Удзельнік:Julie Ponomarenko/Сьпіс
Сьпіс артыкулаў, якія павінныя быць у кожнай Вікіпэдыі. Арыгінал на Meta.
Адной з асноўных задач беларускай Вікіпэдыі зьяўляецца стварэньне й напаўненьне (уласным тэкстам ці перакладам зь іншай моўнай вэрсіі) пералічаных тут артыкулаў.
Біяграфія
[рэдагаваць | рэдагаваць крыніцу]Як мінімум тры сказы па ключавых гістарычных асобах.
Акторы, танцоры і мадэлі
[рэдагаваць | рэдагаваць крыніцу]Мастакі і архітэктары
[рэдагаваць | рэдагаваць крыніцу]- Пітэр Брэйгель Старэйшы
- Лё Карбюзье
- Сальвадор Далі
- Данатэла
- Альбрэхт Дзюрэр
- Вінцэнт ван Гог
- Франсіска Гоя
- Фрыда Кало
- Анры Матыс
- Леанарда да Вінчы
- Мікелянджэлё
- І. М. Пэй
- Паблё Пікаса
- Рафаэль
- Рэмбрант
- Пітэр Паўль Рубэнс
- Дыеґа Вэласкес
- Эндзі Ўорхал
- Фрэнк Лойд Райт
Пісьменьнікі, драматургі і паэты
[рэдагаваць | рэдагаваць крыніцу]- Абу Нувас
- Мацуа Басё
- Хорхэ Люіс Борхэс
- Джордж Байран
- Луіс дэ Камоэс
- Мігель Сэрвантэс
- Джэфры Чосэр
- Антон Чэхаў
- Арно Даніэль
- Дантэ Аліг'еры
- Рубэн Дарыя
- Чарлз Дыкенз
- Фёдар Дастаеўскі
- Фэрдоўсі
- Фузулі
- Габрыэль Гарсія Маркес
- Ёган Вольфґанґ фон Ґётэ
- Гамэр
- Гарацый
- Віктор Гюго
- Генрык Ібсэн
- Джэймс Джойс
- Франц Кафка
- Калідаса
- Амар Хаям
- Лі Бо
- Нагіб Махфуз
- Жан-Батыст Мальер
- Уладзімер Набокаў
- Авід
- Муншы Прэмчанд
- Марсэль Пруст
- Аляксандар Пушкін
- Артур Рэмбо
- Шата Руставэлі
- Жазэ Сарамага
- Сапфо
- Ўільям Шэксьпір
- Айзэк Башэвіс Сінгэр
- Сафокл
- Сноры Стурлюсан
- Леў Талстой
- Марк Твэн
- Віргіл
- Ўільям Ўордсвот
- У Чэн'ень
Composers and musicians
[рэдагаваць | рэдагаваць крыніцу]- Ёган Бах
- The Beatles
- Людвіг ван Бэтховэн
- Гэктор Бэрліоз
- Антон Брукнэр
- Яганэс Брамс
- Фрыдэрык Шапэн
- Антанін Дворжак
- Георг Гендэль
- Джымі Хендрыкс
- Густаў Малер
- Вольфганг Моцарт
- Джакома Пучыні
- Элвіс Прэсьлі
- The Rolling Stones
- Франц Шубэрт
- Ян Сібэліус
- Бэдржых Сьметана
- Робэрт Шуман
- Ігар Стравінскі
- Пётр Чайкоўскі
- Джузэпэ Вэрдзі
- Антоніё Вівальдзі
- Рыхард Вагнэр
Падарожнікі й першапраходцы
[рэдагаваць | рэдагаваць крыніцу]- Роальд Амудсэн
- Нэйл Амстранг
- Жак Карт'е
- Хрыстафор Калюмб
- Джэймс Кук
- Эрнан Картэс
- Юры Гагарын
- Васка да Гама
- Фэрнан Магелян
- Марка Пола
- Чжэн Хе
- Аляксандар Гумбальт
Film directors and screenwriters
[рэдагаваць | рэдагаваць крыніцу]- Інгмар Бэргман
- Ўолт Дыснэй
- Фэдэрыка Фэліні
- Альфрэд Хічкок
- Стэнлі Кубрык
- Акіра Курасава
- Джордж Лукас
- Стывэн Сьпелбэрг
