Գերմանիայում ՅՈՒՆԵՍԿՕ-ի Համաշխարհային ժառանգության ցանկ

ՅՈՒՆԵՍԿՕ-ի Համաշխարհային ժառանգության ցանկում Գերմանիայի օբյեկտները թվով 41-ն են, որը կազմում է ընդհանուր թվի 3,9 %-ը (1073՝ 2017 թվականի դրությամբ)։ 38 օբյեկտներ ընդգրկված են մշակութային չափանիշներով, այդ թվում՝ 13-ը համարվում են մարդկային ստեղծագործական գլուխգործոց, մնացած 3-ը՝ բնական չափանիշներով։ Բացի դրանից 2016 թվականի դրությամբ ևս 18 օբյեկտ ներկայացված է թեկնածու ցանկում^[1]։

Գերմանիան վավերացրել է Համաշխարհային ժառանգության պաշտպանության կոնվենցիան 1976 թվականի օգոստոսի 23-ին^[2]։ Գերմանիայի առաջին օբյեկտն ընդգրկվել է ցանկում 1978 թվականին, Համաշխարհային ժառանգության հանձնաժողովի 2-րդ նիստում։

Ցանկ

Տվյալ աղյուսակում տեղանքներն ընդգրկված են Համաշխարհային ժառանգության կողմից դասակարգված ձևով։

