Прејди на содржината

Ахмед III: Разлика помеѓу преработките

Од Википедија — слободната енциклопедија
Интерактивен преглед на историјата
[проверена преработка][проверена преработка]
← Постаро уредување
Избришана содржина Додадена содржина
НагледноВикитекст
с →Качување на престолот: Јазична исправка, replaced: егзекуции → погубувања, њате → њата
 
(Не се прикажани 19 меѓувремени преработки од 2 корисници)
Ред 17: Ред 17:
| reg-type =
| reg-type =
| successor = [[Махмуд I]]
| successor = [[Махмуд I]]
| spouse = [[Амина Михришах султан]]<br>[[Рабија султан]]<br> among [[Ahmed III#Придружнички|друѓи]]
| spouse = [[Амина Михришах султан]]<br>[[Рабија султан]]<br> меѓу [[Ахмед III#Придружнички|другите]]
| spouse-type = Придружнички
| spouse-type = Придружнички
| issue = погледни [[Ахмед III#Семејство|подолу]]
| issue = погледни [[Ахмед III#Семејство|подолу]]
Ред 28: Ред 28:
| birth_place = {{роден во|Добрич}}, [[Отоманско Царство]]
| birth_place = {{роден во|Добрич}}, [[Отоманско Царство]]
| death_date = {{death date and age|1736|7|1|1673|12|30|df=yes}}
| death_date = {{death date and age|1736|7|1|1673|12|30|df=yes}}
| death_place = [[Топкапи Сарај]], [[Отомански Цариград|Цариград]], [[Отоманско Царство]]
| death_place = [[Топкапи-сарај]], [[Отомански Цариград|Цариград]], [[Отоманско Царство]]
| burial_date =
| burial_date =
| burial_place = [[Турбе на Турхан султан]], Истанбул
| burial_place = [[Турбе на Турхан султан]], Истанбул
Ред 35: Ред 35:
| signature = Tughra of Ahmed III.JPG
| signature = Tughra of Ahmed III.JPG
}}
}}
'''Ахмед III''' ({{lang-ota|احمد ثالث}}; {{lang-tr|III. Ahmed}}; роден на {{роден на|30|декември|1673}} година - починал на {{починал на|20|септември|1736}} година во {{починал во|Цариград}}) — дваесетитретиот [[Список на османлиски султани|Султан на Отоманското Царство]] кој владеел во периодот од [[1703]] до [[1730]] година. Ахмед бил син на [[Мехмед IV]] (1648-1687) и [[Еметулах Рабија Ѓулнуш султан]] која имала грчко потекло<ref>{{Наведена книга |author= Baker, Anthony E |title=The Bosphorus |publisher=Redhouse Press |year=1993 |page=146 |isbn=975-413-062-0 |quote= The Valide Sultan was born Evmania Voria, daughter of a Greek priest in a village near Rethymnon on Crete. She was captured by the Turks when they took Rethymnon in 1645.}}</ref><ref>{{Наведена книга |author= Freely, John |title= Istanbul: the imperial city |publisher= Viking |year= 1996 |page= 242 |isbn= 0-14-024461-1 |quote= Rabia Gulnus a Greek girl who had been captured in the Ottoman invasion of Crete. Râbi'a Gülnûş was the mother of Mehmet’s first two sons, the future sultans Mustafa II and Ahmet III.}}</ref><ref>{{Наведена книга |author= Bromley, J. S. |title= The New Cambridge Modern History |publisher= University Press |location= University of California |year= 1957 |page=554 |isbn=0-521-22128-5 |quote= the mother of Mustafa II and Ahmed III was a Cretan.}}</ref><ref>{{Наведена книга |author= Palmer, Alan |title= The decline and fall of the Ottoman Empire |publisher= Barnes & Noble |year= 2009 |page= 27 |isbn= 1-56619-847-X |quote= Unusually, the twenty-nine year old Ahmed III was a brother, rather than a half- brother, of his predecessor; their Cretan mother, Rabia.}}</ref><ref>{{Наведена книга |author= Sardo, Eugenio Lo |title=Tra greci e turchi: fonti diplomatiche italiane sul Settecento ottomano |publisher=Consiglio nazionale delle ricerche |year=1999 |page=82 |isbn= 88-8080-014-0 |quote= Their mother, a Cretan, lady named Rabia Gulnus, continued to wield influence as the Walide Sultan - mother of the reigning sultan.}}</ref><ref>{{Наведена книга |author= Library Information and Research Service |title= The Middle East |publisher= Library Information and Research Service |year= 2005 |page= 91 |quote= She was the daughter of a Cretan (Greek) family and she was the mother of Mustafa II (1664-1703), and Ahmed III (1673-1736).}}</ref>. Ахмед III бил роден во [[Добруџа]]. Тој го наследил на престолот во [[1703]] на абдикација на неговиот брат [[Мустафа II]] (1695-1703). Ја предводил успешната [[Прутска војна]] против [[Руско Царство|Русија]] во [[1711]] и неуспешната војна со [[Австрија]] и [[Венеција]] ([[1715]]-[[1718]]). Мирот со [[Петар Велики|Петар I]] ги охрабрил Турците на непријателства против Венеција и Австрија, но војната била изгубена и биле изгубени голем број на територии во [[Источна Европа]], но и во [[Северна Африка]] (Алжир, Тунис). Териториите на [[Отоманското Царство]] продолжиле да се намалуваат. Управителите умувале дека спасението е во враќање на старите добри обичаи и военото зајакнување: “ бидејќи нашата држава добиена со нож и меч само со нож и меч може да биде одржана.“
'''Ахмед III''' ({{lang-ota|احمد ثالث}}; {{lang-tr|III. Ahmed}}; роден на {{роден на|30|декември|1673}} година<ref name="МакЕнц">{{МакЕнц|103|Ахмед III|I}}</ref> - починал на {{починал на|20|септември|1736}} година во {{починал во|Цариград}}) — 23. [[Список на османлиски султани|Султан на Отоманското Царство]] кој владеел во периодот од [[1703]] до [[1730]] година. Ахмед бил син на [[Мехмед IV]] (1648-1687) и [[Еметулах Рабија Ѓулнуш султан]] која имала грчко потекло<ref>{{Наведена книга |author= Baker, Anthony E |title=The Bosphorus |publisher=Redhouse Press |year=1993 |page=146 |isbn=975-413-062-0 |quote= The Valide Sultan was born Evmania Voria, daughter of a Greek priest in a village near Rethymnon on Crete. She was captured by the Turks when they took Rethymnon in 1645.}}</ref><ref>{{Наведена книга |author= Freely, John |title= Istanbul: the imperial city |publisher= Viking |year= 1996 |page= 242 |isbn= 0-14-024461-1 |quote= Rabia Gulnus a Greek girl who had been captured in the Ottoman invasion of Crete. Râbi'a Gülnûş was the mother of Mehmet’s first two sons, the future sultans Mustafa II and Ahmet III.}}</ref><ref>{{Наведена книга |author= Bromley, J. S. |title= The New Cambridge Modern History |publisher= University Press |location= University of California |year= 1957 |page=554 |isbn=0-521-22128-5 |quote= the mother of Mustafa II and Ahmed III was a Cretan.}}</ref><ref>{{Наведена книга |author= Palmer, Alan |title= The decline and fall of the Ottoman Empire |publisher= Barnes & Noble |year= 2009 |page= 27 |isbn= 1-56619-847-X |quote= Unusually, the twenty-nine year old Ahmed III was a brother, rather than a half- brother, of his predecessor; their Cretan mother, Rabia.}}</ref><ref>{{Наведена книга |author= Sardo, Eugenio Lo |title=Tra greci e turchi: fonti diplomatiche italiane sul Settecento ottomano |publisher=Consiglio nazionale delle ricerche |year=1999 |page=82 |isbn= 88-8080-014-0 |quote= Their mother, a Cretan, lady named Rabia Gulnus, continued to wield influence as the Walide Sultan - mother of the reigning sultan.}}</ref><ref>{{Наведена книга |author= Library Information and Research Service |title= The Middle East |publisher= Library Information and Research Service |year= 2005 |page= 91 |quote= She was the daughter of a Cretan (Greek) family and she was the mother of Mustafa II (1664-1703), and Ahmed III (1673-1736).}}</ref>. Ахмед III е роден во [[Добруџа]]. Тој го наследил на престолот во [[1703]] на абдикација на неговиот брат [[Мустафа II]] (1695-1703). Ја предводил успешната [[Прутска војна]] против [[Руско Царство|Русија]] во [[1711]] и неуспешната војна со [[Австрија]] и [[Венеција]] ([[1715]]-[[1718]]). Мирот со [[Петар Велики|Петар I]] ги охрабрил Турците на непријателства против Венеција и Австрија, но војната била изгубена и биле изгубени голем број на територии во [[Источна Европа]], но и во [[Северна Африка]] (Алжир, Тунис). Териториите на [[Отоманското Царство]] продолжиле да се намалуваат. Управителите умувале дека спасението е во враќање на старите добри обичаи и военото зајакнување: “ бидејќи нашата држава добиена со нож и меч само со нож и меч може да биде одржана.“