Вынаходнікі, вучоныя і матэматыкі
[рэдагаваць | рэдагаваць крыніцу]- Архімэд
- Тым Бэрнарс-Лі
- Тыха Брагэ
- Мікалай Капэрнік
- Марыя Складоўская-Кюры
- Чарлз Дарвін
- Томас Элва Эдысан
- Альбэрт Айнштайн
- Эўклід
- Леанард Ойлер
- Майкл Фарадэй
- Энрыка Фэрмі
- Фібаначы
- Гэнры Форд
- Жазэф Фур'е
- Галілеа Галілей
- Карл Фрыдрых Гаўс
- Ёган Гутэнбэрг
- Эрнст Гекэль
- Джэймс Джоўль
- Ёган Кеплер
- Джон Кэйнс
- Мухаммад ібн Муса аль-Харэзьмі
- Готфрыд Ляйбніц
- Карл Лінэй
- Джэймс Максвэл
- Дзьмітры Мендзялееў
- Джон фон Нэйман
- Ісак Ньютан
- Блез Паскаль
- Люі Пасьцёр
- Макс Плянк
- Пітагор
- Эрнэст Рутэрфорд
- Эрвін Шродзінгэр
- Рычард Столман
- Ніколя Тэсла
- Алан Т'юрынг
- Джэймс Ўат
Social scientists (філёзафы, эканамісты, гісторыкі, мысляры)
[рэдагаваць | рэдагаваць крыніцу]- Тамаш Аквінскі
- Арыстоцель
- Аўгустын
- Авіцэна
- Джардана Бруна
- Сымона дэ Бавуар
- Ноам Чомскі
- Рэнэ Дэкарт
- Эміль Дзюркэйм
- Францішак з Асізі
- Зыгмунд Фройд
- Георг Гегель
- Герадот
- Гіпакрат
- Імануіл Кант
- Джон Лок
- Марцін Лютэр
- Роза Люксэмбург
- Нікола Макіявэлі
- Карл Маркс
- Фрыдрых Ніцшэ
- Апостал Павал
- Платон
- Пітагор
- Жан-Жак Русо
- Жан-Поль Сартр
- Адам Сьміт
- Сакрат
- Сунь Дзы
- Вальтэр
- Макс Вэбэр
- Людвіг Вітгэнштайн
Politicians, leaders and aristocrats
[рэдагаваць | рэдагаваць крыніцу]- Акбар Вялікі
- Аляксандар Македонскі
- Кэмаль Атацюрк
- Аўгуст Актавіян
- Давід Бэн-Гурыён
- Ота фон Бісмарк
- Сімон Балівар
- Напалеон I Банапарт
- Джордж Буш
- Юлі Цэзар
- Карл Вялікі
- Уінстан Чэрчыль
- Імпэратрыца Цы Сі
- Клеапатра
- Канстантын Вялікі
- Шарль дэ Голь
- Індзіра Гандзі
- Элізабэта I
- Чынгіз-хан
- Хайлэ Сэлясіё
- Гірагіта
- Адольф Гітлер
- Уладзімер Ленін
- Люі XIV
- Нэльсан Мандэла
- Мао Дзэ Дун
- Вэніта Мусаліні
- Квамэ Нкрума
- Пётр I Вялікі
- Цынь Шыхуан
- Салядын
- Іосіф Сталін
- Марґарэт Тэтчэр
- Каралева Вікторыя
- Джордж Вашынгтон
Religious figures
[рэдагаваць | рэдагаваць крыніцу]Revolutionaries and activists
[рэдагаваць | рэдагаваць крыніцу]- Махатма Гандзі
- Эмма Гольдман
- Жанна д'Арк
- Элен Кэлер
- Марцін Лютэр Кінг
- Маці Тэрэза
- Флорэнс Найцінгэйл
- Чэ Ґевара
Як мінімум пяць сказаў пра наступнае:
Першабытнае грамадзтва і старажытны сьвет
[рэдагаваць | рэдагаваць крыніцу]- Першабытнае грамадзтва
- Каменны век
- Бронзавы век
- Жалезны век
- Мэсапатамія
- Старажытны Эгіпет
- Старажытная Грэцыя
- Рымская імпэрыя
Сярэднявечча і новы час
[рэдагаваць | рэдагаваць крыніцу]- Асьветніцтва
