Սուրբ Աստվածածին վանք (Արաբկիր)

Սուրբ Աստվածածին վանք (Արաբկիր)
	Սուրբ Աստվածածին վանք (Արաբկիր)
Վանքային համալիր
	; Սուրբ Աստվածածին վանքը
Տեղադրություն	Արևմտյան Հայաստան, Ծոփք, Արաբկիր
Աշխարհ	Ծոփք
Պատմական երկիր	Զաքարյան Հայաստան
Կրոնադավանանք	Հայ Առաքելական եկեղեցի
Ճարտարապետություն
Կարգավիճակ	Ամբողջությամբ ավերված
Ակտիվ է	Ոչ
Ճարտարապ. ոճ	Հայկական
Կառուցման սկիզբ	13-րդ դար
Կառուցման ավարտ	1249
Ավերում	1957 սեպտեմբերի 17
Առանձնահատկություններ
Ընդունակություն	3,000
	Սուրբ Աստվածածին վանք (Արաբկիր) (Թուրքիա)
	Սուրբ Աստվածածին վանք (Արաբկիր) (Մեծ Հայք)
	39°02′ հս․ լ. 38°29′ ավ. ե.HGЯO

Սուրբ Աստվածածին վանք, հայկական վանական համալիր պատմական Ծոփք նահանգի Արաբկիր քաղաքում, որը Թուրքիայի կառավարությունը ոչնչացրել է 1957 թվականին։ Պայթեցվել է դինամիտով։ Համարվում էր Արևմտյան Հայաստանի ամենախոշոր վանքերից մեկը^[1]։

Պատմություն

1871 թվականի մարտի 31-ի գիշերը երեք քրդեր կոտրեցին վանքի երկաթյա ճաղավանդակը, ներս մտան պատուհանի միջոցով և գողացան ներսում գտնվող զարդերը:

Վանքը թալանվել է 1915 թվականի հայոց ցեղասպանության ժամանակ: Եկեղեցու ունեցվածքից ոչինչ չի փրկվել, բացառությամբ ոսկեզօծ արծաթե գավաթի, որը տեղափոխվել է տարբեր երկրներ, անցել տարբեր մարդկանց ձեռքերով, և ի վերջո հայտնվել Վիեննայի Մխիթարյան վանքում:

Սուրբ Աստվածածին վանքը կառուցվել է XIII դարում և հանդիսանում էր ամենամեծերից մեկը Արևմտյան Հայաստանում: Այն կարող էր տեղավորել 3000 մարդ: Ցեղասպանությունից հետո վանքը վերանորոգվել է և օգտագործվել որպես դպրոց: Սակայն 1950 թվականին Արաբկիրի իշխանությունները որոշեցին քանդել այն: Թուրքական կառավարությունը իրականացրեց այս գաղափարը 1957 թվականին՝ պայթեցնելով և ամբողջովին ոչնչացնելով այն: Տեղական համայնքի որոշմամբ, վանքի հողը 28,000 լիրով վաճառվել է Հուսեյն անունով մեկին^[1]։

Ճարտարապետություն

Վանքը կառուցված էր քարով և կրաքարով, իսկ տանիքը փայտից էր: Կողքին տեղակայված էին առանձին դպրոցներ՝ տղաների և աղջիկների համար: Միջնամասում գտնվում էր թեմական շենքը: Վերանորոգումից առաջ այնտեղ կար հինգ խորան՝ առանձին կամարներով:

Եկեղեցու ներսը շքեղորեն զարդարված էր արծաթե լամպերով, ոսկյա և արծաթյա կրոնական գրքերով ու խաչերով, գեղեցիկ հանդերձանքներով, սրբապատկերներով: Այս ամենը ձեռք էր բերվել հավատացյալների նվիրատվություններով, ովքեր ոսկյա և արծաթյա մետաղադրամներ էին նվիրաբերում վերանորոգման, կարիքավորների խնամքի, դպրոցի և թեմական կառավարման պահպանման համար: Կողքին գտնվում էր մեծ գերեզմանատուն, որը շրջապատված էր թթենիներով: Մուտքի մոտ էր գտնվում փոքրիկ աղբյուր^[1]։