Првите денови од владеењето на Ахмед III поминале со напори да се смират [[Јаничар|јаничарите]]. Тој не бил ефикасен против јаничарите кои го направиле султан. [[Чорлулу Али-паша]], кого Ахмед го поставил на функцијата [[Голем везир на Османлиското Царство|Големи везир]], се обидел да му помогне во административните работи, направил нови аранжмани за ризницата и султанот. Тој го поддржал Ахмед во борбата со неговите ривали.
Првите денови од владеењето на Ахмед III поминале со напори да се смират [[јаничар]]ите. Тој не бил ефикасен против јаничарите кои го направиле султан. [[Чорлулу Али-паша]], кого Ахмед го поставил на функцијата [[Голем везир на Османлиското Царство|Големи везир]], се обидел да му помогне во административните работи, направил нови аранжмани за ризницата и султанот. Тој го поддржал Ахмед во борбата со неговите соперници.


== Рани години==
== Рани години==


Султанот Ахмед е роден на [[30 декември]] [[1673]] година. Негов татко бил султанот [[Мехмед IV]], а мајка му била [[Еметулах Рабија Ѓулнуш султан|Ѓулнуш султан]], првично наречена Евменија<ref>{{cite book |author= Baker, Anthony E |title=The Bosphorus |publisher=Redhouse Press |year=1993 |page=146 |isbn=975-413-062-0 |quote= The Valide Sultan was born Evmania Voria, daughter of a Greek priest in a village near Rethymnon on Crete. She was captured by the Turks when they took Rethymnon in 1645. }}</ref>. Ахмед бил роден во Хаџиоглупазари, каде Мехмед останал да лови на враќање од [[Полска]] во [[1673]] година, додека во тоа време Ѓулнуш султан била бремена{{sfn|Sakaoğlu|2015|p=295}}. Во [[1675]] година, тој и неговиот брат, принцот Мустафа (идниот [[Мустафа II]]) биле обрежани. За време на истата церемонија, нивните сестри [[Хатиџе Султан (ќерка на Мехмед IV)|Хатиџе Султан]] и Фатма Султан биле во брак со Мусахип Мустафа-паша и [[Кара Мустафа-паша]]{{sfn|Uluçay|2011|p=110}}. Прославата траела 20 дена{{sfn|Sakaoğlu|2015|p=286}}.
Султанот Ахмед е роден на [[30 декември]] [[1673]] година. Негов татко бил султанот [[Мехмед IV]], а мајка му била [[Еметулах Рабија Ѓулнуш султан|Ѓулнуш султан]], првично наречена Евменија<ref>{{наведена книга |author= Baker, Anthony E |title=The Bosphorus |publisher=Redhouse Press |year=1993 |page=146 |isbn=975-413-062-0 |quote= The Valide Sultan was born Evmania Voria, daughter of a Greek priest in a village near Rethymnon on Crete. She was captured by the Turks when they took Rethymnon in 1645. }}</ref>. Ахмед е роден во Хаџиоглупазари, каде Мехмед останал да лови на враќање од [[Полска]] во [[1673]] година, додека во тоа време Ѓулнуш султан била бремена{{sfn|Sakaoğlu|2015|p=295}}. Во [[1675]] година, тој и неговиот брат, принцот Мустафа (идниот [[Мустафа II]]) биле обрежани. За време на истата церемонија, нивните сестри [[Хатиџе Султан (ќерка на Мехмед IV)|Хатиџе Султан]] и Фатма Султан биле во брак со Мусахип Мустафа-паша и [[Кара Мустафа-паша]]{{sfn|Uluçay|2011|p=110}}. Прославата траела 20 дена{{sfn|Sakaoğlu|2015|p=286}}.


