Βαλλωνική γλώσσα
 |
Το λήμμα δεν περιέχει πηγές ή αυτές που περιέχει δεν επαρκούν. |
| Βαλλωνικά | |
|---|---|
| walon | |
| Ταξινόμηση | Ινδοευρωπαϊκές γλώσσες |
| Σύστημα γραφής | λατινική γραφή |
| ISO 639-1 | wa |
| ISO 639-2 | wln |
| ISO 639-3 | wln |
| SIL | WLN |
Τα Βαλλωνικά (Walon) είναι μια τοπική Ρωμανική γλώσσα που ομιλείται ως πρώτη ή δεύτερη γλώσσα από κάποιους κατοίκους του Βελγίου. Ανήκει στην γλωσσική οικογένεια των Όιλ, της οποίας ο πιο διακεκριμένος εκπρόσωπος είναι η Γαλλική γλώσσα, και μερικές φορές θεωρείται ως Γαλλική διάλεκτος. Τα Βαλλωνικά δεν πρέπει να συγχέονται με τα Βελγικά Γαλλικά, τα οποία διαφέρουν από τα Γαλλικά της Γαλλίας μόνο σε μερικά ελάσσονα σημεία λεξιλογίου και προφοράς.
Γεωγραφική κατανομή
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]Τα Βαλλωνικά ομιλούνται στη Βαλλωνία (στο Νότιο Βέλγιο). Επίσης στα:
- ένα μικρό μέρος της Γαλλίας, καθιστώντας τα μία από τις τοπικές γλώσσες της Γαλλίας
- μια μικρή περιοχή στο Γκριν Μπέι, στο Ουισκόνσιν των ΗΠΑ, εξαιτίας μεγάλης μετανάστευσης στην περιοχή κατά τον 19ο αιώνα
- τις Βρυξέλλες, από μερικούς Βαλλώνους κατοίκους
- δύο ή τρία χωριά στο Λουξεμβούργο (Ντονκόλ, Σονλέ), αν και πιθανόν δεν ομιλείται πλέον εκεί.
Ωστόσο, αν και τα Βαλλωνικά ομιλούνταν ευρέως μέχρι τα μέσα του 20ού αιώνα, μόνο λίγοι κάτοικοι της Βαλλωνίας μπορούν σήμερα να τα χρησιμοποιήσουν. Το μεγαλύτερο μέρος της νεώτερης γενιάς (γεννημένοι εντός της δεκαετίας του 1970 και έπειτα) γνωρίζουν μόνο λίγες ιδιωματικές εκφράσεις που συχνά είναι βρισιές. Παρ'όλα αυτά η Βαλλωνική γλώσσα παραμένει μέρος της Βαλλωνικής κληρονομιάς και ως τέτοια είναι ένα από τα θεμέλια της Βαλλωνικής εθνότητας. Ωστόσο, η ίδια η ύπαρξη των Βαλλώνων ως εθνική ομάδα είναι θέμα υπό συζήτηση.
Βαλλωνική κοινωνία και πολιτισμός
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
Τα Βαλλωνικά ήταν η κυριαρχούσα γλώσσα των Βαλλώνων μέχρι τις αρχές του 20ού αιώνα, αν και διέθεταν μια παθητική γνώση των Γαλλικών. Από την εποχή εκείνη, η χρήση των Γαλλικών έχει επεκταθεί σε τέτοιο βαθμό που σήμερα μόνο το 30-40% του Βαλλωνικού πληθυσμού μιλά την προγονική γλώσσα του. Αναλύοντας τις στατιστικές με βάση την ηλικία, το 70-80% του πληθυσμού άνω των 60 χρόνων μιλούν Βαλλωνικά, ενώ μόλις περίπου το 10% αυτών που είναι κάτω των 30 χρόνων. Η παθητική γνώση των Βαλλωνικών είναι περισσότερο διαδεδομένη: περίπου 36-58% του τμήματος της νεώτερης ηλικίας.
Με νόμο τα Βαλλωνικά έχουν αναγνωριστεί από το 1990 από την Γαλλική Κοινότητα του Βελγίου, την πολιτιστική αρχή της Βαλλωνίας, ως μία "ιθαγενής τοπική γλώσσα" που πρέπει να διδάσκεται στα σχολεία και να ενθαρρύνεται. Το Βαλλωνικό πολιτιστικό κίνημα περιλαμβάνει την Βαλλωνική Πολιτιστική Ένωση (Union Culturelle Wallonne), έναν οργανισμό με περρισότερους από 200 ερασιτεχνικούς θεατρικούς κύκλους, συγγραφικές ομάδες, και σχολικά συμβούλια. Πάνω από δέκα περίπου Βαλλωνικά περιοδικά εκδίδονται τακτικά, και η Εταιρεία της Βαλλονικής Γλώσσας και Λογοτεχνίας (Société de Langue et de Littérature Wallonne), ιδρυμένη το 1856, προωθεί την Βαλλωνική λογοτεχνία και τη μελέτη (διαλεκτολογία, ετυμολογία, κ.α.) των τοπικών Ρωμανικών γλωσσών της Βαλλωνίας.
Παραδείγματα φράσεων
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
| Walloon | Ελληνικά |
|---|---|
| Walon | Βαλλωνικά |
| Diè wåde | Ο Θεός να σε φυλά / Γειά |
| Bondjoû | Καλημέρα / Γειά |
| A | Γειά (συχνά ακολουθούμενο από κάποια άλλη έκφραση) |
| Arvèy | Αντίο |
| Come on-z a dit | Αντίο |
| Comint vos dalez? | Τί κάνεις; |
| Dji n' sai nén | Δεν ξέρω |
Βλέπε επίσης
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]Εξωτερικοί σύνδεσμοι
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
- Περιεκτική γραμματική των Βαλλωνικών (στα Γαλλικά και με GFDL)
- Φωνητικό σύστημα των Βαλλωνικών
- Βαλλωνική Βικιπαίδεια
- Union Culturelle Wallonne
- Έκθεση του Ethnologue για τα Βαλλωνικά