ZiŁ-485

ZiŁ-485
	; BAW w Muzeum Wojska Polskiego w Warszawie
Inne nazwy	BAW (БАВ)
Producent	ZiS/ZiŁ, BAZ
Okres produkcji	1952–1962
Miejsce produkcji	ZSRR, Moskwa; ZSRR, Briańsk
	Dane techniczne
Segment	amfibia 6×6
Silniki	R6, gaźnikowy, 5,56 l, moc 110 KM
Długość	9533 mm; 9540 mm BAW-A
Szerokość	2475 mm; 2485 mm BAW-A
Wysokość	2635 mm (z dachem); 2780 mm BAW-A
Rozstaw osi	4228 mm (1 / 2 oś)
Masa własna	BAW – 7050 kg; BAW-A – 7400 kg
Liczba miejsc	28 miejsc
Ładowność	ląd – 2,5 t; woda – 3,5 t
	Dane dodatkowe
Pokrewne	GMC DUKW-353; ZiS-151
	Multimedia w Wikimedia Commons

ZiŁ-485 (początkowo ZiS-485) lub BAW (ros. БАВ - большой автомобиль водоплавающий - bolszoj awtomobil wodopławajuszczij) – ciężarowo-terenowy samochód pływający (amfibia) produkowany w latach 50. XX wieku w ZSRR w Moskiewskiej Fabryce Samochodów im. Stalina (ZiS, później ZiŁ).

Historia

Pojazd ten był wzorowany na amerykańskiej amfibii GMC DUKW-353, których 586 sztuk zostało dostarczonych w czasie wojny do ZSRR w ramach planu Lend-Lease. Skonstruowany został w 1949 w filii zakładów ZiS w Dniepropietrowsku i początkowo oznaczony był DAZ-485 (od Dniepropietrowskij Awtozawod)^[2]. Głównym konstruktorem zakładów był Witalij Graczow^[3]. Samochód oparty był na podzespołach mechanicznych ciężarówek terenowych ZiS-151 i GAZ-63^[2]. W związku z brakiem doświadczenia z konstrukcją amfibii, półsamonośne pływające nadwozie skopiowano co do formy z DUKW, aczkolwiek z ulepszeniami, z których najistotniejsze było wprowadzenie otwieranej burty z tyłu, ułatwiającej załadunek na większą o 1/3 skrzynię ładunkową (o powierzchni 10,44 m²)^[2]. Wciągarkę umieszczono pośrodku samochodu, między kabiną a skrzynią, przez co mogła być używana do wciągania ładunku lub wyprowadzona do przodu^[2]. Jesienią 1950 roku prowadzono próby porównawcze samochodu z DUKW. Samochód został uznany za udany i w kwietniu 1951 jego konstruktorzy otrzymali Nagrodę Stalinowską^[4]. W 1951 roku trwały przygotowania do produkcji, kiedy władze w maju zdecydowały zlikwidować Dniepropietrowskie Zakłady Samochodowe i umieścić tam produkcję rakiet^[4]. Rozwój i produkcja amfibii zostały przekazane do zakładów ZiS, pod oznaczeniem ZiS-485. W lipcu 1952 wyprodukowano tam pierwsze pojazdy^[5]. Od 1953 roku samochody weszły na uzbrojenie Armii Radzieckiej pod wojskowym oznaczeniem BAW^[5].

W 1957 powstał ulepszony model ZiŁ-485A (BAW-A), oparty na podzespołach zunifikowanych ze zmodernizowanym transporterem opancerzonym BTR-152W1 i ciężarówką ZiŁ-157^[6]. Otrzymał m.in. szersze mosty napędowe i nowe opony o rozmiarach 12,00-18" zamiast 11,00-18" (z wewnętrznym systemem centralnej regulacji ciśnienia zamiast zewnętrznych przewodów), co wraz ze zwiększeniem prześwitu o 27 mm polepszyło zdolność przekraczania terenu^[6]. Minimalnie zwiększyły się wymiary pojazdu^[6]. Do produkcji został wprowadzony we wrześniu 1958 roku^[6]. Produkcja w zakładach ZiŁ trwała do końca grudnia 1959 roku; łącznie w zakładach ZiS/ZiŁ wyprodukowano 2005 amfibii BAW/BAW-A^[6]. Od stycznia 1960 produkcję przeniesiono do nowo powstałych zakładów BAZ w Briańsku, jednakże w tym czasie wojsko uznało parametry terenowe BAW za już niewystarczające i do końca 1962 zbudowano tam jedynie 24 pojazdy^[6]. W 1960 w zakładach ZiŁ powstał prototyp zmodernizowanej wersji ZiŁ-485B, z nową skrzynią biegów, sprzęgłem jednotarczowym i innymi ulepszonymi podzespołami, lecz nie wszedł do produkcji^[6].