- Ацтэкі
- Бізантыйская імпэрыя
- Крыжовы паход
- Сьвяшчэнная Рымская імпэрыя
- Стагадовая Вайна
- Сярэднявечча
- Мангольская імпэрыя
- Дынастыя Мін
- Асманская імпэрыя
- Рэфармацыя
- Рэнэсанс
- Трынаццацігадовая вайна
- Вікінгі
Навейшы час
[рэдагаваць | рэдагаваць крыніцу]- Грамадзянская вайна ў ЗША
- Апартэід
- Брытанская імпэрыя
- Халодная вайна
- Француская рэвалюцыя
- Вялікая Дэпрэсія
- Галакост
- Індустрыяльная рэвалюцыя
- Карэйская вайна
- Нацыстская Нямеччына
- Рэвалюцыя ў Расеі
- Дынастыя Цын
- Грамадзянская вайна ў Гішпаніі
- Вэрсальская мірная дамова
- Віетнамская вайна
- Першая сусьветная вайна
- Другая сусьветная вайна
Geography
[рэдагаваць | рэдагаваць крыніцу]This section is for geographical concepts and for specific places.
- Geography
- Capital
- City
- Continent
- Country
- Desert
- Earth science
- Map
- North Pole
- Ocean
- Rainforest
- River
- Sea
- South Pole
Continents and major regions
[рэдагаваць | рэдагаваць крыніцу]At least three sentences on each.
Countries
[рэдагаваць | рэдагаваць крыніцу]Eventually, there should be articles on most or all of the 243 countries listed at http://en.wikipedia.org/wiki/List_of_countries. However, for the smaller Wikipedias, some of the more high-priority countries to have articles on are:
- Afghanistan
- Algeria
- Argentina
- Australia
- Austria
- Bangladesh
- Belgium
- Brazil
- Canada
- People's Republic of China
- Democratic Republic of the Congo
- Cuba
- Egypt
- Ethiopia
- France
- Germany
- Greece
- India
- Indonesia
- Iran
- Iraq
- Republic of Ireland
- Israel
- Italy
- Japan
- Mexico
- The Netherlands
- New Zealand
- Pakistan
- Poland
- Russia
- Portugal
- Saudi Arabia
- South Africa
- South Korea
- Spain
- Sudan
- Switzerland
- Tanzania
- Thailand
- Turkey
- Ukraine
- United Arab Emirates
- United Kingdom
- United States
- Vatican City
- Vietnam
- Venezuela
Cities
[рэдагаваць | рэдагаваць крыніцу]- Amsterdam
- Athens
- Baghdad
- Bangkok
- Beijing
- Beirut
- Berlin
- Brisbane
- Brussels
- Buenos Aires
- Cairo
- Canberra
- Cape Town
- Damascus
- Dar es Salaam
- Dublin
- Edinburgh
- Hong Kong
- Istanbul
- Jakarta
- Jerusalem
- Karachi
- Kyoto
- Los Angeles
- London
- Mecca
- Melbourne
- Mexico City
- Milan
- Moscow
- Mumbai
- Nairobi
- Naples
- New Delhi
- New York City
- Paris
- Rio de Janeiro
- Rome
- Saint Petersburg
- Seoul
- Shanghai
- Singapore
- Sydney
- Tehran
- Tel Aviv
- Tokyo
- Vienna
- Washington, D.C.