Тој пораснал во [[Одрински сарај|Одринската палата]]. Неговото школување започнало за време на една од спорадичните посети на дворот на [[Истанбул]], по судската церемонија наречена „''бад-и басмала''“, што се одржало на [[9 август]] [[1679]] година во палатата Иставроз. Воспитан бил во царскиот харем во [[Одрин]] со традиционално кнежевско образование, проучувајќи го [[Куранот]], хадисите (традициите на пророкот [[Мухамед]]) и основите на исламските науки, историјата, поезијата и музиката под надзор на приватни воспитувачи{{sfn|Keskiner|2012|p=47}}. Еден од неговите тутори бил главниот муфтија Фејзулах Ефенди<ref>{{cite book|first=Jane|last=Hathaway|title=The Chief Eunuch of the Ottoman Harem: From African Slave to Power-Broker|publisher=Cambridge University Press|date=August 30, 2018|pages=133|isbn=978-1-107-10829-5}}</ref>.
Тој пораснал во [[Одрински сарај|Одринската палата]]. Неговото школување започнало за време на една од спорадичните посети на дворот на [[Истанбул]], по судската церемонија наречена „''бад-и басмала''“, што се одржало на [[9 август]] [[1679]] година во палатата Иставроз. Воспитан бил во царскиот харем во [[Одрин]] со традиционално кнежевско образование, проучувајќи го [[Куранот]], хадисите (традициите на пророкот [[Мухамед]]) и основите на исламските науки, историјата, поезијата и музиката под надзор на приватни воспитувачи{{sfn|Keskiner|2012|p=47}}. Еден од неговите тутори бил главниот муфтија Фејзулах Ефенди<ref>{{наведена книга|first=Jane|last=Hathaway|title=The Chief Eunuch of the Ottoman Harem: From African Slave to Power-Broker|publisher=Cambridge University Press|date=August 30, 2018|pages=133|isbn=978-1-107-10829-5}}</ref>.


Ахмед очигледно бил љубопитен и интелектуален по природа, поголемиот дел од времето го поминувал читајќи и вежбајќи [[калиграфија]]. Песните што ги напишал ги манифестираат неговото длабоко знаење за поезијата, историјата, исламската теологија и филозофија. Тој исто така бил заинтересиран за калиграфијата, која ја учел кај водечките дворски калиграфи, пред сè кај Хафиз Осман Ефенди (починал во [[1698]] година), кој имал огромно влијание врз неговата уметност и, според тоа, ја практикувал заради влијанието на неговиот постар брат, идниот султан Мустафа II, кој исто така станал забележителен калиграф{{sfn|Keskiner|2012|p=47}}.
Ахмед очигледно бил љубопитен и интелектуален по природа, поголемиот дел од времето го поминувал читајќи и вежбајќи [[калиграфија]]. Песните што ги напишал ги манифестираат неговото длабоко знаење за поезијата, историјата, исламската теологија и филозофија. Тој исто така бил заинтересиран за калиграфијата, која ја учел кај водечките дворски калиграфи, пред сè кај Хафиз Осман Ефенди (починал во [[1698]] година), кој имал огромно влијание врз неговата уметност и, според тоа, ја практикувал заради влијанието на неговиот постар брат, идниот султан Мустафа II, кој исто така станал забележителен калиграф{{sfn|Keskiner|2012|p=47}}.


За време на неговото управување во Одрин, Ахмед се спријателил со светлиот писар, [[Невшехирли Дамат Ибрахим-паша|Ибрахим]], од градот [[Невшехир]], кој требало да стане еден од извонредните везири на неговото идно владеење. Од [[1687]] година, по детонирањето на неговиот татко, тој живеел во изолација шеснаесет години во палатите во Одрин и Истанбул. Во овој период тој се посветил на калиграфија и интелектуални активности{{sfn|Keskiner|2012|p=47-8}}{{sfn|Sakaoğlu|2015|p=296}}.
За време на неговото управување во Одрин, Ахмед се спријателил со светлиот писар, [[Невшехирли Дамат Ибрахим-паша|Ибрахим]], од градот [[Невшехир]], кој требало да стане еден од извонредните везири на неговото идно владеење. Од [[1687]] година, по детонирањето на неговиот татко, тој живеел во изолација шеснаесет години во палатите во Одрин и Истанбул. Во овој период тој се посветил на калиграфија и интелектуални активности{{sfn|Keskiner|2012|p=47-8}}{{sfn|Sakaoğlu|2015|p=296}}.
Ред 53: Ред 53:
{{Главна|Одринско востание}}
{{Главна|Одринско востание}}
[[Податотека:Een ambassadeur op audiëntie bij sultan Ahmed III Rijksmuseum SK-A-4080.jpeg|мини|Ахмед III]]
[[Податотека:Een ambassadeur op audiëntie bij sultan Ahmed III Rijksmuseum SK-A-4080.jpeg|мини|Ахмед III]]
Во [[Одринско востание|настаните од Одрин]] кои се случиле од [[19 август]] до [[23 август]], Мустафа бил сменет и неговиот брат Ахмед го наследил престолот на [[22 август]] [[1703]] година. Првиот петочен поздрав бил одржан во [[Џамија Бајазид II|џамијата Бајазид]]<ref>Sakaoğlu, Necdet (2015) ''Bu mülkün sultanları''</ref>. [[Отомански Цариград|Цариград]], кој веќе подолго време бил надвор од контрола, не претставувал безбедна зона дури и за самиот султан. Апсењата, егзекуциите, кражбите биле вообичаени за тој период во главната престолнина{{sfn|Sakaoğlu|2015|p=297}}.
Во [[Одринско востание|настаните од Одрин]] кои се случиле од [[19 август]] до [[23 август]], Мустафа бил сменет и неговиот брат Ахмед го наследил престолот на [[22 август]] [[1703]] година. Првиот петочен поздрав бил одржан во [[Џамија Бајазид II|џамијата Бајазид]]<ref>Sakaoğlu, Necdet (2015) ''Bu mülkün sultanları''</ref>. [[Отомански Цариград|Цариград]], кој веќе подолго време бил надвор од контрола, не претставувал безбедна зона дури и за самиот султан. Апсењата, погубувањата, кражбите биле вообичаени за тој период во главната престолнина{{sfn|Sakaoğlu|2015|p=297}}.


