Łysiec (obwód iwanofrankiwski)

Łysiec
Herb	Flaga
Państwo	Ukraina
Obwód	iwanofrankiwski
Rejon	tyśmienicki
Populacja (2018); • liczba ludności	; 2933
Nr kierunkowy	+380 3436
Kod pocztowy	77455
	Położenie na mapie Ukrainy Łysiec
	Położenie na mapie obwodu iwanofrankiwskiego Łysiec
	48°52′18″N 24°36′17″E/48,871667 24,604722

Łysiec (ukr. Лисець) – osiedle typu miejskiego w rejonie tyśmienickim obwodu iwanofrankiwskiego, założone w 1652 r.

W 1989 liczyło 2963 mieszkańców^[2]. W 2013 liczyło 2959 mieszkańców^[3].

Historia

Słownik geograficzny Królestwa Polskiego mylnie podaje, iż przybyła ze Śląska rodzina Telefusów herbu Łabędź, za opuszczone tam dobra, otrzymała od króla Polski Władysława Jagiełły dobra Łysiec w ziemi halickiej, w rzeczywistości otrzymała ona dobra na Podolu, m. in: Czelejów, Kumaszów i Łysiec^[4].

W 1669 r. Andrzej Potocki ufundował parafię rzymskokatolicka w Łyścu. Osiedlili się tu także ormiańscy uciekinierzy z Podola, zajętego w 1672 r. przez Turcję. Ok. 1728 r. powstała parafia ormiańskokatolicka, która w 1777 r. połączyła się z parafią łacińską. Pierwszy drewniany kościół Łyścu zniszczył pożar w 1779 r. Na jego miejscu zbudowano nowy, który w 1830 r. także spłonął. W latach 1834 ‒ 1853 wniesiono kolejny, murowany, który stał się wspólnym kościołem parafialnym dwóch obrządków katolickich – ormiańskiego i łacińskiego. Inicjatorami jego budowy był hr. Rudolf Stadion, właściciel Łyśca, oraz proboszcz Dominik Barącz. Kościół ze względu na znajdujące się w nim cudowny Obraz Matki Bożej Łysieckiej stał się miejscem licznych pielgrzymek i uroczystości^[5]^[6]^[7].

W II Rzeczypospolitej miejscowość była siedzibą gminy wiejskiej Łysiec w powiecie stanisławowskim województwa stanisławowskiego.

W 1921 r. miasteczko liczyło 266 budynków mieszkalnych (zagród) i 1560 mieszkańców, w tym 916 Rusinów, 359 Polaków, 275 Żydów i 10 Niemców. W 1931 r. liczba zagród wzrosła do 375, a mieszkańców do prawie 2 tys. W czasie II wojny światowej nacjonaliści ukraińscy z UPA zamordowali 23 osoby, w tym komendanta miejscowej policji ukraińskiej, który sprzyjał Polakom^[8].

Po wojnie Polacy i Ormianie zostali wysiedleni. Ostatni proboszcz w Łyścu, ks. Józef Magierowski, wywiózł obraz Matki Bożej Łysieckiej na do Starych Budkowic k. Opola, a duszpasterz ormiański ks. Kazimierz Roszko umieścił go w głównym ołtarzu kościoła św. Trójcy w Gliwicach^[9].

Zabytki

obronny zamek otoczony okopami i fosą z wodą
Kościół pw. Wniebowzięcia Najświętszej Marii Panny - murowany, otynkowany, wzniesiony w I poł. XIX w. na planie zbliżonym do krzyża łacińskiego, z prostokątną nawą trójprzęsłową, prezbiterium oraz przylegającymi do niego zakrystią i skarbcem. Poświęcony w 1854 r., konsekrowany w 1883 r. Przy kościele znajdowała się kaplica pw. św. Grzegorza Oświeciciela, ufundowaną przez Jakuba Krzysztofowicza. Po II wojnie światowej kościół przebudowano na kinoteatr, burząc kaplicę św. Grzegorza. W 1998 r. odzyskała go parafia rzymskokatolicka, odbudowując i przywracając do kultu. W 2001 r. w 100. rocznicę śmierci abp. Izaaka Isakowicza, pochodzącego z Łyśca, w kościele odbyły się tu uroczystości z udziałem Nersesa Bedrosa XIX, ormiańskokatolickiego patriarchy z Bejrutu^[10]^[11].