#	Անվանում	Տեղադրություն	Ստեղծման տարեթիվ	Ցանկում ընդգրկվելու տարեթիվ	№	Չափանիշներ
1	Աախենի տաճար (գերմ.՝ Aachener Dom)	Քաղաք՝ Աախեն Երկրամաս՝ Հյուսիսային Հռենոս-Վեսթֆալիա	8-րդ դար-9-րդ դար	1978	3	i, ii, iv, vi
2	Շպայերի տաճար (գերմ.՝ Dom zu Speyer)	Քաղաք՝ Շպայեր Երկրամաս՝ Ռայնլանդ Պֆալց	11-րդ դար	1981	168	ii
3	Եպիսկոպոսների Վյուրցբուրգյան նստավայրը Վյուրցբուրգ քաղաքում (գերմ.՝ Würzburger Residenz mit Hofgarten und Residenzplatz)	Քաղաք՝ Վյուրցբուրգ Երկրամաս՝ Բավարիա	18-րդ դար	1981	169	i, iv
4	Վիսի ուխտավայր եկեղեցի (գերմ.՝ Wallfahrtskirche auf der Wies)	Գյուղ՝ Վիս Շրջան՝ Շտայնգադեն Երկրամաս՝ Բավարիա	18-րդ դար	1983	271	i, iii
5	Աուգուստուսբուրգ պալատ և Ֆալկենլուստ ամրոց Բրյուլ քաղաքում (գերմ.՝ Schlösser Augustusburg und Falkenlust in Brühl)	Քաղաք՝ Բրյուլ Երկրամաս՝ Հյուսիսային Հռենոս-Վեսթֆալիա	18-րդ դար	1984	288	ii, iv
6	Հիլդեսհայմի Մայր տաճար և Միքայել Հրեշտակապետի եկեղեցի Հիլդեսհայմ քաղաքում (գերմ.՝ Dom St. Mariae und Michaeliskirche in Hildesheim)	Քաղաք՝ Հիլդեսհայմ Երկրամաս՝ Ստորին Սաքսոնիա	11-րդ դար	1985	187	i, ii, iii
7	Տրիեր քաղաքի տեսարժան վայրեր (գերմ.՝ Römische Baudenkmäler, Dom und Liebfrauenkirche in Trier)	Քաղաք՝ Տրիեր Երկրամաս՝ Ռայնլանդ Պֆալց	1 —3-րդ դար	1986	367	i, iii, iv, vi
8	Հանզայական քաղաք՝ Լյուբեկ (գերմ.՝ Historische Hansestadt Lübeck)	Քաղաք՝ Լյուբեկ Երկրամաս՝ Շլեզվիգ Հոլշտայն	15 —16-րդ դար	1987	272	iv
9	Պոտսդամի և Բեռլինի պալատներ և այգիներ (գերմ.՝ Schlösser und Gärten von Potsdam und Berlin)	Քաղաք՝ Պոտսդամ և Բեռլին Երկրամաս՝ Բրանդենբուրգ և Բեռլին	1730-1916	1990, 1992, 1999	532	i, ii, iv
10	Լորշի վանք (գերմ.՝ Abtei und Altenmünster des Klosters Lorsch)	Քաղաք՝ Լորշ Երկրամաս՝ Հեսսեն	8-9-րդ դար	1991	515	iii, iv
11	Ռամմելսբերգի հին հանքավայրեր, Գոսլար պատմական քաղաք ևՋրառու կառույցներ Հարցի լեռներում (գերմ.՝ Bergwerk Rammelsberg und die Altstadt von Goslar)	Քաղաք՝ Գոսլար Երկրամաս՝ Ստորին Սաքսոնիա	15-19-րդ դար	1992	623	i, iv
12	Բամբերգ քաղաք (գերմ.՝ Altstädte von Bamberg)	Քաղաք՝ Բամբերգ Երկրամաս՝ Բավարիա	12-18-րդ դար	1993	624	ii, iv
13	Մաուլբրոնի վանական համալիր (գերմ.՝ Zisterzienserabtei Kloster Maulbronn)	Քաղաք՝ Մաուլբրոն Երկրամաս՝ Բադեն-Վյուրթեմբերգ	12-րդ դար	1993	546	ii, iv
14	Եկեղեցի, ամրոց Կվեդլինբուրգ քաղաքում (գերմ.՝ Stiftskirche und Altstadt Quedlinburg)	Քաղաք՝ Կվեդլինբուրգ Երկրամաս՝ Սաքսոնիա-Անհալթ	-	1994	535	iv
