Śniadowo (województwo podlaskie)

Śniadowo
	wieś
	; Kościół Wniebowzięcia NMP w Śniadowie
Państwo	Polska
Województwo	podlaskie
Powiat	łomżyński
Gmina	Śniadowo
Wysokość	120–130 m n.p.m.
Liczba ludności (2011)	1195
Strefa numeracyjna	86
Kod pocztowy	18-411
Tablice rejestracyjne	BLM
SIMC	0408600
	Położenie na mapie Polski Śniadowo
	Położenie na mapie gminy Śniadowo Śniadowo
	53°02′17″N 21°59′27″E/53,038056 21,990833
	Multimedia w Wikimedia Commons
	Strona internetowa

Śniadowo – wieś w Polsce położona w województwie podlaskim, w powiecie łomżyńskim, w gminie Śniadowo^[5]^[6].

Siedziba gminy Śniadowo. Dawniej miasto; uzyskało lokację miejską przed 1775 rokiem, zdegradowane w 1870 roku^[7]. Leżało w ziemi łomżyńskiej historycznego Mazowsza^[8].

Integralne części wsi Śniadowo^[5]^[6]
SIMC	Nazwa	Rodzaj
0408617	Milewek	część wsi
0408623	Przytuły	część wsi

Historia

Pierwotna nazwa miejscowości brzmiała Smłodowo lub Smołodowo^[9].

Wieś szlachecka Smłodowo położona była w drugiej połowie XVI wieku w powiecie łomżyńskim ziemi łomżyńskiej^[10]. W latach 1921–1939 wieś leżała w województwie białostockim, w powiecie łomżyńskim, w gminie Śniadowo.

Według Powszechnego Spisu Ludności z 1921 roku wieś zamieszkiwało 869 osób, 482 było wyznania rzymskokatolickiego, 1 prawosławnego a 386 mojżeszowego. Jednocześnie 539 mieszkańców zadeklarowało polską przynależność narodową, 329 żydowską a 1 rosyjską. Było tu 97 budynków mieszkalnych^[11]. Miejscowość należała do miejscowej parafii rzymskokatolickiej. Podlegała pod Sąd Grodzki i Okręgowy w Łomży; mieścił się tu również urząd pocztowy^[12].

W latach 30. XX wieku nastąpił bojkot żydowskich sklepów. Chuligani niszczyli również stoiska na miejscowym targu. 1 listopada 1936 i 7 marca 1938 wybuchły zamieszki antyżydowskie^[13]. Społeczność żydowska posiadała w miasteczku synagogę przy Rynku i dom modlitwy przy ul. Bożniczej oraz kirkut^[14].

W dniach 3–7 września 1939 r. w Śniadowie stacjonowało Dowództwo Samodzielnej Grupy Operacyjnej „Narew”. W wyniku napaści ZSRR na Polskę we wrześniu 1939 miejscowość znalazła się pod okupacją sowiecką. Od czerwca 1941 roku pod okupacją niemiecką. Od 22 lipca 1941 do 1945 włączona w skład Kreisskomissariat Lomscha, Bezirk Bialystok III Rzeszy^[15].

W 1941, po zajęciu Śniadowa, Niemcy zamordowali około 50 osób pochodzenia żydowskiego. Utworzyli również getto przy ul. Łomżyńskiej^[16]. W listopadzie 1942 śniadowskich Żydów wywieziono do obozu zbiorczego w Zambrowie, a następnie w styczniu 1943 do niemieckiego obozu zagłady Auschwitz-Birkenau^[13].

W latach 1975–1998 miejscowość administracyjnie należała do województwa łomżyńskiego.

12 maja 2001 r. zostało podpisane porozumienie o współpracy między gminą Śniadowo a gminą Marklkofen.

Gospodarka

Prefbet Śniadowo – przedsiębiorstwo produkcji betonu komórkowego, utworzone w 1968 roku. 30 czerwca 1992 sprywatyzowane, a udziałowcami zostali w 100% pracownicy przedsiębiorstwa. W ciągu ostatnich 8 lat^[kiedy?] zarząd przeznaczył na inwestycje ponad 10 mln zł. W zakładzie uruchomiono m.in. oczyszczalnię ścieków, instalację odsiarczania spalin i zamknięty obieg wody technologicznej.
Agro-Rolnik – Przedsiębiorstwo Zaopatrzenia Rolniczego (sklep, stacja paliw).