Urodzeni

W miejscowości tej urodził się Izaak Mikołaj Isakowicz - arcybiskup lwowski obrządku ormiańskiego, społecznik, filantrop, pisarz, teolog, polski patriota, oraz Samuel Cyryl Stefanowicz - arcybiskup lwowski obrządku ormiańskiego, polski społecznik, filantrop, teolog.

Zobacz też

Bohdan Kozij

Przypisy

↑ Чисельність наявного населення України на 1 січня 2018 року. Державна служба статистики України. Київ, 2018. стор.37
↑ Всесоюзная перепись населения 1989 г. Численность городского населения союзных республик, их территориальных единиц, городских поселений и городских районов по полу
↑ Чисельність наявного населення України на 1 січня 2013 року. Державна служба статистики України, 2013. [dostęp 2023-09-02]. [zarchiwizowane z tego adresu (2013-09-21)]. (ukr.).
↑ Słowniku geograficznym Królestwa Polskiego. T. V, hasło: Łysiec 1.) miasteczko
↑ Prace remontowo-konserwatorskie kościoła pw. Wniebowzięcia Najświętszej Marii Panny w Łyścu (Ukraina). Etap I Polonika [online], Polonika [dostęp 2022-11-13] (pol.).
↑ Pielgrzymka Stanisławowian do Łyśca - Wspomnienia - Stanisławów Kresy [online], stanislawow.net [dostęp 2022-11-13] .
↑ Łysiec, [w:] KrzysztofK. Bąkała KrzysztofK., TadeuszT. Skoczek TadeuszT. (red.), Ormianie Semper Fidelis. W drodze ku Niepodległości, Warszawa: Muzeum Niepodległości, 2018, s. 112-113, ISBN 978-83-65439-48-2 .
↑ HenrykH. Komański HenrykH., SzczepanS. Siekierka SzczepanS., EugeniuszE. Różański EugeniuszE., Ludobójstwo dokonane przez nacjonalistów ukraińskich na Polakach w Województwie Stanisławowskim 1939-1946, Wrocław: ALTA 2, 2008, s. 490, ISBN 978-83-85865-13-1, OCLC 261139661 .
↑ Majowa wędrówka szlakiem sanktuariów maryjnych Ukrainy: Cudowny obraz Matki Bożej Łysieckiej [online], niedziela.pl [dostęp 2022-11-13] (pol.).
↑ ElżbietaE. Łysakowska ElżbietaE., Kościoły Archidiecezji Lwowskiej - ŁYSIEC [online], ordynariat.ormianie.pl [dostęp 2022-11-13] (pol.).
↑ Łysiec [online], www.rkc.lviv.ua [dostęp 2022-11-13] .

Linki zewnętrzne

Łysiec na stronie Rady Najwyższej Ukrainy
Łysiec 1.) miasteczko, [w:] Słownik geograficzny Królestwa Polskiego, t. V: Kutowa Wola – Malczyce, Warszawa 1884, s. 860 .

[1] Чисельність наявного населення України на 1 січня 2018 року. Державна служба статистики України. Київ, 2018. стор.37

[2] Всесоюзная перепись населения 1989 г. Численность городского населения союзных республик, их территориальных единиц, городских поселений и городских районов по полу

[3] Чисельність наявного населення України на 1 січня 2013 року. Державна служба статистики України, 2013. [dostęp 2023-09-02]. [zarchiwizowane z tego adresu (2013-09-21)]. (ukr.).

[4] Słowniku geograficznym Królestwa Polskiego. T. V, hasło: Łysiec 1.) miasteczko

[5] Prace remontowo-konserwatorskie kościoła pw. Wniebowzięcia Najświętszej Marii Panny w Łyścu (Ukraina). Etap I Polonika [online], Polonika [dostęp 2022-11-13] (pol.).