Финдиклили Мехмед го дочекал новиот султан на Харемската порта од страната на Хасода, поставувајќи го на престолот{{sfn|Türkal|2013|p=31}}.
Финдиклили Мехмед го дочекал новиот султан на Харемската порта од страната на Хасода, поставувајќи го на престолот{{sfn|Türkal|2013|p=31}}.


Како дел од спроведената програма за обнова на системот на фондации, тој го реорганизирал законот за земјиште во [[1705]] година. Поради неговата поддршка на овие нови закони, на Ахмед му била дадена титула „''давател на закон''“, титула дадена на тројца поранешни султани, [[Бајазид II]] (1481-1512), [[Селим I]] (1512-1520) и [[Сулејман Величествениот]] (1520-1566). Во првите три години од своето владеење, Ахмед назначил четири големи везири, еден по друг. Сепак, владата добила стабилност само по назначувањето на [[Чорлулу Али-паша]] во мај [[1706]]{{sfn|Keskiner|2012|p=56}}.
Како дел од спроведената програма за обнова на системот на фондации, тој го реорганизирал законот за земјиште во [[1705]] година. Поради неговата поддршка на овие нови закони, на Ахмед му била дадена титула „''давател на закон''“, титула дадена на тројца поранешни султани, [[Бајазид II]] (1481-1512), [[Селим I]] (1512-1520) и [[Сулејман Величествениот]] (1520-1566). Во првите три години од своето владеење, Ахмед назначил четири големи везири, еден по друг. Сепак, владата добила стабилност само по назначувањето на [[Чорлулу Али-паша]] во мај [[1706]]{{sfn|Keskiner|2012|p=56}}.


===Руско-турска војна (1710–1711)===
===Руско-турска војна (1710–1711)===
{{Главна|Руско-турска војна (1710-1711)}}
{{Главна|Руско-турска војна (1710-1711)}}


Ахмед III негувал добри односи со [[Франција]], несомнено во поглед на заканувачкиот став на [[Руско Царство|Русија]]. Тој му дал засолниште на османлиската територија на шведскиот крал [[Карл XII]] (1682–1718) по шведскиот пораз од [[Петар Велики|Петар I]] (1672–1725) во [[битка кај Полтава|битката кај Полтава]] од [[1709]] година{{sfn|Chisholm|1911}}. Во [[1710]] година, [[Карл XII]] го убедил султанот Ахмед III да и објави војна на Русија, а османлиските сили под водство на [[Балтаџи Мехмет-паша]] извојувале голема победа во [[Руско-турска војна (1710-1711)|битката кај Прут]]. После тоа, Русија според [[Прутски мировен договор|договорот]] го вратила [[Азов]] назад кон Османлиите, се согласила да ја сруши тврдината [[Таганрог]] и другите во областа и да престане да се меша во работите на [[Полско-литвански комонвелт|Полско-литванскиот комонвелт]].
Ахмед III негувал добри односи со [[Франција]], несомнено во поглед на заканувачкиот став на [[Руско Царство|Русија]]. Тој му дал засолниште на османлиската територија на шведскиот крал [[Карл XII]] (1682–1718) по шведскиот пораз од [[Петар Велики|Петар I]] (1672–1725) во [[битка кај Полтава|Битката кај Полтава]] од [[1709]] година{{sfn|Chisholm|1911}}. Во [[1710]] година, [[Карл XII]] го убедил султанот Ахмед III да и објави војна на Русија, а османлиските сили под водство на [[Балтаџи Мехмет-паша]] извојувале голема победа во [[Руско-турска војна (1710-1711)|Битката кај Прут]]. После тоа, Русија според [[Прутски мировен договор|договорот]] го вратила [[Азов]] назад кон Османлиите, се согласила да ја сруши тврдината [[Таганрог]] и другите во областа и да престане да се меша во работите на [[Полско-литванска Државна Заедница|Полско-литванската Државна Заедница]].