Zabytki i inne obiekty

Kościół pw. Wniebowzięcia NMP, zbudowany w 1912 r.,
Głaz granitowy z herbem Śniadowa – Ślepowronem, postawiony na rynku w połowie lat 90. XX wieku,
Pomnik papieża Jana Pawła II, odsłonięty 16 października 2005,
Cmentarz parafialny,
Dworzec kolejowy.

Oświata

Szkoła Podstawowa im. 3 Pułku Strzelców Konnych
Gminne Przedszkole.

Media

Od października 2003 roku Gmina Śniadowo wydaje miesięcznik pod nazwą: Nasza Gmina.
Od września 2007 w Gminie Śniadowo ukazuje się miesięcznik „OKNO NA POWIAT”.

Religia

Kościół Wniebowzięcia Najświętszej Maryi Panny, który jest siedzibą parafii Wniebowzięcia NMP.

Sport

LUKS PREFBET – powstał 19 listopada 1999 przy Gimnazjum w Śniadowie. Później działał przy Zespole Szkolno-Przedszkolnym w Śniadowie.
KS Śniadowo – powstał 14 lipca 2003. Drużyna piłkarska została zgłoszona do rozgrywek klasy B Związku Piłki Nożnej w sezonie 2003/04. Później grał w rozgrywkach IV Ligi.

Śniadowo w literaturze

Henryk Sienkiewicz tak opisywał pobyt tu Babinicza:

Wszyscy trzej wodzowie nie wiedzieli dobrze, gdzie w tej chwili jest Babinicz, bo od chłopów nie podobna się było dowiedzieć, rajtarowie zaś nie umieli chwytać Tatarów. Przypuszczał jednak Duglas, że główna siła Babinicza stoi w Śniadowie i chciał ją otoczyć tak, aby jeśli Babinicz ruszy na księcia Bogusława, zajść mu od granicy litewskiej i przeciąć odwrót. Wszystko zdało się sprzyjać szwedzkim zamiarom. Kmicic istotnie był w Śniadowie i zaledwie doszła go wiadomość o Bogusławowym podjeździe zapadł natychmiast w lasy, aby niespodzianie wynurzyć się pod Czerwinem.

Henryk Sienkiewicz, Potop, s. 132

Osoby związane ze Śniadowem

Ryszard Okniński – malarz, urodził się w 1848 w Śniadowie, zm. 1925.

Zobacz też

Przypisy

↑ Państwowy Rejestr Nazw Geograficznych – miejscowości – format XLSX, Dane z państwowego rejestru nazw geograficznych – PRNG, Główny Urząd Geodezji i Kartografii, 5 listopada 2023, identyfikator PRNG: 137246
↑ Wieś Śniadowo w liczbach [online], Polska w liczbach [dostęp 2021-03-18] , liczba ludności na podstawie danych GUS.
↑ GUS: Ludność – struktura według ekonomicznych grup wieku. Stan w dniu 31.03.2011 r..
↑ Oficjalny Spis Pocztowych Numerów Adresowych, Poczta Polska S.A., październik 2013, s. 1264 [zarchiwizowane z adresu 2014-02-22] .
↑ ^a ^b ^c GUS. Wyszukiwarka TERYT.
↑ ^a ^b Rozporządzenie w sprawie wykazu urzędowych nazw miejscowości i ich części (Dz.U. z 2013 r. poz. 200).
↑ Robert Krzysztofik: Lokacje miejskie na obszarze Polski. Dokumentacja geograficzno-historyczna. Katowice 2007, s. 76–77.
↑ Anatol Leszczyński: Sejm Żydów Korony 1623–1764. Żydowski Instytut Historyczny w Polsce, Warszawa 1994, s. 72. ISBN 83-8588-806-3.
↑ Historia Śniadowa.
↑ Corona Regni Poloniae. Mapa w skali 1:250 000, Instytut Historii im. Tadeusza Manteuffla Polskiej Akademii Nauk i Pracownia Geoinformacji Historycznej Katolickiego Uniwersytetu Lubelskiego.
↑ Skorowidz miejscowości Rzeczypospolitej Polskiej: opracowany na podstawie wyników pierwszego powszechnego spisu ludności z dn. 30 września 1921 r. i innych źródeł urzędowych., t. T. 5, województwo białostockie, 1924, s. 54 .
↑ Skorowidz miejscowości Rzeczypospolitej Polskiej z oznaczeniem terytorjalnie im właściwych władz i urzędów oraz urządzeń komunikacyjnych, Przemyśl, Warszawa 1933, s. 1703 .
↑ ^a ^b Historia społeczności | Wirtualny Sztetl [online], sztetl.org.pl [dostęp 2020-05-01] .
↑ Archiwum Państwowe w Łomży, Powszechny Zakład Ubezpieczeń Wzajemnych, sygn. 16, s. 16 | Wirtualny Sztetl [online], sztetl.org.pl [dostęp 2020-05-01] .
↑ Karte: Landkreis Lomscha 1. 8. 1944 – Städte und Amtsbezirke [online], www.territorial.de [dostęp 2020-04-19] .
↑ Getto w Śniadowie | Wirtualny Sztetl [online], sztetl.org.pl [dostęp 2020-05-01] .

