Przejdź do zawartości

Jan

Z Wikipedii, wolnej encyklopedii
To jest stara wersja tej strony, edytowana przez 95.49.254.175 (dyskusja) o 10:08, 14 gru 2020. Może się ona znacząco różnić od aktualnej wersji.

Jan (stgr. Ἰωάννης od hebr. rdzenia יחנ – łaska) – imię męskie pochodzenia biblijnego. Po hebrajsku יוחנן (Jochanan) oznacza „Jahwe jest łaskaw”. Według Ewangelii imię to nosił prorok Jan Chrzciciel oraz apostoł Jan Ewangelista. Zostało ono przejęte najpierw do greki, a potem do łaciny. Rozpowszechniło się we wszystkich krajach chrześcijańskich.

W polskich dokumentach zapisywano najpierw to imię w postaci Ioannes, Iohannes (1012-18), później także Jan (1161), Jon (1302), Johan (1320), Jen (1366), Johans (1385) oraz Joan (forma kresowa, 1432). Największą popularność zyskała forma Jan, od czasów średniowiecza będąca jednym z najczęściej nadawanych imion. W 2004 r. imię Jan nosiło 689 212 osób w Polsce (1. miejsce wśród imion męskich pod względem popularności; jedynie dwa imiona żeńskie – Anna i Maria – były liczniej nadawane)[1].

Przekształcenia i zdrobnienia: Han, Hanek, Haniek, Hanisz, Hanus, Iwan, Iwasz, Jach, Jachu, Janczy, Janiec, Janicek, Janik, Janisław, Jano, Janek, Janko, Janosik, Jasiek, Jaszko, Jaś, Jaśko, Jasio, Janusz, Jasz[2].

Żeńskim odpowiednikiem jest Joanna, i – późniejszym – Janina.

Imieniny

Jan imieniny obchodzi 10 stycznia, 12 stycznia, 15 stycznia, 17 stycznia, 19 stycznia, 23 stycznia, 31 stycznia, 2 lutego, 4 lutego, 8 lutego, 20 lutego, 24 lutego, 3 marca, 5 marca, 8 marca, 11 marca, 19 marca, 24 marca, 27 marca, 30 marca, 3 kwietnia, 7 kwietnia, 13 kwietnia, 27 kwietnia, 6 maja, 7 maja, 10 maja, 12 maja, 13 maja, 15 maja, 18 maja, 19 maja, 21 maja, 22 maja, 23 maja, 24 maja, 27 maja, 30 maja, 3 czerwca, 11 czerwca, 12 czerwca, 16 czerwca, 20 czerwca, 22 czerwca, 24 czerwca, 26 czerwca, 27 czerwca, 30 czerwca, 8 lipca, 11 lipca, 21 lipca, 23 lipca, 31 lipca, 4 sierpnia, 8 sierpnia, 9 sierpnia, 13 sierpnia, 18 sierpnia, 19 sierpnia, 20 sierpnia, 29 sierpnia, 30 sierpnia, 31 sierpnia, 2 września, 3 września, 9 września, 11 września, 13 września, 14 września, 16 września, 20 września, 23 września, 27 września, 28 września, 1 października, 9 października, 10 października, 19 października, 23 października, 24 października, 1 listopada, 8 listopada, 11 listopada, 12 listopada, 13 listopada, 17 listopada, 24 listopada, 26 listopada, 1 grudnia, 4 grudnia, 5 grudnia, 9 grudnia, 14 grudnia, 15 grudnia, 17 grudnia i 27 grudnia.

Odpowiedniki w innych językach

  • angielski: John, Ian, Jack, Hank, Jon, Sean, Evan, Jonny/Johnny/Johnnie;
  • białoruski: Іван (Iwan), Ян (Jan), Янка (Janka), Ясь (Jaś);
  • bułgarski: Иван (Iwan), Йон (Jon), Йован (Jowan), Ванче (Wancze), Ванчо (Wanczo);
  • czeski: Jan, Ivan, Johan, Honza;
  • duński: Jens, Jais, Iben, Iven, Evan, Even;
  • esperanto: Johano[3]
  • fiński: Jukka, Juhani, Jussi, Janne;
  • francuski: Jean;
  • grecki: Ιωάννης (Joannes), Γιάννης (Giannes);
  • hiszpański: Juan;
  • interlingua: Jean, Johannes;
  • irlandzki: Seán, Shane, Shaine, Shaun, Shawn;
  • japoński: ヤン Yan;
  • kataloński: Joan;
  • litewski: Jonas, Jasius;
  • łacina: Joannes, Johannes;
  • łotewski: Jānis;
  • macedoński: Ivan, Jovan, Vančo, Vane;
  • niderlandzki: Johannes, Jan, Joannes, Johan;
  • niemiecki: Johannes, Johann, Hannes, Hanns, Hans, Heinz, Jan, Jens;
  • norweski: Johan, Jens, Hans, Jo, Evan;
  • portugalski: João;
  • rosyjski: Иван (Iwan), Иоанн (Ioann);
  • rumuński: Ioan, Ion, Ian, Iane, Ivan;
  • serbsko-chorwacki: Ivan, Jovan, Jovanka, Jovo;
  • słowacki: Ján, Ivan, Janko;
  • słoweński: Ivan, Jan, Janez, Janko, Jovan;
  • sycylijski: Giuvanni;
  • szwedzki: Johannes, Johan, Jöns, Jan, John, Hans, Ivan;
  • ukraiński: Іван (Iwan), Іоанн (Ioann);
  • węgierski: János, Iván;
  • włoski: Giovanni, Gianni, Giovannino, Vanni, Nanni.