Bodies of water
[рэдагаваць | рэдагаваць крыніцу]- Amazon River
- Aral Sea
- Arctic Ocean
- Atlantic Ocean
- Baltic Sea
- Black Sea
- Caribbean Sea
- Caspian Sea
- Congo River
- Danube
- Dead Sea
- Ganges River
- Great Barrier Reef
- Great Lakes
- Indian Ocean
- Indus River
- Lake Baikal
- Lake Tanganyika
- Lake Victoria
- Mediterranean Sea
- Mississippi River
- Niagara Falls
- Niger River
- Nile
- North Sea
- Pacific Ocean
- Panama Canal
- Rhine
- Suez Canal
- Southern Ocean
- Volga River
- Yangtze River
Mountains, valleys and deserts
[рэдагаваць | рэдагаваць крыніцу]Society
[рэдагаваць | рэдагаваць крыніцу]Family and relationships
[рэдагаваць | рэдагаваць крыніцу]Thought, behavior and emotion
[рэдагаваць | рэдагаваць крыніцу]Politics
[рэдагаваць | рэдагаваць крыніцу]- Politics
- Anarchism
- Colonialism
- Communism
- Conservatism
- Democracy
- Dictatorship
- Diplomacy
- Fascism
- Globalization
- Government
- Ideology
- Imperialism
- Liberalism
- Marxism
- Monarchy
- Nationalism
- Nazism
- Republic
- Socialism
- State
- Political party
- Propaganda
- Terrorism
Business and economics
[рэдагаваць | рэдагаваць крыніцу]Law
[рэдагаваць | рэдагаваць крыніцу]International organizations
[рэдагаваць | рэдагаваць крыніцу]- African Union
- Arab League
- Association of Southeast Asian Nations
- Commonwealth of Independent States
- Commonwealth of Nations
- European Union
- International Red Cross and Red Crescent Movement
- NATO
- Nobel Prize
- Organization of the Petroleum Exporting Countries
- United Nations
- World Bank Group
- World Trade Organization
War and military
[рэдагаваць | рэдагаваць крыніцу]Social issues
[рэдагаваць | рэдагаваць крыніцу]Culture
[рэдагаваць | рэдагаваць крыніцу]At least three sentences on:
Language and literature
[рэдагаваць | рэдагаваць крыніцу]- Language
- Alphabet
- Grammar
- Linguistics
- Literacy
- Literature
- Pronunciation
- Specific languages
- Word
- Writing
Architecture and civil engineering
[рэдагаваць | рэдагаваць крыніцу]Film, radio and television
[рэдагаваць | рэдагаваць крыніцу]Music
[рэдагаваць | рэдагаваць крыніцу]Recreation
[рэдагаваць | рэдагаваць крыніцу]World view and religion
[рэдагаваць | рэдагаваць крыніцу]Philosophy
[рэдагаваць | рэдагаваць крыніцу]- Philosophy
- Beauty
- Dialectic
- Ethics
- Epistemology
- Feminism
- Free will
- Knowledge
- Logic
- Mind
- Morality
- Reality
- Truth
Science
[рэдагаваць | рэдагаваць крыніцу]At least a five-sentence introduction to the major fields.