Linki zewnętrzne

Śniadowo 1, [w:] Słownik geograficzny Królestwa Polskiego, t. X: Rukszenice – Sochaczew, Warszawa 1889, s. 927 .

[prng-1] Państwowy Rejestr Nazw Geograficznych – miejscowości – format XLSX, Dane z państwowego rejestru nazw geograficznych – PRNG, Główny Urząd Geodezji i Kartografii, 5 listopada 2023, identyfikator PRNG: 137246

[pwl-2] Wieś Śniadowo w liczbach [online], Polska w liczbach [dostęp 2021-03-18] , liczba ludności na podstawie danych GUS.

[nsp-3] GUS: Ludność – struktura według ekonomicznych grup wieku. Stan w dniu 31.03.2011 r..

[poczta-4] Oficjalny Spis Pocztowych Numerów Adresowych, Poczta Polska S.A., październik 2013, s. 1264 [zarchiwizowane z adresu 2014-02-22] .

[teryt-5] GUS. Wyszukiwarka TERYT.

[roz-6] Rozporządzenie w sprawie wykazu urzędowych nazw miejscowości i ich części (Dz.U. z 2013 r. poz. 200).

[7] Robert Krzysztofik: Lokacje miejskie na obszarze Polski. Dokumentacja geograficzno-historyczna. Katowice 2007, s. 76–77.

[8] Anatol Leszczyński: Sejm Żydów Korony 1623–1764. Żydowski Instytut Historyczny w Polsce, Warszawa 1994, s. 72. ISBN 83-8588-806-3.

[Historia-9] Historia Śniadowa.

[10] Corona Regni Poloniae. Mapa w skali 1:250 000, Instytut Historii im. Tadeusza Manteuffla Polskiej Akademii Nauk i Pracownia Geoinformacji Historycznej Katolickiego Uniwersytetu Lubelskiego.

[:0222222-11] Skorowidz miejscowości Rzeczypospolitej Polskiej: opracowany na podstawie wyników pierwszego powszechnego spisu ludności z dn. 30 września 1921 r. i innych źródeł urzędowych., t. T. 5, województwo białostockie, 1924, s. 54 .

[12] Skorowidz miejscowości Rzeczypospolitej Polskiej z oznaczeniem terytorjalnie im właściwych władz i urzędów oraz urządzeń komunikacyjnych, Przemyśl, Warszawa 1933, s. 1703 .

[:0-13] Historia społeczności | Wirtualny Sztetl [online], sztetl.org.pl [dostęp 2020-05-01] .

[14] Archiwum Państwowe w Łomży, Powszechny Zakład Ubezpieczeń Wzajemnych, sygn. 16, s. 16 | Wirtualny Sztetl [online], sztetl.org.pl [dostęp 2020-05-01] .

[15] Karte: Landkreis Lomscha 1. 8. 1944 – Städte und Amtsbezirke [online], www.territorial.de [dostęp 2020-04-19] .

[16] Getto w Śniadowie | Wirtualny Sztetl [online], sztetl.org.pl [dostęp 2020-05-01] .

[2]

[3]

[4]

[5]

[1]

[6]

[7]

[8]

[9]

[10]

[11]

[12]

[13]

[14]

[15]

[16]

Wsie	Brulin Chomentowo Dębowo Duchny Młode Grabowo Jakać-Borki Jakać Dworna Jakać Młoda Jastrząbka Młoda Jemielite-Wypychy Kołaczki Konopki Młode Koziki Mężenin Młynik Olszewo Osobne Ratowo-Piotrowo Sierzputy-Marki Sierzputy Zagajne Stare Duchny Stara Jakać Stara Jastrząbka Stare Jemielite Stare Konopki Stare Ratowo Stare Szabły Strzeszewo Szabły Młode Szczepankowo Śniadowo Śniadowo-Stara Stacja Truszki Uśnik Uśnik-Dwór Uśnik-Kolonia Wierzbowo Wszerzecz Wszerzecz-Kolonia Zagroby Zalesie-Poczynki Zalesie-Wypychy Żebry Żebry-Kolonia
Kolonie	Bagno Doły Jakać Borowa Koryta
Integralne części wsi	Drozdy Folwark Grabnik Kolby Kołpaki Kruki Lisiny Milewek Młynik-Dwór Pikule Podwierzbie Przeddoń Przytuły Sapki Strumiany Suskowina Szczepankowo-Kolonia Trojany Wądoły Zagaje Zagórze Zakoleje Zanarcie Zaolszynie