Принуден против својата волја во војна со Русија, Ахмед се приближил од било кој друг османлиски султан до разбивање на моќта на неговиот северен ривал, чии војски неговиот голем везир [[Невшехирли Дамат Ибрахим-паша]] успеале целосно да доминираат во битката кај реката [[Прут]] во [[1711]] година. Последователните османлиски победи против Русија овозможиле османлиските сили да напредуваат кон [[Москва]], доколку султанот тоа го посакал. Сепак, ова било стопирано кога извештајот стигнал во [[Истанбул]] според кој [[Сефевидско Царство|Сефевидското Царство]] го нападнала [[Отоманското Царство]], предизвикувајќи период на паника, свртувајќи го вниманието на султанот од Русија.
Принуден против својата волја во војна со Русија, Ахмед се приближил од било кој друг османлиски султан до разбивање на моќта на неговиот северен соперник, чии војски неговиот голем везир [[Невшехирли Дамат Ибрахим-паша]] успеале целосно да доминираат во Битката кај реката [[Прут]] во [[1711]] година. Последователните османлиски победи против Русија овозможиле османлиските сили да напредуваат кон [[Москва]], доколку султанот тоа го посакал. Сепак, ова било стопирано кога извештајот стигнал во [[Истанбул]] според кој [[Сефевидско Царство|Сефевидското Царство]] го нападнала [[Отоманското Царство]], предизвикувајќи период на паника, свртувајќи го вниманието на султанот од Русија.


===Војни со Венеција и Австрија===
===Војни со Венеција и Австрија===
{{Главна|Отоманско-венецијанска војна (1714–1718)}}
[[File:Jean-Baptiste van Mour 006.jpg|thumb|Султанот Ахмед III во [[Топкапи-сарај]] со францускиот амбасадор.]]
[[File:Marquis de Bonnac being received by Sultan Ahmed III.jpg|thumb|Францускиот амбасадор во посета на Ахмед III]]
[[File:Ahmet III 1720.jpg|thumb|Султанот Ахмед III на прием, насликанo во [[1720]] година]]

На [[9 декември]] [[1714]] година била објавена војна на [[Венецијанска Република|Венеција]] и османлиската војска под команда на [[Силахдар Дамат Али-паша]]{{sfn|Keskiner|2012|p=56}} успеала да нанесе пораз на Венеција и да го освојат повторно [[Пелопонез]]{{sfn|Ágoston|Masters|2009|p=25}}.

Овој успех ја вознемирил [[Хабсбуршка Монархија|Австрија]] и во април [[1716]] година, царот [[Карло VI (Свето Римско Царство)|Карло VI]] објавил војна на [[Отоманското царство]]. [[Битка кај Петроварадин|Битката кај Петроварадин]] и [[Опсада на Белград (1717)|Опсадата на Белград]] довеле до голем притисок врз Османлиите и тие морале да започнат преговори. Така бил потпишан [[договор од Пожаревац|договорот од Пожаревац]] во [[1718]] година. Според договорот Османлиите изгубиле дел од Банат, Смедеревскиот санџак заедно со [[Белград]] и [[Северна Босна]]. Австрија со Белград управувала во следните 20 години. Од друга страна пак Османлиите го добиле [[Пелопонез]] и [[Крит]]. Овој неуспех бил вистинско разочарување за Ахмед и по лошите услови наметнати со овој договор, економијата во Истанбул претрпела зголемена инфлација{{sfn|Keskiner|2012|p=57}}.

Ибрахим-паша бил втора водечка фигура во царството, откако Ахмед се приклучил на кампањата во Мореја во [[1715]] година, и бил назначен за министер за финансии следната година. Оваа функција му дозволила да има голем увид во финансиската состојба на државата, поради кое постојано бил на ставот дела е потребно да се избегнува евентуален нов можен судир, главно поради празната ризницза. Политиката на мир на Ибрахим му одговарало и на Ахмед, бидејќи тој не сакал да води никакви воени походи, покрај фактот што неговиот интерес за уметност и култура го натерало да не сака да го напушти својот Истанбул{{sfn|Keskiner|2012|p=57}}.

===Карактер на владеењето на Ахмед===

Додека се одржувале натпревари за стрелање во Окмејдани со идеја за зголемување на моралот на војниците и луѓето, започнал да се гради нов воен брод во Терсане-и Амир. Тој поставил три големи везири во кратки интервали. Наместо Хасан паша, тој ги назначил Калајликоз Ахмед-паша на [[24 септември]] [[1704]] година и Балтачи Мехмед-паша на [[25 декември]] [[1704]] година{{sfn|Sakaoğlu|2015|p=297}}. Во [[1707]] година, заговорот што го водел Ејпли Али-паша бил откриен за да го собори султанот од престолот. Тој бил погубен пред влезот од палатата. Ахмед III ги оставил финансиските средства во процветана состојба, кои неверојатно биле добиени без прекумерни процедури за оданочување или изнуда. Тој бил култивиран покровител на литературата и уметноста и во тоа време, во Истанбул била основана првата печатарска куќа овластена за употреба на арапски или турски јазици, управувана од [[Ибрахим Мутеферика]] (додека печатницата била воведена на Цариград во 1480 година, сите дела објавени пред 1729 година биле на грчки, ерменски или хебрејски).
[[File:Levni 002 detail.jpg|thumb|[[Отоманска минијатура|Минијатура]] на султанот Ахмед III од [[Абдулџелил Левни]]]]

Исто така во текот на неговото владеење се појавиле и [[Фанариоти]]те, грчка елита која зазела голема улога во управувањето на царството. Во периодот по 1711 година, добар дел од Фанариотите станале Господари, војводи или кнезови во дунавските кнежевства Молдавија и Влашка.

===Односи со Мугалското Царство===

Во [[1712]] година царот Џахандар Шах, внук на [[Аурангзеб]], му испратил подароци на османлискиот султан Ахмед и се нарекувал себеси како посветен обожавател на османлискиот султан<ref name="google">{{наведена книга|title=Mughal-Ottoman relations: a study of political & diplomatic relations between Mughal India and the Ottoman Empire, 1556-1748|author =Farooqi, N.R.|date=1989|publisher=Idarah-i Adabiyat-i Delli|url=https://books.google.com/books?id=uB1uAAAAMAAJ}}</ref>.

Царот [[Фарухсијар]], внук на Аурангзеб, исто така е познат дека испратил писмо до Османлиите, но овој пат го примил големиот везир Невшехирли Дамад Ибрахим-паша, давајќи графички опис на напорите на командантот на Мугалското Царство, Сејед Хасан Али Кан Барха против бунтот Раџпут и Марата<ref>{{наведена книга|url=https://books.google.com/books?id=uB1uAAAAMAAJ&q=Farrukhsiyar |title=Mughal-Ottoman relations: a study of political & diplomatic relations ... - Naimur Rahman Farooqi |publisher=Books.google.com |date= |accessdate=2012-04-29|year=1989 }}</ref>.