Astronomy
[рэдагаваць | рэдагаваць крыніцу]- Astronomy
- Asteroid
- Big Bang
- Black hole
- Comet
- Galaxy
- Light year
- Moon
- Planet
- Solar system
- Star
- Universe
Biology
[рэдагаваць | рэдагаваць крыніцу]- Biology
- Biological materials
- Botany
- Death
- Ecology
- Domestication
- Life
- Scientific classification
Biological processes
[рэдагаваць | рэдагаваць крыніцу]Anatomy
[рэдагаваць | рэдагаваць крыніцу]- Anatomy
- Cell
- Circulatory system
- Endocrine system
- Gastrointestinal tract
- Integumentary system
- Muscle
- Nervous system
- Reproductive system
- Respiratory system
- Skeleton
Health and medicine
[рэдагаваць | рэдагаваць крыніцу]- Medicine
- Addiction
- Alzheimer's disease
- Cancer
- Cholera
- Common cold
- Dentistry
- Disability
- Disease
- Medication
- Ethanol
- Nicotine
- Drug
- Health
- Headache
- Heart attack
- Heart disease
- Malaria
- Malnutrition
- Obesity
- Pandemic
- Penicillin
- Pneumonia
- Poliomyelitis
- Sexually transmitted disease
- Stroke
- Tuberculosis
- Diabetes
- Virus
Organisms
[рэдагаваць | рэдагаваць крыніцу]Chemistry
[рэдагаваць | рэдагаваць крыніцу]Weather, climate and geology
[рэдагаваць | рэдагаваць крыніцу]Physics
[рэдагаваць | рэдагаваць крыніцу]- Physics
- Acceleration
- Atom
- Energy
- Force
- Light
- Magnet
- Mass
- Quantum mechanics
- Sound
- Speed
- General relativity
- Special relativity
- Time
- Weight
- Length
- Phase (matter)
- Metal
Timekeeping
[рэдагаваць | рэдагаваць крыніцу]Technology
[рэдагаваць | рэдагаваць крыніцу]Communication
[рэдагаваць | рэдагаваць крыніцу]Electronics
[рэдагаваць | рэдагаваць крыніцу]- Electronics
- Components
Computers and Internet
[рэдагаваць | рэдагаваць крыніцу]- Computer
- Artificial Intelligence
- Information technology
- Internet
- Operating system
- Programming language
- Software
- User interface
Energy and fuels
[рэдагаваць | рэдагаваць крыніцу]Raw materials
[рэдагаваць | рэдагаваць крыніцу]Transportation
[рэдагаваць | рэдагаваць крыніцу]Weapons
[рэдагаваць | рэдагаваць крыніцу]Foodstuffs
[рэдагаваць | рэдагаваць крыніцу]Beverages
[рэдагаваць | рэдагаваць крыніцу]Mathematics
[рэдагаваць | рэдагаваць крыніцу]- Mathematics
- Algebra
- Arithmetic
- Axiom
- Calculus
- Geometry
- Group theory
- Mathematical proof
- Number
- Infinity
- Set theory
- Statistics
- Trigonometry
Measurement and units
[рэдагаваць | рэдагаваць крыніцу]
- Адзін сказ і табліца па кожнай краіне з гэтага сьпісу (203 articles):
Сьпіс краінаў і тэрыторыяў паводле альфабэту
- Вялікая хартыя вольнасьцяў
- Дэклярацыя правоў чалавека
- Закон
- Камуністычны маніфэст
- Канстытуцыя
- Левіафан
Некалькі сказаў па тым асноўным, што зьвязана з гаспадаркай.
- Сельская гаспадарка
- Авёс
- Бавоўна
- Бульба
- Гародніна
- Кіяхі
- Мёд
- Пшаніца
- Рыс
- Садавіна
- Соя
- Сыр
- Тытунь
- Хлеб
- Цукар
- Шакаляд
- Ячмень
- Анархія
- Глябалізацыя
- Дэмакратыя
- Дыктатура
- Імпэрыялізм
- Камунізм
- Капіталізм
- Лібэралізм
- Манархія
- Нацыяналізм