15	Ֆյոլկլինգենի երկաթուղային գործարան (գերմ.՝ Eisenhütte in Völklingen)	Քաղաք՝ Ֆյոլկլինգեն Երկրամաս՝ Սաար	19-20-րդ դար	1994	687	ii, iv
16	Մեսսել քարհանքի գտածոներ (գերմ.՝ Grube Messel)	Շրջան՝ Դարմշտադտ Դիբուրգ Երկրամաս՝ Հեսսեն	մ․ թ․ 57—36 մլն․ տարի առաջ	1995	720	viii
17	Քյոլնի տաճար (գերմ.՝ Kölner Dom)^[3]	Քաղաք՝ Քյոլն Երկրամաս՝ Հյուսիսային Հռենոս-Վեսթֆալիա	13-19-րդ դար	1996	292	i, ii, iv
18	Բաուհաուզ դպրոցի ճարտարապետական հուշարձաններ Վայմար և Դեսսաու քաղաքներում (գերմ.՝ Bauhaus-Stätten: Bauhaus Dessau, Kunstschule und Kunstgewerbeschule Weimar, Musterhaus Am Horn)	Քաղաք՝ Վայմար և Դեսսաու Երկրամաս՝ Թյուրինգիա և Սաքսոնիա-Անհալթ	20-րդ դար	1996	729	ii, iv, vi
19	Մարտին Լյութերի հիշատակության վայրեր՝ Այսլեբեն և Վիտտենբերգ (գերմ.՝ Lutherstädte Eisleben und Wittenberg)	Քաղաք՝ Այսլեբեն և Վիտտենբերգ Երկրամաս՝ Սաքսոնիա-Անհալթ	15-16-րդ դար	1996	783	iv, vi
20	«Դասական Վայմար» (գերմ.՝ Klassisches Weimar)	Քաղաք՝ Վայմար Երկրամաս՝ Թյուրինգիա	18-19-րդ դար	1998	846	iii, vi
21	Թանգարանային կղզի Բեռլինում (գերմ.՝ Museumsinsel in Berlin)	Քաղաք՝ Բեռլին Երկրամաս՝ Բեռլին	19-20-րդ դար	1999	896	ii, iv
22	Վարթբուրգ դղյակ (գերմ.՝ Wartburg bei Eisenach)	Քաղաք՝ Այզենախ Երկրամաս՝ Թյուրինգիա	11-րդ դար	1999	897	iii, vi
23	Դեսսաու-Վյորլից պարտեզ թագավորություն (գերմ.՝ Dessau-Wörlitzer Gartenreich)	Քաղաք՝ Դեսսաու և Վյորլից Երկրամաս՝ Սաքսոնիա-Անհալթ	18-րդ դար	2000	534	ii, iv
24	Ռայխենաու վանական կղզի (գերմ.՝ Klosterinsel Reichenau im Bodensee)	Կղզի Բոդենի լճում Երկրամաս՝ Բադեն-Վյուրթեմբերգ	8-11-րդ դար	2000	974	iii, iv, vi
25	Հին Ցոլֆերայն ածխահանք (գերմ.՝ Zeche Zollverein und Kokerei Zollverein)	Քաղաք՝ Էսսեն Երկրամաս՝ Հյուսիսային Հռենոս-Վեսթֆալիա	20-րդ դար	2001	975	ii, iii
26	Հռենոս գետի հովիտ (գերմ.՝ Kulturlandschaft Oberes Mittelrheintal zwischen Bingen/Rüdesheim und Koblenz)	Բինգեն Հռենոսի վրա և Կոբլենց քաղաքների միջև ընկած հատված (65 կմ) Երկրամաս՝ Ռայնլանդ Պֆալց	-	2002	1066	ii, iv, v
27	Վիսմար և Շտրալզունդ քաղաքների պատմական կենտրոններ (գերմ.՝ Die historischen Altstädte Stralsund und Wismar)	Քաղաքներ՝ Վիսմար և Շտրալզունդ Երկրամաս՝ Մեկլենբուրգ-Առաջավոր Պոմերանիա	14-18-րդ դար	2002	1067	ii, iv
28	Բրեմենյան քաղաքապետարանի շենքն ու Ռոլանդի արձանը Շուկայի հրապարակում (գերմ.՝ Bremer Rathaus und Bremer Roland)	Քաղաք՝ Բրեմեն Երկրամաս՝ Բրեմեն	15-րդ դար	2004	1087	iii, iv, vi
29	Մուսկաու պարկ (գերմ.՝ Fürst-Pückler-Park Bad Muskau)	Մոտակա քաղաք՝ Բադ Մուսկաու Երկրամաս՝ Սաքսոնիա ( Լեհաստանի հետ համատեղ)	19-րդ դար	2004	1127	i, iv