===Детонирање===
{{Main|Патрона Халил}}

Султанот Ахмед III станал непопуларен поради преголемиот и скап луксуз во кој тој и неговите главни офицери се препуштиле. Бунтот започнал на [[20 септември]] [[1730]] година пред [[Џамија Бајазид II|Бајазидовата џамија]]. Султанот за да ги задоволи нивните барања наредил погубување на Ибрахим-паша. По крајот на бунтот царството било во рацете на бунтовниците. Патрона Халил го однесел новиот султан [[Махмуд I]] во [[Ејуп Султан џамија|Ејуп џамијата]] каде официјално пред мечот на Осман бил прогласен и поставен на функцијата. По детонирањето, Ахмед се повлекол во [[Кафез (Отоманско Царство)|Кафез]], каде претходно бил чуван Махмуд, и таму ги поминал останатите шест години од својот живот во [[Топкапи-сарај]].

==Архитектура==

Во времето на Ахмед III биле изградени неколку фонтани, чешми и паркови. По негова наредба биле изградени три библиотеки, од кои една во [[Топкапи-сарај]] која е една од [[Топкапи-сарај#Библиотека на Ахмед III|најпознатите градби]] за неговиот период. Ахмед бил мајстор во изработка на списите на чинии{{sfn|Sakaoğlu|2015|p=307}}. Палатата Топкапи и нејзините згради биле предмет на многу истражувања и публикации. Меѓу овие истражувања, многу различни студии на опсег се забележуваат заедно со постдипломски тези. Како резултат на тоа, тие обезбедуваат богати информации за палатата, што обезбедува долг список на високо квалификувани научни статии и книги, упатства и брошури за промовирање на палатата и музејот во негово време. Сепак, палатата и нејзините единици сè уште имаат аспекти што треба да се истражат и деталите да се дискутираат. Меѓу нив може да се вброи и библиотеката на Ахмед III.

Неокласичната библиотека се наоѓа зад Приемната соба во центарот на Третиот двор. Таа била изградена на темелите на претходен павилјон од страна на султанскиот архитект [[Мимар Бешир-ага]] во [[1719]] година. Објектот претставува пример за османлиската архитектура од 18 век. Надворешната фасада е обложена со мермер. Формата на објектот е во вид на грчки крст со купола над централната сала и три правоаголни дорати (единица која се употребува за отворање и нејзиното врамување во рамките на една фасада). Внатрешниот дизајн е типичен за т.н. [[Ера на лалињата]], кој траел од 1703 до 1730 година<ref name="Cami">{{cite web|title=YENİCAMİ KÜLLİYESİ İstanbul’da XVI. yüzyılın sonlarında inşasına başlanan ve XVII. yüzyılın ikinci yarısında tamamlanan külliye.|url= https://islamansiklopedisi.org.tr/yenicami-kulliyesi|website=İslam Ansiklopedisi|access-date=11 April 2020}}</ref> .

===Катастрофи===

Во [[1714]] година, еден египетски [[галеон]] кој стоел во близина на пристаништето Ѓумрук се запалил и изгорел, а двесте лица загинале{{sfn|Sakaoğlu|2015|p=299}}.

Додека [[Невшехирли Дамат Ибрахим-паша]] ги продолжил подготовките за враќање во Истанбул, во Истанбул избувнал пожар, и голем дел од градот бил опожарен{{sfn|Sakaoğlu|2015|p=300}}.

На [[14 мај]] [[1719]] година се случил земјотрес во престолнината. [[Цариградски ѕидини|Градските ѕидини]] биле уништени од [[земјотрес]]от, а 4.000 луѓе загинаале во [[Измит]] и [[Јалова]]. По земјотресот започнале работите за реконструкција во Истанбул. Најзначајниот елемент што го рефлектира културниот аспект или тежината на овие дела до денес е библиотеката Ендерун во палатата Топкапи, изградена таа година.

==Семејство==
===Придружнички===
Ахмед имал дванаесет придружнички:
* Еметулах кадин (починала 1739, погребана во [[Ејуп Султан џамија]]);
* Ракије кадин ;
* [[Михришах Кадин]] (починала 1732, погребана во [[Јени џамија (Истанбул)|Јени џамија]], [[Истанбул]]);
* [[Шерми Кадин]] (починала 1732, погребана во Јени џамија, Истанбул);
* Умуѓулсум Кадин (починала 1768, погребана во Јени џамија, Истанбул);
* Хатиџе Кадин (починала 1722, погребана во Јени џамија, Истанбул);
* Фатма Кадин (починала 1732, погребана во Јени џамија, Истанбул);
* Емине Кадин (починала 1750, погребана во Јени џамија, Истанбул);
* Ханифе Кадин (починала 1750, погребана во Јени џамија, Истанбул);
* Зејнеп Кадин (починала 1757, погребана во Јени џамија, Истанбул);
* Шахин Кадин (починала 1732, погребана во Јени џамија, Истанбул);
* Хаџе Ханим Кадин;