[6] Pielgrzymka Stanisławowian do Łyśca - Wspomnienia - Stanisławów Kresy [online], stanislawow.net [dostęp 2022-11-13] .

[7] Łysiec, [w:] KrzysztofK. Bąkała KrzysztofK., TadeuszT. Skoczek TadeuszT. (red.), Ormianie Semper Fidelis. W drodze ku Niepodległości, Warszawa: Muzeum Niepodległości, 2018, s. 112-113, ISBN 978-83-65439-48-2 .

[8] HenrykH. Komański HenrykH., SzczepanS. Siekierka SzczepanS., EugeniuszE. Różański EugeniuszE., Ludobójstwo dokonane przez nacjonalistów ukraińskich na Polakach w Województwie Stanisławowskim 1939-1946, Wrocław: ALTA 2, 2008, s. 490, ISBN 978-83-85865-13-1, OCLC 261139661 .

[9] Majowa wędrówka szlakiem sanktuariów maryjnych Ukrainy: Cudowny obraz Matki Bożej Łysieckiej [online], niedziela.pl [dostęp 2022-11-13] (pol.).

[10] ElżbietaE. Łysakowska ElżbietaE., Kościoły Archidiecezji Lwowskiej - ŁYSIEC [online], ordynariat.ormianie.pl [dostęp 2022-11-13] (pol.).

[11] Łysiec [online], www.rkc.lviv.ua [dostęp 2022-11-13] .

[c-12] zas wojny pozbawione praw miejskich

[b-13] strzałki wsteczne dotyczą stanu z 1939

[a-14] ursywą opisano gminy utworzone przez władze hitlerowskie

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

[7]

[8]

[9]

[10]

[11]

[A]

[B]

[C]

