дзякуючы заступніцтву стрыечных братоў, Аляксандра і Пятра Шувалавых, удзельнікаў палацавага перавароту 1741, Іван Шувалаў апынуўся пры імператарскім двары. У 1742 г. пачаў прыдворную службу ў якасці пажа. У 1749 г. атрымаў званне камер-юнкера. Неўзабаве зрабіўся фаварытам імператрыцы Лізаветы Пятроўны.

У 1750-х Шувалаў меў прыкметны ўплыў на ўнутраную і знешнюю палітыку Расіі, садзейнічаў развіццю рускай навукі і мастацтва, аказваў заступніцтва вучоным, пісьменнікам і мастакам. У ліку іншага ён падтрымліваў шматлікія распачынанні М. В. Ламаносава. Пад яго заступніцтвам у 1755 г. быў заснаваны Маскоўскі ўніверсітэт (і ён стаў яго першым куратарам), а ў 1757 г. створана Акадэмія майстэрстваў (Шувалаў быў яе прэзідэнтам да 1763).

Пасля ўзыходжання Кацярыны II граф Шувалаў апынуўся ў няміласці. З 1763 па 1777 г. ён знаходзіўся за мяжой (афіцыйна — у водпуску «па хваробе»), выконваў шэраг дыпламатычных і іншых даручэнняў рускага ўрада. Адначасна займаўся збіраннем калекцыі твораў мастацтва. Пасля перадаў сваю калекцыю Акадэміі майстэрстваў і Эрмітажу.

Вярнуўшыся ў Расію, у палітычным жыцці актыўна не ўдзельнічаў.

Зноскі

↑ ^а ^б Deutsche Nationalbibliothek Record #1019738294 // Агульны нарматыўны кантроль — 2012—2016. Праверана 3 мая 2014.
<a href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q27302"></a><a href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q36578"></a>
↑ ^а ^б ШУВАЛОВ Иван Иванович // Словарь русских писателей XVIII века. Выпуск 3: Р—Я / под ред. А. М. Панченко — СПб.: Наука, 2010. — С. 428–430. — ISBN 978-5-02-025203-5
<a href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q109277660"></a><a href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q4344457"></a><a href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q248326"></a><a href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q110027715"></a>
↑ Find a Grave — 1996. Праверана 29 жніўня 2019.
<a href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q63056"></a>
↑ ^а ^б ^в Czech National Authority Database Праверана 7 лістапада 2022.
<a href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q13550863"></a>
↑ Czech National Authority Database Праверана 17 снежня 2022.
<a href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q13550863"></a>

Бібліяграфія

Голицин Ф. Н. Жизнь обер-камергера Ивана Ивановича Шувалова, писанная племянником его тайным советником кн. Федором Николаевичем Голициным // Московитянин, 1853. — Т. 2. — № 6. — Март. — Кн. 2. — Отд. 4. — С. 87-98.
Бартенев П. И. Биография И. И. Шувалова, М., 1857.
Анисимов Е. В. И. И. Шувалов — деятель российского просвещения // Вопросы истории. 1985. No 7.
Юрий Когинов. Иван Шувалов: Татьянин день. АСТ; 1998.
Шувалов И. И. Известие с театра войны. О взятии Берлина // Архив князя Воронцова. — Кн. 7. — М.: Типография Грачева и К, 1875. — С. 437—438.

[_a805eff493f44fb8-1] а ^б Deutsche Nationalbibliothek Record #1019738294 // Агульны нарматыўны кантроль — 2012—2016. Праверана 3 мая 2014.
<a href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q27302"></a><a href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q36578"></a>

[_c17ca9f87efa8ee2-2] а ^б ШУВАЛОВ Иван Иванович // Словарь русских писателей XVIII века. Выпуск 3: Р—Я / под ред. А. М. Панченко — СПб.: Наука, 2010. — С. 428–430. — ISBN 978-5-02-025203-5
<a href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q109277660"></a><a href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q4344457"></a><a href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q248326"></a><a href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q110027715"></a>