===Потомство===
Ахмед имал четириесет и пет деца, од кои шест синови и девет ќерки преживеале до зрелоста:
*[[Фатма султан (ќерка на Ахмед III)|Фатма султан]] (22 септември 1704{{sfn|Topal|2001|p=668}} – 4 јануари 1733, погребана во Јени џамија, Истанбул), со Еметулах ;
*Шехзаде Мехмед (25 ноември 1705{{sfn|Topal|2001|p=680}} – 20 јуни 1706, погребан во Јени џамија, Истанбул);{{sfn|Topal|2001|p=686}}
*Шехзаде Иса (23 февруари 1706{{sfn|Topal|2001|p=682}} – Терсане , 25 мај 1706, погребан во Јени џамија, Истанбул);{{sfn|Topal|2001|p=685}}
*Шехзаде Али (18 јуни 1706{{sfn|Topal|2001|p=686}} – Карагач , 12 септември 1706, погребан во Јени џамија, Истанбул);{{sfn|Topal|2001|p=687}}
*Хатиџе султан (21 јануари 1707{{sfn|Topal|2001|p=689}} – 8 декември 1708, погребана во Јени џамија, Истанбул);{{sfn|Topal|2001|p=697}}
*Ракије султан (2 мај 1707{{sfn|Topal|2001|p=691}} – 4 мај 1708, погребана во Јени џамија, Истанбул);{{sfn|Topal|2001|p=821}}
*Шехзаде Селим (8 септември 1707{{sfn|Topal|2001|p=695}} –5 мај 1708, погребан во Јени џамија, Истанбул);{{sfn|Topal|2001|p=706}}
*Шехзаде Мурат (4 февруари 1708{{sfn|Topal|2001|p=698}} – 1 април 1708, погребана во Јени џамија, Истанбул);{{sfn|Topal|2001|p=705}}
*[[Умуѓулсум султан]] (7 февруари 1708{{sfn|Topal|2001|p=698}} – 1732, погребана во Јени џамија, Истанбул),<ref name="subhi">{{наведена книга|first=Subhi Mehmed|last=Efendi|first2=Mesut|last2=Aydıner|first3=Hüseyin|last3=Şâkir|title=Subhî tarihi: Sâmî ve Şâkir tarihleri ile birlikte 1730-1744 (inceleme ve karşılaştırmalı metin)|publisher=Kitabevi|year=2007|pages=178|isbn=}}</ref> близнак со Зејнеп;
*Земнеп султан (7 февруари 1708{{sfn|Topal|2001|p=698}} – 5 октомври 1708, погребана во Јени џамија, Истанбул), twin with Ümmügülsüm;{{sfn|Topal|2001|p=708}}
*Шехзаде Абдулмелик (12 декември 1709{{sfn|Topal|2001|p=723}} – 19 март 1710, погребан во Јени џамија, Истанбул);{{sfn|Topal|2001|p=725}}
*Зејнеп султан (5 јануари 1710{{sfn|Topal|2001|p=723}} – Терсане , 1 август 1710, погребана во Јени џамија, Истанбул);{{sfn|Topal|2001|p=729}}
*Шехзаде Сулејман (25 август 1710{{sfn|Topal|2001|p=731}} – 11 декември 1732, погребан во Јени џамија, Истанбул), со Михришах;
*[[Хатиџе султан (ќерка на Ахмед III)|Хатиџе султан]] (4 октомври 1710{{sfn|Topal|2001|p=733}} – 1738, погребана во Јени џамија, Истанбул), with Rukiye;
*[[Атике султан (ќерка на Ахмед III)|Атике султан]] (29 март 1712{{sfn|Topal|2001|p=769}} – 2 април 1738, погребана во Јени џамија, Истанбул);
*Рукије султан (7 март 1712{{sfn|Topal|2001|p=769}} – 28 октомври 1714, погребана во Јени џамија, Истанбул);{{sfn|Topal|2001|p=821}}
*Шехзаде Мехмед (17 октомври 1712{{sfn|Topal|2001|p=770}} – 15 јули 1713, [[Одрински сарај]], погребана во џамија Дарухадис );{{sfn|Topal|2001|p=797}}<ref name="onar">{{наведена книга|first=Oral|last=Onur|title=Edirne türbeleri ve evlad-ı Fatihan mezarları|publisher=O. Onur|year=1994|pages=27|isbn=}}</ref>
*Зејнеп султан (8 април 1714{{sfn|Topal|2001|p=811}} – 1715, [[Одрински сарај]], погребана во џамија Дарухадис );<ref name="onar"/>
*[[Зејнеп султан]] (1715 – 25 март 1774, погребана во [[џамија Зејнеп Султан]]);
*Шехзаде Селим (20 април 1715, [[Одрински сарај]]{{sfn|Topal|2001|p=831}} – 1715, [[Одрински сарај]], погребан во џамија Дарухадис ),<ref name="onar"/> близнак со Салихан со Хаџе Ханим;
*[[Салиха султан (ќерка на Ахмед III)|Салиха султан]] (20 април 1715, [[Одрински сарај]]{{sfn|Topal|2001|p=831}} – 11 октомври 1778, погребана во Ејуп), близнак со Селим, со Хаџе Ханим;
*Шехзаде Мехмед (1 јануари 1717{{sfn|Topal|2001|p=867}} – 22 декември 1756, погребан во Јени џамија, Истанбул), принц од 1754 до 1756;
*Султан [[Мустафа III]] (28 јануари 1717{{sfn|Topal|2001|p=867}} – 21 јануари 1774), султан на [[Отоманското Царство]] од 1757 до 1774, со Михришах;
*Шехзаде Селим (6 декември 1718{{sfn|Topal|2001|p=890}} – починал млад, погребан во Јени џамија, Истанбул);
*Шехзаде Бајазид (4 октомври 1718{{sfn|Topal|2001|p=898}} – 25 јануари 1771, погребан во Јени џамија, Истанбул), принц од 1757 до 1771;
*[[Ајше султан (ќерка на Ахмед III)|Ајше султан]] (24 ноември 1718{{sfn|Topal|2001|p=900}} – 3 октомври 1776, погребана во Јени џамија, Истанбул), со Муслихе;
*Умуселеме султан (починала 26 декември 1718, погребана во Јени џамија, Истанбул);{{sfn|Topal|2001|p=900}}
*Хатиџе султан (родена на 19 ноември 1719{{sfn|Topal|2001|p=909}} –2 август 1720, погребана во Јени џамија, Истанбул);{{sfn|Topal|2001|p=914}}
*Рејхане султан (починала 12 декември 1719, погребана во Јени џамија, Истанбул);{{sfn|Topal|2001|p=909}}
*Шехзаде Абдула (18 декември 1719 – 19 декември 1719, погребан во Јени џамија, Истанбул);{{sfn|Topal|2001|p=910}}
*Еметулах султан (23 декември 1719 – 5 февруари 1720, погребана во Јени џамија, Истанбул);{{sfn|Topal|2001|p=910}}
*Рукије султан (починала 20 јануари 1720, погребана во Јени џамија, Истанбул);{{sfn|Topal|2001|p=910}}
*Шехзаде Ибрахим (9 јануари 1721{{sfn|Topal|2001|p=931}} – 5 април 1721, погребан во Јени џамија, Истанбул);{{sfn|Topal|2001|p=933}}
*Шехзаде Нуман (22 февруари 1723{{sfn|Aktaş|2008|p=13-4}} – 29 декември 1764, погребан во Јени џамија, Истанбул);
* Еметулах султан (29 септември 1723{{sfn|Aktaş|2008|p=32}}{{snd}}28 јули 1724, погребана во Јени џамија, Истанбул);{{sfn|Aktaş|2008|p=80}}
* Наиле султан (15 февруари 1725{{sfn|Aktaş|2008|p=111}} – 10 декември 1726, погребана во Јени џамија, Истанбул);{{sfn|Aktaş|2008|p=205}}
*Султан [[Абдул Хамид I]] (20 март 1725{{sfn|Aktaş|2008|p=112}} - 7 април 1789), султан на [[Отоманското Царство]] од 1774 до 1789, со Шерми;
* Назифе султан (31 мај 1725{{sfn|Aktaş|2008|p=125}} – починала млада, погребана во Јени џамија, Истанбул);
* [[Есма султан (ќерка на Ахмед III)|есма султан]] (14 март 1726{{sfn|Aktaş|2008|p=164-5}} – 13 август 1788), со Ханифе;
* Сабиха султан (26 ноември 1726 – 3 декември 1726, погребана во Јени џамија, Истанбул);{{sfn|Aktaş|2008|p=199}}
* Ребија султан (28 октомври 1727{{sfn|Sakaoğlu|2008|p=325}} – 4 април 1728, погребана во Јени џамија, Истанбул);{{sfn|Aktaş|2008|p=258}}
*Шехзаде Сејфедин (3 февруари 1728{{sfn|Aktaş|2008|p=255-6}} – 1732, погребан во Јени џамија, Истанбул), со Михришах; {{sfn|Haskan|2001|p=1167}}
* [[Зубејде султан]] (29 март 1728{{sfn|Aktaş|2008|p=257}} – 4 јуни 1756), со Муслихе;
* Умуселеме султан (починала 1732, погребана во Јени џамија, Истанбул);<ref name="subhi"/>
* Емине султан (починала 1732, погребана во Јени џамија, Истанбул);<ref name="subhi"/>