30	Հռոմեական կայսրության սահմանակից պաշտպանական կառույցներ (գերմ.՝ Obergermanisch-Rätischer Limes)	550 կմ երկարությամբ տարածք, որը ձգվում է Գերմանիայի հյուսիսարևելյան հատվածով դեպի Դանուբ գետ ( Միացյալ Թագավորության հետ համատեղ )	2-րդ դար	1987, 2005	430	i, ii, iii, iv, vi
31	Ռեգենսբուրգի հին քաղաք (գերմ.՝ Altstädte von Regensburg)	Քաղաք՝ Ռեգենսբուրգ Երկրամաս՝ Բավարիա	11-13-րդ դար	2006	1155	ii, iii, iv
32	Մոդեռնիզմի ժամանակաշրջանի բնակելի համալիրներ Բեռլինում (գերմ.՝ Siedlungen der Berliner Moderne)	Քաղաք՝ Բեռլին	20-րդ դար	2008	1239	ii, iv
33	Վատտեն ծով (գերմ.՝ Wattenmeer der Nordsee)	Երկրամասեր՝ Ստորին Սաքսոնիա, Շլեզվիգ Հոլշտայն (Նիդեռլանդների և Դանիայի հետ համատեղ)	-	2009, 2014	1314	viii, ix, x
34	Հաճարենու կուսական անտառներ Կարպատներում և Շորֆհայդեում (գերմ.՝ Urwaldartige Buchenwälder Deutschlands)	Երկրամասեր՝ Բրանդենբուրգ, Հեսսեն, Մեքլենբուրգ-Առաջավոր Պոմերանիա Թյուրինգիա ( Սլովակիայի և Ուկրաինայի հետ համատեղ )	-	2007 ընդլայնվել է 2011	1133	ix
35	Ֆագուս ֆաբրիկա (գերմ.՝ Fagus-Werk in Alfeld)	Քաղաք՝ Ալֆելդ Երկրամաս՝ Ստորին Սաքսոնիա	1911-1914	2011	1368	ii, iv
36	Ալպերի շրջակայքի նախապատմական բարձրասյուն բնակավայրեր (գերմ.՝ Prähistorische Pfahlbauten um die Alpen) (18 կետ)	Երկրամասեր՝ Բավարիա, Բադեն-Վյուրթեմբերգ ( Ֆրանսիայի , Շվեյցարիայի , Ավստրիայի , Իտալիայի , Սլովենիայի հետ համատեղ )	մ․ թ․ ա․ 5-րդ հազարամյակ-մ․ թ․ ա․ 1-ին հազարմյակ	2011	1363	iii, v
37	Մարկգրաֆյան օպերային թատրոն (գերմ.՝ Markgräfliches Opernhaus in Bayreuth)	Քաղաք՝ Բայրոյթ Երկրամաս՝ Բավարիա	1744-1748	2012	1379	i, iv
38	Վիլհելմսխյոհե լեռնային այգի (գերմ.՝ Bergpark Wilhelmshöhe)	Քաղաք՝ Կասել Երկրամաս՝ Հեսսեն	1696-1866	2013	1413	iii, vi
39	Կորվեյ աբբայություն (գերմ.՝ Abtei und Schloss Corvey)	Քաղաք՝ Հյոքստեր Երկրամաս՝ Հյուսիսային Հռենոս-Վեսթֆալիա	822	2014	1447	ii, iii, iv
40	Շպայխերշտադտ և Չիլեհաուս պահեստային թաղամասներ Համբուրգում (գերմ.՝ Speicherstadt und Chilehaus mit dem Kontorhausviertel in Hamburg)	Քաղաք՝ Համբուրգ	1883-1928 1922-1924	2015	1467	i, iii, iv
41	Շառլ Էդուար լը Կորբյուզիեի ճարտարապետական ժառանգություն, նշանակալի ներդրում մոդեռնիզմում (գերմ.՝ Das architektonische Werk Le Corbusiers)) ընդհանուր 17 օբյեկտ 7 երկրներում	Քաղաք՝ Շտուտգարտ Երկրամաս՝ Բադեն-Վյուրթեմբերգ ( Արգենտինայի, Բելգիայի, Հնդկաստանի, Ֆրանսիայի, Շվեյցարիայի, Ճապոնիայի հետ համատեղ)	20-րդ դար	2016	1321	i, ii, vi