- Падзяленьне ўлады:
- Палітычная партыя
- Расізм
- Рэспубліка
- Сацыялізм
- Фашызм
- Фэмінізм
- Фундамэнталізм
Сацыяльныя пытаньні
[рэдагаваць | рэдагаваць крыніцу]Міжнароднае
[рэдагаваць | рэдагаваць крыніцу]- Алімпійскія гульні (і Паралімпійскія гульні)
- ААН
- АСЕАН
- Антыглябалізацыя
- Арабская ліга
- Глябалізацыя
- Дыпляматыя
- МВФ
- НАТО
- Нобэлеўская прэмія
- ОПЭК
- Свабода
- Сусьветны банк
- Чырвоны крыж
- Эўрапейскі Зьвяз
Як мінімум пяць сказаў аб наступным:
- Багаі
- Бог
- Будызм
- Вуду
- Даоізм
- Джайнізм
- Духі
- Індуізм
- Іслам
- Зораастрызм
- Канфуцыянства
- Міталёгія
- Сыкхізм
- Сынтаізм
- Хрысьціянства
- Юдаізм
І нерэлігійнасьць:
Як мінімум тры сказы пра наступнае:
- Азартныя гульні
- Астралёгія
- Гульня
- Кіно
- Кніга
- Культура
- Літаратура
- Мастацтва
- Музыка
- Музычныя інструмэнты
- Радыё
- Танец
- Тэлевізія
- Тэатар
- Турызм
Як мінімум 5 сказаў уводзінаў у найважнейшыя паняткі:
- Астэроід
- Вэнэра
- Вялікі выбух
- Галяктыка
- Зорка
- Зямля
- Камэта
- Марс
- Месяц
- Мэркурый
- Нэптун
- Плютон
- Плянэта
- Сатурн
- Сонечная сыстэма
- Сонца
- Сьветлавы год
- Уран
- Чорная дыра
- Юпітэр
- Птушыная дарога (Млечны Шлях)
Біялягічныя матэр’ялы
[рэдагаваць | рэдагаваць крыніцу]- Акрыцьцёвая сыстэма
- Дыхальная сыстэма
- Нэрвовая сыстэма
- Рэпрадуктыўная сыстэма
- Сыстэма крыві
- Сыстэма страваваньня
- Шкілет
- Эндакрынная сыстэма
Біялягічныя працэсы
[рэдагаваць | рэдагаваць крыніцу]- Алькагалізм
- Вірус
- Воспа
- Гіпертанія
- Глухата
- Грып
- Затлусьценьне
- Інфаркт
- Карбунка
- Карбунка лёгкіх
- Крываўка
- Малярыя
- Пранцы
- Спахаловасьць (Mental Illness)
- СНІД
- Сухоты
- Сьлепата
- Халера
- Хвароба
- Хвароба сэрца
- Цыроз печані
- Цукровы дыябэт
- Malnutrtion
- Sexually transmitted disease
- Атам
- Вага
- Ізатоп
- Квантавая мэханіка
- Малекула
- Маса
- Паскарэньне
- Сіла
- Тэорыя адноснасьці
- Хуткасьць
- Час
- Энэргія
Навукі аб чалавеку
[рэдагаваць | рэдагаваць крыніцу]Адзінкі Сі і іншыя
[рэдагаваць | рэдагаваць крыніцу]Календары і ўлік часу
[рэдагаваць | рэдагаваць крыніцу]- Дзень
- Каляндар
- Месяц
- (артыкул пра кожны зь месяцаў году)
- Часавы пас
- Год
- Ангельская мова
- Арабская мова
- Бэнгальская мова
- Гішпанская мова
- Грэцкая мова
- Кітайская мова
- Лацінская мова
- Нямецкая мова
- Расейская мова
- Санскрыт
- Тамільская мова
- Турэцкая мова
- Француская мова
- Эспэранта
- Японская мова
- Іўрыт
- Гінды
Вядомыя збудаваньні:
- Аксіёма
- Алгебра
- Бясконцасьць
- Геамэтрыя
- Зьлічэньне
- Лік
- Матэматычны доказ
- Матэматычная лёгіка
- Статыстыка
- Трыганамэтрыя
- Тэорыя групаў
- Тэорыя мностваў
Агульная тэхналёгія
[рэдагаваць | рэдагаваць крыніцу]- Агонь
- Блёк (мэханіка)
- Вагар
- Грошы
- Друкарства
- Клін
- Кола
- Машынабудаваньне
- Мэталургія
- Нахільная плоскасьць
- Паравы рухавік
- Рухавік унутранага згараньня
- Шруб
Электроніка
[рэдагаваць | рэдагаваць крыніцу]- Электроніка
- Кампанэнты
- Узнаўляльная рэсурсы
- Неўзнаўляльныя рэсурсы і выкапневае паліва