Gminy miejskie	Bnin (1395–1934) Boćki (1509–1934) Brzostek (1367–1934, od 2009) Budzyń (1458–1934, od 2021) Ciężkowice (1348–1934, od 2000) Czarny Dunajec (1879–1896, 1925–1934, od 2023) Dobrzyca (1440–1934, od 2014) Gąsawa (1388–1934, od 2024) Gębice (1425–1934) Jagielnica (1518–1934) Jaraczewo (1519–1934, od 2016) Jazłowiec (1519–1934) Kopanica (1450–1934) Lanckorona (1366–1934) Łohiszyn (1570–1934, od 1959^OTP) Mielnik (1440–1934) Mieścisko (1474–1934, od 2024) Narew (1529–1934) Niżankowice (1431–1934, od 1940^OTP) Nowe Miasto nad Wartą (1283–1934) Nowy Dwór (1578–1934) Nowy Wiśnicz (1616–1934, od 1994) Obrzycko (1458–1934, od 1990) Odelsk (1546–1934) Piaski (1775–1934) Powidz (1243–1934) Rogowo (1380–1580, 1672–1934) Rostarzewo (1752–1934) Rychtal (1294–1934, od 2024) Ryczywół (1426–1934) Rynarzewo (1299–1934) Stara Sól (1557–1934, od 1940^OTP) Szereszów (1569–1934, od 1940^OTP) Święciechowa (1277–1934) Ulanów (1616–1934, 1941–1945, od 1958) Uście Solne (1616–1934) Władysławów (1727–1870, 1919–1934) Wojnicz (1369–1934, od 2007) Zaniemyśl (1742–1934, 1940–1948, od 2025)
Gminy wiejskie z prawami miejskimi	Bircza (1464–1934, od 2024) Bukowsko (1720–1934) Dubiecko (1407–1934, od 2021) Dynów (1436–1934, od 1946) Jaćmierz (1437–1934) Jaśliska (1407–1934) Jezierzany (?–1934) Mrzygłód (1431–1934) Nowe Miasto Przemyskie (1463–1934) Nowotaniec (1444–1934) Osiek Jasielski (1363–1934) Rybotycze (1600–1934) Sołotwina (?–1934, od 1940^OTP) Zarszyn (1395–1934)
Gminy wiejskie z prawami miasteczka	Alwernia (1778–1934, od 1993) Babice nad Sanem (1484–1934) Baligród (1634–1934) Białobożnica (1910–1934) Biały Kamień (1493–1934) Bilcze Złote (1896–1934) Bobowa (1399–1934, od 2009) Brzozdowce (1526–1934) Bukaczowce (1489–1934, od 1940^OTP) Chocimierz (1444–1934) Chołojów (1650–1934) Czchów (1355–1934, od 2000) Czernelica (1575–1934, od 1940^OTP) Czudec (1427–1934) Dębowiec (1349–1934) Dobrotwór (1472–1934, od 1959^OTP) Dunajów (1424–1934) Dźwinogród (1784–1934) Felsztyn (1380–1934) Firlejów (1570–1934) Fredropol (1720–1934) Frysztak (1366–1934) Gołogóry (1469–1934) Gródek (1453–1934) Gwoździec (1540–1934, od 1940^OTP) Hussaków (1525–1934) Jabłonów (1602–1934, od 1940^OTP) Janów (1590–1934) Jasienica Rosielna (1727, 1857–1934) Jawornik Polski (1472–1934, od 2024) Jedlicze (1768–1934, 1959–1966^OTP, od 1967) Jezierna (1542–1934) Jezupol (1591–1934, od 1940^OTP) Jodłowa (1765–1934) Kamionka Wielka (1784–1934) Knihynicze (1563–1934) Kołaczyce (1358–1934, od 2010) Konkolniki (1880–1934) Korczyna (1516–1934) Kozłów (1577–1934, od 1961^OTP) Krasiczyn (1620–1934) Krościenko (1348–1934, 1973–1982) Krukienice (1490–1934) Krystynopol (1695–1934, od 1951) Krzywcza (1398–1934) Krzywcze Górne (?–1934) Kudryńce (1518–1934) Kukizów (1538–1934) Kułaczkowce (?–1934) Laszki Murowane (1560–1934) Leszniów (1471–1934) Lipnica Murowana (1326–1934) Lipsko (1620–1934) Lubycza Królewska (1764–1934, od 2016) Lutowiska (1742–1934) Łysiec (1652–1934, od 1940^OTP) Magierów (1595–1934, od 1940^OTP) Majdan Królewski (1763–1934) Marjampol (1670–1934) Markopol (1628–1934) Milówka (1818–1934) Narajów (1592–1934) Narol (1672–1934, od 1996) Nawaria (1578–1934) Niebylec (1581–1934) Niżniów (1508–1934) Obertyn (?–1934) Oleszyce (1578–1934, od 1989) Pistyń (1756–1934) Płazów (1614–1934) Podgrodzie (?–1934) Podkamień Cetnerowski (1441–1934, od 1940^OTP) Podkamień Jabłonowski (1515–1934) Potok Złoty (1601–1934, od 1984^OTP) Potylicz (1498–1934) Probużna (1785–1934) Pruchnik (1436–1934, od 2011) Przecław (1419–1934, od 2010) Radomyśl nad Sanem (1556–1934) Ryglice (1760, 1843–1934, od 2001) Rzochów (1386–1934) Sokołów (1879–1934) Sokołówka (1685–1934) Stanisławczyk (1626–1934) Stojanów (1547–1934) Stratyn (1671–1934) Strusów (1434–1934) Strzeliska Nowe (1513–1934) Szczucin (1745–1934, od 2009) Szczurowice (1648–1934) Świrz (1427–1934) Tarnoruda (1578–1934) Tartaków (1685–1934) Toporów (1450–1934) Touste (1720–1934) Tylicz (1363–1934) Tymbark (1353–1934) Tyrawa Wołoska (1707–1934) Ułaszkowce (1701–1934) Uście Biskupie (1498–1934) Uście Ruskie (1739–1934) Uście Zielone (1548–1934) Uścieczko (1661–1934) Waręż (1538–1934) Wielkie Oczy (1671–1934) Wielopole Skrzyńskie (1328–1934) Witków Nowy (?–1934) Wojniłów (1552–1934, od 1960^OTP) Zakliczyn (1557–1934, od 2006) Zarudzie (1784–1934) Zbyszyce (1784–1934) Żmigród Nowy (1373–1934) Żołynia (1740–1934)