Służba

Samochody BAW weszły na uzbrojenie Armii Radzieckiej, a także były eksportowane do państw Układu Warszawskiego i innych zaprzyjaźnionych. W latach 50. pojazdy te weszły na wyposażenie wojsk inżynieryjnych Wojska Polskiego. Po wycofaniu ze służby w Wojsku Polskim pewną liczbę pojazdów otrzymały jednostki straży pożarnej.

Samochody ZiŁ-485 były produkowane w małych liczbach także dla gospodarki narodowej ZSRR, między innymi powstał na jego bazie samochód UROM-2 dla rybołówstwa^[6].

Opis

Ciężarowo-terenowy samochód pływający BAW był przeznaczony do przepraw przez przeszkody wodne i przewozu 28 żołnierzy z pełnym ekwipunkiem lub sprzętu, np. 1 armaty kalibru 85 mm czy 1 haubicy kalibru 122 mm.

Na stalowej ramie został zamocowany hermetyczny stalowy korpus z otwieraną tylną burtą. Pod maską zamontowano silnik ZiŁ-485 o mocy 110 KM, analogiczny jak w BTR-152, wykorzystano też części z samochodu ZiS-151 (m.in. zawieszenie i rozrząd). Pojazd wyposażony został w system centralnej regulacji ciśnienia w ogumieniu.

Dane taktyczno-techniczne

masa pojazdu: BAW: 7050 kg, BAW-A: 7400 kg
ładowność na lądzie: 2,5 t
ładowność na wodzie: 3,5 t
silnik: 6-cylindrowy ZiŁ-485 o mocy 110 KM, pojemność skokowa 5555 cm³
prędkość maksymalna:
- na lądzie: 60 km/h
- na wodzie: 8–9 km/h
zasięg:
- na lądzie: 510 km
- na wodzie: 6 godzin
wymiary: 9540 × 2485 × 2600 mm.

Egzemplarze muzealne

Zachowane samochody ZiŁ-485 można obejrzeć w następujących placówkach muzealnych:

Polska
- Lubuskie Muzeum Wojskowe w Drzonowie
- Skansen Bojowy 1 Armii Wojska Polskiego w Mniszewie – egzemplarz mocno zdekompletowany
- Muzeum Techniki Wojskowej w Zabrzu – egzemplarz sprawny, na chodzie.
- Muzeum im. Orła Białego w Skarżysko-Kamiennej
- Muzeum Wojska Polskiego w Warszawie
- Centralne Muzeum Pożarnictwa w Mysłowicach
Ukraina
- Muzeum Wielkiej Wojny Ojczyźnianej w Kijowie

Przypisy

↑ ^a ^b ^c ^d ^e Proczko 2009b ↓, s. 21-25
↑ ^a ^b ^c ^d Proczko 2009a ↓, s. 19-22
↑ Proczko 2009a ↓, s. 17
↑ ^a ^b Proczko 2009b ↓, s. 16
↑ ^a ^b Proczko 2009b ↓, s. 20
↑ ^a ^b ^c ^d ^e ^f ^g ^h Proczko 2009b ↓, s. 25-26

Bibliografia

Jewgienij Proczko. «Bolszoj awtomobil wodopławajuszczij». „Tiechnika i Woorużenije”. 03/2009, s. 15-22, 2009. (ros.).
Jewgienij Proczko. «Bolszoj awtomobil wodopławajuszczij». „Tiechnika i Woorużenije”. 04/2009, s. 16-26, 2009. (ros.).

