Februarski pohod

Februarski pohod
Segment Drugog svetskog rata
Kretanje partizanskih jedinica za vreme Februarskog pohoda.
Datum februar 1944. Lokacija Istočna, centralna i zapadna Makedonija Ishod Strateška pobeda Narodnooslobodilačke vojske Jugoslavije Teritorijalne promjene oslobođenje novih teritorija
Sukobljene strane
Narodnooslobodilačka vojska Jugoslavije	Nemački Vermaht Kraljevina Bugarska

Februarski pohod 1944. godine je bila ofanziva makedonskih partizana na teritoriji istočne, centralne i zapadne Makedonije.

Nakon februarskog pohoda makedonski partizani su oslobodili deo Makedonije, i pojavili se kao faktor na jugoslovenskom frontu.

Situacija pre pohoda

U drugoj polovini decembra 1943. godina i u januaru 1944. godine, glavnina jedinica NOV i POM, zajedno sa partijskim i vojnim rukovodstvom, nalazila se na području Meglena, Egejska Makedonija, južno od planine Kožuf. Nakon formiranja Druge makedonske brigade 20. decembra 1943. godine u tom reonu, kod sela Fuštani, Glavni štab NOV i PO Makedonije formirao je tri borbene grupe od partizanskih jedinica koje su tamo bile prisutne i dao im zadaću da krenu u napad na okupatorske snage kod Tikveša, Đevđelije i Mariova.

Aktivnosti jedinica NOV i POM prinudile su nemačke i bugarske snage da pokrenu dve ofanzivne operacije protiv partizana u rejonu Meglena, gde se nalazila njihova operativna baza. U Prvoj ofanzivi, koja je trajala od 4. do 8. januara 1944. godine, učestvovali su samo nemački vojnici iz Soluna i Vodena, a u Drugoj ofanzivi, uz nemačke, učestvovale su i bugarske jedinice iz 17. divizije u Štipu, a koja je trajala od 16. do 20. januara 1944. godine.

Februarski pohod

Borci 1. makedonsko-kosovske brigade tokom Februarskog marša.

Branko Šotra, Februarski pohod (partizanska ratna grafika)

Po završetku ovih ofanziva u kojima su partizanske snage pobedile, Glavni štab Makedonije ocenio je da su obezbeđeni uslovi za jedinice NOVJ s područja Meglena da pokrenu vojne operacije i tako se probiju prema centralnoj, zapadnoj i istočnoj Makedoniji. Glavni štab je izradio sledeći plan:

• Prva borbena grupa, koju je sačinjavala Prva makedonsko-kosovska brigada, trebala je da ujutro 31. januara 1944. godine od sela Bahovo krene preko Mariova, Azota i Poreča prema zapadnoj Makedoniji.

• Druga borbena grupa, koju je sačinjavala Druga makedonska brigada, trebala je ujutro 31. januara 1944. godine da krene od sela Zborsko u borbene akcije u rejon Tikveša i Đevđelije, sa zadaćom da na sebe privuče što više neprijateljskih snaga s ciljem olakšanja proboja Prvoj i Drugoj borbenoj grupi.

• Treća borbena grupa, tzv. Tičova grupa, koju su činili jedan makedonski bataljon i bugarski bataljon „Hristo Botev“, trebala je da zajedno sa Glavnim štabom krene istog dana u isto vreme od Zborskog preko Belasice, Plačkovice i Osogova te da dođe do Kumanova.

Tako je započeo period vojnih operacija širokih razmera koje su izvršili makedonski partizani, poznat pod imenom Februarski pohod. Uspešno sprovođenje pohoda imalo je velik politički i vojni značaj za razvoj NOB-a u Makedoniji.

Nakon tzv. Prolećne ofanzive koja je usledila nakon Februarskog pohoda 1944. godine, bile su formirane krupne slobodne teritorije čime su bili obezbeđeni uslovi za održavanje Prvog zasedanja ASNOM-a.

Spoljašnje veze

• Fevruarski pohod (mk)