Imię to ma również kilka tradycyjnych zestawień z drugimi imionami:

W języku włoskim imię to występujące jako pierwsze jest często łączone z drugim imieniem, np. Giovanni Lorenzo = Gianlorenzo (Jan Wawrzyniec), Giovanni Carlo = Giancarlo (Jan Karol).

Przysłowia

  • Czego Jaś się nie nauczy, tego Jan nie będzie umiał
  • Chrzest Jana w deszczowej wodzie trzyma zbiory na przeszkodzie
  • Jutro święty Janek, puśćmy na wodę wianek
  • Jaka na Jana od Krzyża pogoda się głosi, taką, jak starzy mówią, Nowy Rok przynosi
  • Na Święty Jan, jagód pełen dzban

Znane osoby noszące imię Jan

Władcy

Jan II Komnen

Cesarze bizantyjscy

Jan od Książąt Litewskich

Królowie i książęta polscy

Królowie Portugalii

Jan II Dobry

Władcy francuscy

Władcy hiszpańscy

Władcy skandynawscy

Władcy brytyjscy

Książęta Liechtensteinu

Pozostali władcy

Duchowni

Jan VII
Jan XIX

Papieże

Patriarchowie Konstantynopola

Jan Chrzciciel
Jan XXIII

Święci i błogosławieni

Jan Stryprock
Jan Styrna

Biskupi polscy

Pozostałe osoby

  • Jochanan – postać biblijna, przywódca grupy uchodzców żydowskich zmierzającej do Egiptu
  • Janick Gers – gitarzysta heavy metalowego zespołu Iron Maiden

Ewan

Jan A.P. Kaczmarek
Jan Bazen
Jan Berzin
Jan Chrystian Kamsetzer

Jan

Jan Henryk Dąbrowski
Jan Dworak
Jan Heweliusz
Jan Jeziorański
Jan Karol Chodkiewicz
Jan Lesman-Brzechwa
Jan Maria Vianney
Jan Parandowski
Jan Plata-Przechlewski
Jan Rokita
Jan Schmid
Jan Śniadecki
Jan Twardowski
Jan Wincenty Bandtkie
Jan Zamoyski
Jan Železný
Giovanni Botero
Giovanni van Bronckhorst

Giovanni

Hannes

Hans Eysenck
Hans-Jürgen Wischnewski

Hans

Joanis Metaksas

Ian

Joanis

Ion

Iwan IV Groźny

Iwan

Janne Happonen

Janne

Janos Bolyai

Janos

Jean-Claude Duvalier
Jean de La Bruyère
Jean-Louis Tauran
Jean-Philippe Rameau
Jens Evensen

Jean

Jens

Joan

João

Johan Christian Fabricius

Johan

Johann Wolfgang von Goethe
Johan (Jan) Sebastian Bach

Johann

Johannes Chrysostomus Wolfgang Amadeus Mozart

Johannes

John Austin
John Christopher Smith
John Dolmayan
John Field
John Hadley
John Hersey
John Lennon
John Maynard Keynes
John Parrott
John Ruiz
John Wallis

John

Johnny Hallyday

Johnny

Jon Lord

Jon

Jons

Juan Sebastián Elcano

Juan

Sean Connery

Jóannes

Jussi

Sean

Jan w kulturze

Zobacz też

Przypisy

  1. STATYSTYKA 50 najpopularniejszych imion w Polsce w podziale na płeć. Ministerstwo Spraw Wewnętrznych i Administracji, 2004 r.. [dostęp 2008-10-28]. (pol.). (.pdf)
  2. Henryk Fros SJ, Franciszek Sowa: Księga imion i świętych. T. 3: H-Ł. Kraków: WAM, Księża Jezuici, 1997, s. 205. ISBN 83-7097-464-3.
  3. Kazimierz Tymiński: Mały słownik polsko-esperancki. Warszawa: Wiedza Powszechna, 1986, s. 430. ISBN 83-214-0326-3.