[proczko2-21-1] Proczko 2009b ↓, s. 21-25

[proczko1-2] Proczko 2009a ↓, s. 19-22

[proczko1-17-3] Proczko 2009a ↓, s. 17

[proczko2-16-4] Proczko 2009b ↓, s. 16

[proczko2-5] Proczko 2009b ↓, s. 20

[proczko2-25-6] ↑ ^a ^b ^c ^d ^e ^f ^g ^h Proczko 2009b ↓, s. 25-26

[:1-7] ↑ ^a ^b ^c ^d ^e ^f ^g ^h ⁱ ^j ^k ^l ^m ⁿ ^o ^p ^q ^r ^s ^t ^u ^v ^w ^x ^y ^z ^aa ^ab ^ac ^ad ^ae ^af ^ag ^ah ^ai ^aj ^ak ^al ^am ^an ^ao ^ap ^aq ^ar ^as ^at ^au ^av ^aw ^ax ^ay Produkcji polskiej.

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

[A]

Samochody osobowe	ZiS-101 ZiS-110 ZiŁ-111 ZiŁ-114 ZiŁ-115 / ZiŁ-4104 / ZiŁ-41045 ZiŁ-117 ZiŁ-41041 ZiŁ-41047 ZIŁ-41052
Samochody ciężarowe	AMO-F-15 AMO-2 AMO-3 ZiS-5 ZiS-6 ZiS-42 ZiS-150 ZiS-151 ZiŁ-130 ZiŁ-131 ZiŁ-133 ZiŁ-135 ZiŁ-157 ZiŁ-164 ZiŁ-485 ZiŁ-4331 ZiŁ-4327 ZiŁ-5301 Byczok
Autobusy	AMO-4 ZiS-8 ZiS-16 ZiS-154 ZiS-155 ZiŁ-127 ZiŁ-158 ZiŁ-3250

Czołgi	PT-76 IS-3 IS-4 IT-1 T-10 T-34-85 T-44 T-54 T-55 T-62 T-64 T-72 T-80 T-90 T-14
Działa samobieżne i moździerze	SU-122-54 ASU-57 ASU-85 2S1 2S3 2S4 2S5 2S7 2S9 2S19 2S23 2S25 2S31 2S34 2S35 2S39 2S40 2S41 2S42 2S43
Pojazdy przeciwlotnicze	ZSU-23-4 Szyłka ZSU-57-2 2K11 Krug 2K12 Kub 2K22 Tunguska 9K31 Strieła-1 9K33 Osa 9K35 Strieła-10 9K37 Buk 9K330 Tor Pancyr 2S38
Samobieżne wyrzutnie rakietowe	2K5 Korszun BM-14 BM-21 Grad BM-24 BM-27 Uragan BM-30 Smiercz BMD-20 9A52-4 Tornado TOS-1 TOS-2
Transportery opancerzone	BTR-152 BTR-40 BTR-50 BTR-60 BTR-70 BTR-80 BTR-82 BTR-90 Bumierang BTR-D Witiaź BPM-97 BTR-22 MT-LBu
Bojowe wozy piechoty	BMP-1 BMP-2 BMP-3 BMD-1 BMD-2 BMD-3 BMD-4 BMPT Kurganiec-25 T-15
Pojazdy rozpoznawcze	BRDM-1 BRDM-2 BRM-1 BRM-3K PRP-3 PRP-4 PRP-5
Samochody ciężarowe	GAZ-51 GAZ-63 GAZ-66 ZiS-5 ZiS-151 ZiŁ-157 ZiŁ-131 Ural-375 Ural-4320 KrAZ-214 KrAZ-255 KrAZ-260 ZiŁ-135
Inne pojazdy	ATS-59 BAW MT-LB PTS UR-77 Meteorit GAZ-46 MAW GAZ-67 GAZ-69 UAZ 469 UAZ Hunter GAZ Tigr GAZ 3927 GAZ-3937 MAZ-535 MAZ-537 GMZ-3 MTU-12 MTU-20 PMR-3
Pociągi pancerne	BP-1
Konstrukcje doświadczalne i prototypowe	1K17 IS-7 BTR-T Czarny Orzeł Obiekt 477
Pojazdy bezzałogowe	Uran-6 Uran-9