Օբյեկտների աշխարհագրական դասավորվածություն

34

Գերմանիայի Համաշխարհային ժառանգության օբյեկտներ

Ցանկից հեռացված օբյեկտ

#	Պատկեր	Անվանում	Տեղադրություն	Ստեղծման տարեթիվ	Ցանկում ընդգրկվելու տարեթիվ	№	Չափանիշներ
1		Դրեզդենի Էլբե հովիտ (ներառյալ Դրեզդենի կենտրոնը) (գերմ.՝ Dresdner Elbtal)^[4]	Քաղաք՝ Դրեզդեն Երկրամաս՝ Սաքսոնիա	-	2004-2009	1156	ii, iii, iv, v

Թեկնածու օբյեկտների ցանկ

Աղյուսակում տեղանքներն ընդգրկված են ըստ հերթականության։ Այս ցանկում այն վայրերն են, որոնք ներկայացված են Գերմանիայի կառավարության կողմից՝ որպես թեկնածու օբյեկտներ։

#	Անվանում	Տեղադրություն	Ստեղծման տարեթիվ	Ցանկում ընդգրկվելու տարեթիվ	№	Չափանիշներ
1	Հերման Ֆրանկեի ֆոնդի շինությունը Հալլեում (գերմ.՝ Franckesche Stiftungen in Halle an der Saale)	Քաղաք՝ Հալլե Երկրամաս՝ Սաքսոնիա-Անհալթ	1695-1748	1999	1368	iii, iv, vi
2	Նաումբուրգի տաճար, Զալե և Ունստրուտ գետերի լանդշաֆտ (գերմ.՝ Naumburger Dom und die Landschaften entlang der Saale und der Unstrut)	Քաղաք՝ Նաումբուրգ Երկրամաս՝ Սաքսոնիա-Անհալթ	1213-1260	1999	1369	i, iii, iv
3	Վիկինգների դարաշրջանի հիշատակության վայրեր (գերմ.՝ Danewerk/Haithabu) ա) Դանևիրկե բ) Հեդեբյու	Երկրամաս՝ Շլեզվիգ Հոլշտայն	7-րդ դարից սկսած	2011	5591	iii
4	Օրե լեռների մշակութային լանդշաֆտ (գերմ.՝ Mining Kulturlandschaft Erzgebirge)	Երկրամաս՝ Սաքսոնիա	16-րդ դարից սկսած	2012	5776	ii, iii, iv, v, vi
5	Եվրոպայի հանրահայտ առողջավայրեր (գերմ.՝ Baden-Baden/Bad Kissingen/Bad Ems/Bad Homburg vor der Höhe/Wiesbaden/Bad Pyrmont) ա) Բադեն-Բադեն բ) Բադ Կիսինգեն գ) Բադ-Էմս դ) Բադ-Հոմբուրգ ե) Վիսբադեն զ) Բադ-Պիրմոնտ	Երկրամասեր՝ Բադեն-Վյուրթեմբերգ, Բավարիա, Ռայնլանդ Պֆալց, Հեսսեն, Ստորին Սաքսոնիա	19-րդ դարից սկսած	2014	5934	ii, iii, iv, vi
6	Ալտոնեի հրեական գերեզմանատուն (գերմ.՝ Jüdischer Friedhof Altona Königstraße)	Քաղաք՝ Համբուրգ	1616 թ․-ից սկսած	2015	5973	ii, iii, iv, vi
7	Ալպյան և Մերձալպյան մարգագետնային և ճահճային լանդշաֆտներ (պատմական մարդածին լանդշաֆտներ) (գերմ.՝ Alpine und voralpine Wiesen- und Moorlandschaften)	Երկրամաս՝ Բավարիա	մ․ թ․ 3700 տարի առաջ	2015	5974	v
8	Քաղաքներ՝ Շպայեր, Վորմս և Մայնց (գերմ.՝ SchUM-Städte Speyer, Worms und Mainz)	Երկրամաս՝ Ռայնլանդ Պֆալց	10-րդ դարից սկսած	2015	5975	ii, iii, vi
9	Շվերինյան պալատ (գերմ.՝ Residenzensemble Schwerin	Երկրամաս՝ Մեկլենբուրգ-Առաջավոր Պոմերանիա	19-րդ դար	2015	5976	iii, vi
10	Բաուհաուզ և նրա հետ կապված տեղեր Վայմարում, Դեսսաուում և Բերնաու (Բրանդենբուրգ) (գերմ.՝ Das Bauhaus und seine Stätten in Weimar, Dessau und Bernau) ա) Դեսսաու բ) Բերնաու (Բրանդենբուրգ)	Երկրամասեր՝ Սաքսոնիա-Անհալթ, Բրանդենբուրգ	20-րդ դար	2015	5980	ii, iv, vi
11	Նկարիչների բնակավայր Դարմշտադտում (գերմ.՝ Künstlerkolonie Mathildenhöhe Darmstadt)	Քաղաք՝ Դարմշտադտ Երկրամաս՝ Հեսսեն	1901—1914	2015	5981	ii, iv
12	Հին Ժողովարանն Էրֆուրտում (գերմ.՝ Alte Synagoge und Mikwe in Erfurt)	Քաղաք՝ Էրֆուրտ Երկրամաս՝ Թյուրինգիա	11-րդ դարից սկսած	2015	5982	iii, iv, vi
13	Բավարիայի թագավոր Լյուդվիկի II-ի պալատներ՝ Նոյշվանշտայն, Լինդերհոֆ, Թագավորական ամրոց Շախենի վրա, Հերենկիմզե (գերմ.՝ Gebaute Träume – Die Schlösser Neuschwanstein, Linderhof und Herrenchiemsee des Bayerischen Königs Ludwig II) ա) Նոյշվանշտայն բ) Լինդերհոֆ գ) Թագավորական ամրոց Շախենի վրա դ) Հերենկիմզե	Երկրամաս՝ Բավարիա	19-րդ դար	2015	5983	i, iii, iv, vi
14	Հիդրոտեխնիկա և հիդրոէլեկտրականություն, ըմպելի և դեկորատիվ շատրվաններ Աուգսբուրգում (գերմ.՝ Wasserbau und Wasserkraft, Trinkwasser und Brunnenkunst in Augsburg)	Քաղաք՝ Աուգսբուրգ Երկրամաս՝ Բավարիա	19-րդ դար	2015	5984	ii, v
15	Քարանձավներ, որտեղ կան Սառցե դարաշրջանի արվեստի նմուշներ (գերմ.՝ Höhlen der ältesten Eiszeitkunst)	Երկրամաս՝ Բադեն-Վյուրթեմբերգ	43 000-33 000 տարի առաջ	2015	5985	i, iii, iv, v
16	Մարտին Լյութերի հիշատակության վայրեր Սաքսոնիա-Անհալթում, Սաքսոնիայում, Բավարիայում և Թյուրինգիայում (գերմ.՝ Luthergedenkstätten in Sachsen-Anhalt, Sachsen, Bayern und Thüringen )	Երկրամասեր՝ Սաքսոնիա-Անհալթ, Սաքսոնիա, Բավարիա, Թյուրինգիա	15-16-րդ դար	2015	5986	ii, v
17	Հռոմեական կայսրության սահմաններ (գերմ.՝ Grenzanlagen des Römischen Reichs)	Երկրամաս՝ Բավարիա ( Ավստրիայի հետ համատեղ)	2-րդ դար	2015	6002	ii, iii, iv
18	Հեդեբյու և Դանևիրկե հնագիտական լանդշաֆտ (գերմ.՝ Haithabu und Danewerk, eine archäologische Grenzlandschaft) ա) Դանևիրկե բ) Հեդեբյու	Երկրամաս՝ Շլեզվիգ Հոլշտայն	6-12-րդ դար	2016	6083	iii, iv