Przynależność wojewódzka	gubernia łomżyńska (1867–1915) woj. białostockie (II RP) (1919–1939) woj. warszawskie (II RP) (1939) woj. warszawskie (1945) woj. białostockie (1945–1975)
Miasta	Jedwabne (← od 1932) Kolno (← 1932–47 →) Łomża Nowogród (do 1870, 1916-19 i od 1927) Stawiski (← 1932–47 →) Śniadowo (do 1870) Zambrów (do 1870 i 1915–54 →) Wizna (do 1870, 1916-19)
Gminy wiejskie (1867–1954 i 1973–1975)	Bożejewo (do 1954) Chlebiotki (do 1954) Czerwone (← 1932–47 →) Długobórz (190?–1954) Drozdowo (do 1954) Jedwabne (← od 1932) Kołaki (1925–54) Ko(s)saki(-Rutki) (do 1925) Kupiski (do 1954) Lubotyń (do 1954) Łomża (od 1973) Mały Płock (← 1932–47 →) Miastkowo Nowogród (do 1927) Nowogród (od 1973) Piątnica (od 1973) Pruszki (do 1868) Przytuły (← od 1932) Puchały (do 1954) Rogienice (Wielkie) (← od 1932) Rutki (1925–54) Stawiski (← 1932–47 →) Szczepankowo Szumowo (do 1954) Śniadowo Śniadowo (191?–22) Wizna (1923–1927) Wizna (od 1973) Zambrów (do 1909) Zambrów (1909–1915)
Gromady (1954–1972)	Bożejewo Stare / Stare Bożejewo (1954–1972) Bronowo (1954–1961) Burzyn (1959–1972) Chlebiotki Nowe (1954 →) Chludnie (1954–1959) Chmielewo (1954–1959) Chojny Młode (1954–1959) Cibory Gałeckie (1954 →) Czaplice (1954–1959) Długobórz II (1954 →) Dobrzyjałowo (1954–1959) Drogoszewo (1954–1959) Drozdowo (1954–1972) Duchny Stare (1954–1959) Gniazdowo (1954 →) Gosie Małe (1954 →) Górki-Sypniewo (1959–1972) Jakać Dworna (1954–1959) Janczewo (1954–1959) Jedwabne (1959–1972) Jemielite-Wypychy (1954–1959) Jeziorko (1954–1971) Kalinówka-Basie (1954 →) Kisielnica (1954–1959) Kołaki Kościelne (1954 →) Konarzyce (1954–1971) Konopki Młode (1959–1961) Kossaki (1954–1959) Kotowo-Plac (1954–1959) Kucze Wielkie (1954–1959) Kupiski Stare / Stare Kupiski (1954–1972) Laskowiec Stary (1954 →) Lubotyń Stary (1954 →) Łady Polne (1954 →) Łoje-Awissa (1954–1972) Makowskie (1954–1959) Mątwica (1954–1959) Miastkowo (1954–1972) Nadbory (1954–1959) Nowogród (1959–1972) Obrytki (1954–1959) Olszyny (1954–1959) Pęchratka (1954 →) Piątnica Poduchowna (1954–1972) Pniewo (1954 → i ←~~1957~~) Podbiele (1954 →) Podgórz / Podgórze (1954–1972) Poryte-Jabłoń (1954 →) Pruszki (1954 →) Przytuły (1954–1972) Puchały (1954 →) Rogienice Wielkie (1954–1972) Romany (1954–1971) Rutki (1954 →) Sędziwuje (1954 →) Sieburczyn (1954–1959) Srebrna (1954 →) Stryjaki (1954–1959) Szczepankowo (1954–1972) Szczodruchy (1954 →) Szlasy-Lipno (1954 →) Szumowo (1954 →) Śliwowo-Łopienite (1954 →) Śniadowo (1954–1972) Turobin Stary (1954 →) Uśnik (1954–1959) Wagi (1954–1959) Wiśniewo (1954 →) Wizna (1954–1972) Wygoda (1954 →) Wysokie (1954–1959) Zambrzyce-Króle (1954 →) Zawady (1954 →)