[_8c5f9986c74d2352-3] Find a Grave — 1996. Праверана 29 жніўня 2019.
<a href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q63056"></a>

[_033495c6053bf66f-4] а ^б ^в Czech National Authority Database Праверана 7 лістапада 2022.
<a href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q13550863"></a>

[_d249bacf9cc5c31f-5] Czech National Authority Database Праверана 17 снежня 2022.
<a href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q13550863"></a>

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

Асветніцтва
Выдатныя людзі эпохі паводле краін
Аўстрыя	Іосіф II Леапольд II Марыя Тэрэзія
Францыя	П’ер Бейль Фантэнель Шарль Луі Мантэск’ё Франсуа Кенэ Вальтэр Жорж-Луі Леклерк дэ Бюфон Жан-Жак Русо Дэні Дзідро Гельвецый Жан Д’Аламбер Гольбах Маркіз дэ Сад Кандарсэ Лавуазье Алімпія дэ Гуж Французскія энцыклапедысты
Германія	Эрхард Вейгель Готфрыд Лейбніц Фрыдрых II Імануіл Кант Готхальд Эфраім Лесінг Томас Абт Ёган Готфрыд Гердэр Адам Вейсгаўпт Ёган Вольфганг фон Гётэ Фрыдрых Шылер Карл Фрыдрых Гаус Мазэс Мендэльсон
Англія, Шатландыя	Томас Гобс Джон Лок Ісаак Ньютан Джозеф Адзісан Рычард Сціл Сэмюэл Джонсан Джон Уілкс Эдмунд Бёрк Эдуард Гібан Джэрэмі Бэнтам Мэры Уолстанкрафт Дэвід Юм Адам Сміт Джэймс Босуэл Адам Фергюсон Джон Мілер Джозеф Блэк Томас Рыд Фрэнсіс Хатчэсан Уільям Робэртсан
Італія	Джамбатыста Віка Чэзарэ Бекарыя
Нідэрланды	Гуга Гроцый Бенедыкт Спіноза
Рэч Паспалітая	Францішак Багамолец Станіслаў Канарскі Станіслаў Аўгуст Панятоўскі Ігнацы Красіцкі Гуга Калантай Ігнацы Патоцкі Станіслаў Сташыц Ян Снядэцкі Юльян Урсын Нямцэвіч Анджэй Снядэцкі Казімір Лышчынскі Адам Станіслаў Нарушэвіч Сімяон Полацкі Ілья Капіевіч Казімір Нарбут Марцін Пачобут-Адляніцкі Іахім Храптовіч гл. таксама: Адукацыйная камісія Рэчы Паспалітай
Расійская імперыя	Пётр I Кацярына II Кацярына Дашкова Анцівох Кантэмір Міхаіл Ламаносаў Мікалай Новікаў Аляксандр Радзішчаў Іван Бецкой Іван Шувалаў Міхаіл Шчарбатаў Рыгор Скаварада
Іспанія	Гаспар Мельчор дэ Хавельянас Нікалас Фернандэс Марацін
ЗША	Бенджамін Франклін Дэвід Рытэнхаўс Джон Адамс Томас Пейн Томас Джэферсан
Капіталізм · Грамадзянскія правы · Крытычнае мысленне · Дэізм · Дэмакратыя · Эмпірызм · Адукаваны абсалютызм Свабодны рынак · Гуманізм · Натурфіласофія · Рацыянальнасць · Розум · Sapere aude · Навука · Секулярызацыя · Фізіякратыя · Хаскала

Тэматычныя сайты	RKDartists
Слоўнікі і энцыклапедыі	Вялікая расійская (старая версія) · Бракгаўза і Эфрона · Малы Бракгаўза і Эфрона · Рускі біяграфічны · Універсальная літоўская энцыклапедыя · Treccani · Гранат
Генеалогія і некрапалістыка	Find a Grave · Rodovid
Нарматыўны кантроль	GND: 1019738294 · LCCN: n99261905 · NKC: js2015893219 · VIAF: 231799566, 16561484