Օբյեկտների աշխարհագրական դասավորվածություն

7

15

Թեկնածու օբյեկտների տեղակայում

Տես նաև

Ծանոթագրություններ

↑ «Tentative» (անգլերեն). UNESCO World Heritage Centre — Գերմանիայում ՅՈՒՆԵՍԿՕ-ի Համաշխարհային ժառանգության օբյեկտների ցանկ. Արխիվացված օրիգինալից 2011 թ․ օգոստոսի 27-ին. Վերցված է օգոստոսի 4 2016-ին.
↑ «The States Parties - Germany». unesco.org. Արխիվացված օրիգինալից 2011 թ․ օգոստոսի 27-ին. Վերցված է օգոստոսի 4 2016-ին.
↑ В период с 2004 по 2006 год находился в списке всемирного наследия, находящегося под угрозой, но был исключён из него по причине отказа властей от высотной застройки в районе собора. См. «Cologne Cathedral (Germany) ... removed from List of World Heritage in Danger» (անգլերեն). UNESCO World Heritage Centre. 2006 թ․ հուլիսի 10. Արխիվացված օրիգինալից 2011 թ․ օգոստոսի 27-ին. Վերցված է 28.12.2009-ին.
↑ Объект исключён по причине строительства моста Вальдшлёсхенбрюкке через Эльбу. См. «Dresden is deleted from UNESCO's World Heritage List» (անգլերեն). UNESCO World Heritage Centre. 2009 թ․ հունիսի 25. Արխիվացված օրիգինալից 2011 թ․ օգոստոսի 27-ին. Վերցված է 28.12.2009-ին.

Արտաքին հղումներ

Վիքիպահեստն ունի նյութեր, որոնք վերաբերում են «Գերմանիայում ՅՈՒՆԵՍԿՕ-ի Համաշխարհային ժառանգության ցանկ» հոդվածին։

[germany-tentative-1] «Tentative» (անգլերեն). UNESCO World Heritage Centre — Գերմանիայում ՅՈՒՆԵՍԿՕ-ի Համաշխարհային ժառանգության օբյեկտների ցանկ. Արխիվացված օրիգինալից 2011 թ․ օգոստոսի 27-ին. Վերցված է օգոստոսի 4 2016-ին.

[2] «The States Parties - Germany». unesco.org. Արխիվացված օրիգինալից 2011 թ․ օգոստոսի 27-ին. Վերցված է օգոստոսի 4 2016-ին.

[3] В период с 2004 по 2006 год находился в списке всемирного наследия, находящегося под угрозой, но был исключён из него по причине отказа властей от высотной застройки в районе собора. См. «Cologne Cathedral (Germany) ... removed from List of World Heritage in Danger» (անգլերեն). UNESCO World Heritage Centre. 2006 թ․ հուլիսի 10. Արխիվացված օրիգինալից 2011 թ․ օգոստոսի 27-ին. Վերցված է 28.12.2009-ին.

[4] Объект исключён по причине строительства моста Вальдшлёсхенбрюкке через Эльбу. См. «Dresden is deleted from UNESCO's World Heritage List» (անգլերեն). UNESCO World Heritage Centre. 2009 թ․ հունիսի 25. Արխիվացված օրիգինալից 2011 թ․ օգոստոսի 27-ին. Վերցված է 28.12.2009-ին.

[1]

[2]

[3]

[4]