Masakr u Pivskoj župi

Masakr u Pivskoj župi
Masakr u Pivskoj župi
	Nemci odvode narod sa Durmitora u toku bitke na Sutjesci.
Lokacija	Plužine, Crna Gora
Datum	7. jun 1943.
Meta	civili
Počinitelj	7. SS Divizija „Princ Eugen“ i pomagači

Masakr u Pivskim Dolima je bilo masovno ubistvo civilnog stanovništva u mjestu Doli Pivski kod Plužina. Zločin se dogodio u toku bitke na Sutjesci, 7. juna 1943. godine, kada su pripadnici 7. SS divizije „Princ Eugen“ ubili 522 civila, od kojih 109 djece.^[1]

Prema raznim navodima, u masakru su učestvovale i italijanske,^[2] hrvatske (369. "vražija" divizija) i lokalne četničke snage.^[3]

U svim selima pivske župe u periodu od 6. juna do 12. juna 1943. godine ubijeno je oko 1.260 crnogorskih civila, među kojima 549 djece i omladine do 20 godina, a Dola su bila najveće mjesto stradanja.

Pozadina

Glavni članci: Prodor NOVJ u Crnu Goru (1943) i Operacija Schwarz

Uoči velike operacije Švarc protiv partizana u Crnoj Gori, nemački vođa Adolf Hitler lično je suspendovao važenje humanitarnog prava i trupama naredio neograničenu brutalnost preme ženama i djeci:

Jedinice su dužne i ovlaštene da u ovoj borbi, bez ograničenja, takođe prema ženama i prema djeci, upotrijebe svako sredstvo samo ako ono vodi uspjehu... Nijedan Nijemac koji se bori protiv bandi ne smije zbog držanja u borbi protiv bandi i njihovih pristalica da bude pozvan na disciplinsku ili vojno-sudsku odgovornost.^[4]
– Hitlerovo naređenje pred "Operaciju Schwarz"

Vođino naređenje nemački generali su dosledno preneli svojim trupama:

Trupe će prema stanovništvu koje se pokaže neprijateljski raspoloženo postupati sa brutalnom nemilosrdnošću.^[4]
– Naredba generala Litersa, komandanta njemačke 118. lovačke divizije

Izvođenje masakra

Glavni članak: Operacija Schwarz

Tokom nemačke operacije Crno, vršeno je masovno satiranje civilnog stanovništva u mestima kud je prolazila nemačka vojska. Posebno je stradao sever Crne Gore i durmitorski kraj, gde je narod masovno podržao partizane prilikom prodora NOVJ u Crnu Goru.^[5]^[6] Samo u durmitorskom kraju, nemačka 1. brdska divizija, 7. SS divizija "Princ Eugen" i italijanska divizija "Ferara" ubile su oko 1.200 ljudi, uništile oko 5.500 kuća, te opljačkale oko 67.000 grla stoke.^[7]

Partizanski borci sa Sutjeske, koji su se odsečeni od glavnine snaga probijali ka Crnoj Gori, ovako opisuju poprište pokolja koje su zatekli:

Stigli smo najzad u Župu Pivsku, u kojoj su se još dimili spaljeni seljački domovi. Zaklana djeca, žene i starci ležali su na pragovima kuća i po seoskim putevima. Prvo Njemci a sa njima ustaše i četnici ubijali su usput sve živo što su zatekli. Samo u Pivi za nekoliko dana ubili su hiljadu i po lica. Preostalo stanovištvo sleglo se po planinskim zbjegovima, bez krova i hrane.
Taj prvi susret sa izbjeglicama za nas je predstavljao iznenađenje. Taj narod, koji je toliko užasa preživjeo nije klonuo duhom. Iz njihovih riječi, iz njihovih pogleda čitali smo da baš sada, poslije svega, treba još žešće nastaviti borbu, tući se do kraja. Izbjegli seljaci nisu mogli naći riječi ogorčenja za domaća izrode, koji su išli za Nijemcima i klali, pljačkali i palili.^[3]
– Puniša Perović

Epilog

Glavni članak: Završne operacije u Sloveniji

Dve godine kasnije, tokom završnih operacija u Sloveniji maja 1945. godine, gotovo svi preživeli pripadnici 7. SS divizije Princ Eugen, poznate po brojnim zločinima nad civilima u okupiranoj Jugoslaviji, zarobljeni su i masovno streljani.

Komemoracija

Godine 1977. u Dolima je izgrađen veliki memorijalni kompleks, rad vajara Luke Tomanovića.

2004. godine izgrađena je i crkva posvećena Trećem obretenju glave Svetog Jovana Krstitelja.^[8] SPC je 2017. godine kanonizovala žrtve zločina u Pivi i uvrstila ih u diptih svetih. Sveti novomučenici pivski se proslavljaju 7. juna.^[9] Jedna od pivskih mučenika je i Sveta mučenica Jaglika Pivska.

Reference

↑ „Pivska krvava bajka: Dola, mjesto gdje je za sat ubijeno 520 ljudi i djece”. Arhivirano iz originala na datum 2014-05-29. Pristupljeno 2012-11-14.
↑ https://znaci.org/dogadjaj.php?br=7966
↑ ^3,0 ^3,1 Zapisi o borbama iz narodnooslobodilačkog rata, Beograd 1950.
↑ ^4,0 ^4,1 „Nacionalni park Sutjeska - Kulturno istorijsko naslijeđe”. Arhivirano iz originala na datum 2014-10-27. Pristupljeno 2014-06-17.
↑ https://znaci.org/dogadjaj.php?br=7388
↑ https://znaci.org/dogadjaj.php?br=7396
↑ https://znaci.org/dogadjaj.php?br=7966
↑ „Pomen žrtvama u Dolima”. Arhivirano iz originala na datum 15. 11. 2018. Pristupljeno 16. 11. 2018.
↑ „Sveti novomučenici pivski”. Arhivirano iz originala na datum 22. 11. 2018. Pristupljeno 16. 11. 2018.

Povezano

Vanjske veze

Spomen – kompleks u Dolima
Piva 1943 (dokumentarna emisija RTCG)

[1] „Pivska krvava bajka: Dola, mjesto gdje je za sat ubijeno 520 ljudi i djece”. Arhivirano iz originala na datum 2014-05-29. Pristupljeno 2012-11-14.

[2] ttps://znaci.org/dogadjaj.php?br=7966

[Zapisi-3] 3,0 ^3,1 Zapisi o borbama iz narodnooslobodilačkog rata, Beograd 1950.

[visitmycountry.net-4] 4,0 ^4,1 „Nacionalni park Sutjeska - Kulturno istorijsko naslijeđe”. Arhivirano iz originala na datum 2014-10-27. Pristupljeno 2014-06-17.

[5] ttps://znaci.org/dogadjaj.php?br=7388

[6] ttps://znaci.org/dogadjaj.php?br=7396

[7] ttps://znaci.org/dogadjaj.php?br=7966

[8] „Pomen žrtvama u Dolima”. Arhivirano iz originala na datum 15. 11. 2018. Pristupljeno 16. 11. 2018.

[9] „Sveti novomučenici pivski”. Arhivirano iz originala na datum 22. 11. 2018. Pristupljeno 16. 11. 2018.

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

[7]

[8]

[9]