Czołgi	T-34-85^[A] IS-2 IS-3 T-54^[A] T-55^[A] T-55AM Merida^[A] T-70 PT-76 T-72^[A] PT-91 Twardy^[A] Leopard 2 Leopard 2PL M1 Abrams K2 Black Panther
Działa pancerne i samobieżne	2S1 Goździk^[A] 2S7 Pion Krab^[A] Loara^[A] M17 SU-57 SU-76 SU-85 SU-100 SU-152 ASU-85 ISU-122 ISU-152 ZSU-23-4 ZSU-23-4MP Biała^[A] ZSU-57-2 wz. 77 Dana Hibneryt^[A] M120 Rak K9 Thunder
Bojowe wozy piechoty i transportery opancerzone	BWP-1 BMP-2 BWR-1D BWR-1S Half-track KTO Rosomak^[A] KTO Ryś^[A] BTR-60 SKOT^[A] BTR-152 BTR-40 TOPAS MT-LB^[A] Łowcza-3 Opal^[A] M113/M557 Cougar H MaxxPro LPG^[A] Waran^[A] Heron^[A]
Samochody pancerne	BA-64 BRDM-1 BRDM-2 BRDM-2 Żbik/Szakal^[A] FUG Dzik^[A] Żubr^[A] Łoś^[A] Oshkosh M-ATV
Pojazdy techniczne	WZT-1^[A] WZT-2^[A] WZT-3^[A] WPT Mors^[A] Bergepanzer 2
Pojazdy saperskie	BAT SUM-Kalina^[A] Keiler Bożena^[A] BLG-67^[A] Leopard Biber Daglezja^[A] PTS MID/MID-M^[A] TRI^[A]
Ciągniki artyleryjskie	Komintern Woroszyłowiec Mazur D-350^[A]
Samochody terenowe	UAZ 469B Honker^[A] UAZ-452 GAZ-46 MAW GAZ-67 GAZ-69 Mercedes-Benz G Daewoo Musso Mitsubishi Pajero Toyota Hilux Toyota Land Cruiser Land Rover Defender HMMWV (potocznie Humvee) Skorpion-3^[A] Willys MB Ford Ranger PWA Aero LPU-1 Wirus
Motocykle i quady	M-72 Yamaha FZ6 Yamaha XT 660 Honda TRX-300 FW Honda TRX 400 4x4 Polaris Sportsman Arctic Cat 400
Samochody ciężarowe	Star 266^[A] Star 660^[A] Star 744^[A] Star 944^[A] Star 1466^[A] Studebaker US-6 KrAZ-255 GAZ-66 Ural-375D Ural-4320 BAW SLT 50 Elefant ZiŁ-130 ZiŁ-131 ZiŁ-157 SCAM Unimog Iveco EuroTrakker Iveco Eurocargo Mercedes-Benz Atego Mercedes-Benz Actros Mercedes-Benz 1017A Tatra 148 Tatra 815 Scania R480 AMZ SCAM^[A] Volvo FM Volvo FL Star 266M2^[A] Jelcz 800^[A] Jelcz C642 C662^[A] Jelcz 442.32 Jelcz P662
Samochody inne	Fiat Ducato^[A] Ford Transit Autosan A1112T^[A] Autosan A1012T^[A] Autosan A1010T^[A] Solbus C 10,5^[A] Volkswagen Transporter Volkswagen Crafter MAN TGE
Polskie konstrukcje prototypowe^[A]	LPT Anders BWP-2000 BWP-40 BWP-1M „Puma” PT-94 PT-97 Goryl PT-2001 CV90 PL Jenot Tur Tur 2 Tur 3 Lewiatan Świstak PMC-90 MTS-360 Hipopotam PL-01 Concept AHS Kryl BWP Borsuk AMZ Bóbr-3