Отоманска минијатура

Отоманска минијатура или Турска минијатура — уметничка форма која се користела во рамките на Отоманското Царство, која поради своето влијание може да се поврзе со Персиската минијатура со силни кинески уметнички влијанија^[1]. Османлиската минијатура била дел од отоманската книжевна уметност, заедно со османлиската илустрација, краснопис (шапка) и хартија (Ебру). Зборовите taswir или nakish биле искористени за дефинирање на уметноста на минијатурно сликарство на отомански турски јазик. Студиите на кои работеле уметниците биле наречени Накишани (Nakkashanes).

Оригинална процедура

Минијатурите обично не биле потпишувани, можеби поради отфрлањето на индивидуализмот, но и поради тоа што делата не биле целосно создавани од едно лице. Главниот уметник го дизајнирал составот на сцената, а неговите чираци контурите (кои се нарекуваа тахрир) со црно или обоено мастило, а потоа ја насликувале минијатурата без создавање на илузија за трета димензија. Главниот уметник, и многу почесто книжевник на текстот, бил именуван и прикажан во некои од ракописите. Разбирањето на минијатурата било различно од онаа во блиската европска ренесансна сликарска традиција, а прикажаната сцена често вклучувала различни временски периоди и простори во една слика. Минијатурите внимателно го следеле контекстот на книгата во која биле вклучувани, наликувајќи на повеќе илустрации, а не на самостојни уметнички дела.

Боите за минијатурите биле добиени со пигменти од мешавина на прав со бело јајце^[2], а подоцна и со разредена арапска гума. Произведените бои биле живописни. Контрастните бои кои се користеле истовремено со топлите бои дополнително го нагласувале својот квалитет. Најмногу користени бои во отоманските минијатури биле светло-црвените, црвените, зелените и различни нијанси на сина боја.

Уметниците не сакале реално да ги опишат човечките суштества и другите живи или неживи суштества реално, иако зголемениот реализам се наоѓа од подоцнежниот 16 век и натаму. Како и Платон, отоманската традиција имала тенденција да го отфрли мимезисот, бидејќи според погледите на суфизмот (мистична форма на исламот широко распространета на популарното ниво во Отоманското Царство), појавата на светски суштества не било трајно, и резултирало со стилизирани и апстрахирани илустрации.

Историја и развој

Потекло

За време на владеењето на Мехмед II, работилницата наречена Nakkashane-i Rum, која исто така функционирала како академија, била основана во Топкапи во Цариград за да создаде осветлени ракописи на слики за султанот и дворјаните.

На почетокот на 16 век, работилницата во Херат за персиски минијатуристи била затворена, а познатиот инструктор Камалудин Бехзад заминал во Тебриз. Откако османлискиот султан Селим кратко го освоил Тебриз во 1514 година, земајќи многу ракописи назад во Цариград, „Накашане-и Ирани“ (Персиска академија на сликарство) била основана во Топкапи за персиските уметници. Уметниците од овие две сликарски академии формирале две различни школи на сликање: Уметниците во Накашане-Рум биле специјализирани за документарни книги, како што е Шехиншахмен, покажувајќи ја јавноста, а до извесен степен и приватниота, животот на владетелите, нивните портрети и историски настани. Уметниците во Накашане-и Ирани биле спрецијализирани според традиционалните персиски поетски дела, како Шахнаме, Хамса од Незами Ганџави.

Златни години

Владеењето на Сулејман Величествениот (1520-1566), а особено Селим II (1566-1574) во втората половина на 16 век, претставувло златното доба на отоманската минијатура, со свои одлики и автентични квалитети. Накаш Осман бил најзначајниот минијатурен сликар на овој период, додека Нигари развил портретско сликарство.

Матракчи Насух бил познат минијатурен сликар за време на владеењето на Селим I и Сулејман Величествениот. Тој создал нов живописен жанр наречен топографско сликарство. Тој насликал градови, пристаништа и замоци без никакви човечки фигури и комбинирани сцени забележани од различни гледишта во една слика.

За време на владеењето на Селим II (1566-1574) и Мурат III (1574-1595), бил создаден класичниот отомански минијатурен стил. Познати минијатурни сликари од овој период биле Накаш Осман, Али Челеби, Мола Касим, Хасан-паша и Литфи Абдула.

Како уметност

До крајот на 16 век и во почетокот на 17 век, особено за време на владеењето на Ахмед I, популарни биле минијатурите со една страница наменети за собирање во албуми или мураки. Тие постоеле во времето на Мурат III, кој наредил албум од нив од сликарот Велијан. Во 17 век, минијатурното сликарство било исто така популарно меѓу граѓаните на Истанбул. Уметниците под името „Чаршиски сликари“ (турски: Çarşı Ressamları) работеле со други занаетчии во чаршиите на Истанбул по барање на граѓаните^[3].

Нов културен жанр познат во историјата на царството како Ера на лалињата се случил за време на владеењето на Ахмед III. Некои историчари на уметноста го припишуваат раѓањето на уникатниот стил наречен Османлиски барок до овој период. Одликите на периодот ги носеле влијанијата на францускиот барок. Во овој период бил организиран голем фестивал за обрежувањето на синовите на Ахмед III. Занаетчиите, театарските групи, кловновите, музичарите, танчерите и граѓаните се приклучиле на свеченостите. За овој фестивал раскажува една книга наречена Книга за Царскиот фестивал (Surname-i Hümayun). Оваа книга е дело на Абдулџелил Левни и му била дадена на уметникот поради живописната природа на неговите слики и неговите приправници. Неговиот стил на сликање бил под влијание на западното сликарство и многу поразличен од претходните минијатурни слики.

Губење на функцијата

По Левни, продолжило навлегувањето на западнното влијание во османлиската култура, а со воведувањето на печатарската преса и подоцнежната фотографија, не биле изготвени повеќе минијатури. Од тогаш па натаму. Минијатурното сликарство ја загубило својата функција.

Современа турска минијатура

По периодот на криза во почетокот на XX век, минијатурното сликарство било прифатено како „декоративна уметност“ од страна на интелектуалците на новонастанатата Турска Република, а во 1936 година била формирана „Турска декоративна уметност“ на ликовните уметности во Истанбул, во кој биле вклучени минијатурни слики заедно со другите отомански книжевни дела.

Современите минијатурни уметници се: Омер Фарук Атабек, Сахин Иналоз, Кахид Кескинер, Ѓулбун Месара, Нур Невин, Ахмет Јакупоглу, Нусрет Чолпан, Орхан Дагли и многу други од новата генерација. Современите уметници обично не сметаат дека минијатурното сликарство е само декоративна уметност, туку како ликовна форма.

Наводи

↑ Figurative Art in Medieval Islam, Michael Barry, p. 27
↑ „Turkish Miniatures“. TurkishCulture.org. Turkish Cultural Foundation. Посетено на 5 June 2018.
↑ A definition made by Metin And, in 17. Yüzyıl Türk çarşı ressamları. Tarih ve Toplum, no. 16 (April 1985): pp. 40–44

Надворешни врски

Miniature Gallery Архивирано на 2 март 2008 г. from Levni and other famous artists
About Surname-i Vehbi
Miniatures from the Topkapi Museum

[1] Figurative Art in Medieval Islam, Michael Barry, p. 27

[TCF-2] „Turkish Miniatures“. TurkishCulture.org. Turkish Cultural Foundation. Посетено на 5 June 2018.

[3] A definition made by Metin And, in 17. Yüzyıl Türk çarşı ressamları. Tarih ve Toplum, no. 16 (April 1985): pp. 40–44

[1]

[2]

[3]