== Наводи ==
== Наводи ==
Ред 96: Ред 202:
[[Категорија:Починати во 1736 година]]
[[Категорија:Починати во 1736 година]]
[[Категорија:Отомански Турци]]
[[Категорија:Отомански Турци]]
[[Категорија:Починати во Истанбул]]

Последна преработка од 08:43, 23 октомври 2021

Ахмед III
احمد ثالث
Султан на Отоманското Царство
Кајсери-Рум
Чувар на Двете Свети Џамии
Отомански калиф
23-ти Отомански султан (Падишах)
На престол22 август 1703 – 1 октомври 1730
ПретходникМустафа II
НаследникМахмуд I
Роден(а)30 декември 1673
Добрич, Отоманско Царство
Починал(а)1 јули 1736(1736-07-01) (возр. 62)
Топкапи-сарај, Цариград, Отоманско Царство
Почивалиште
Турбе на Турхан султан, Истанбул
ПридружничкиАмина Михришах султан
Рабија султан
меѓу другите
Децапогледни подолу
Полно име
Ахмед бин Мехмед
ДинастијаОсманлиска династија
ТаткоМехмед IV
МајкаЕметулах Рабија Ѓулнуш султан
Вероисповедислам
ТургаАхмед III احمد ثالث's signature

Ахмед III (османски турски: احمد ثالث; турски: III. Ahmed; роден на 30 декември 1673 година[1] - починал на 20 септември 1736 година во Цариград) — 23. Султан на Отоманското Царство кој владеел во периодот од 1703 до 1730 година. Ахмед бил син на Мехмед IV (1648-1687) и Еметулах Рабија Ѓулнуш султан која имала грчко потекло[2][3][4][5][6][7]. Ахмед III е роден во Добруџа. Тој го наследил на престолот во 1703 на абдикација на неговиот брат Мустафа II (1695-1703). Ја предводил успешната Прутска војна против Русија во 1711 и неуспешната војна со Австрија и Венеција (1715-1718). Мирот со Петар I ги охрабрил Турците на непријателства против Венеција и Австрија, но војната била изгубена и биле изгубени голем број на територии во Источна Европа, но и во Северна Африка (Алжир, Тунис). Териториите на Отоманското Царство продолжиле да се намалуваат. Управителите умувале дека спасението е во враќање на старите добри обичаи и военото зајакнување: “ бидејќи нашата држава добиена со нож и меч само со нож и меч може да биде одржана.“

Првите денови од владеењето на Ахмед III поминале со напори да се смират јаничарите. Тој не бил ефикасен против јаничарите кои го направиле султан. Чорлулу Али-паша, кого Ахмед го поставил на функцијата Големи везир, се обидел да му помогне во административните работи, направил нови аранжмани за ризницата и султанот. Тој го поддржал Ахмед во борбата со неговите соперници.

Рани години

[уреди | уреди извор]

Султанот Ахмед е роден на 30 декември 1673 година. Негов татко бил султанот Мехмед IV, а мајка му била Ѓулнуш султан, првично наречена Евменија[8]. Ахмед е роден во Хаџиоглупазари, каде Мехмед останал да лови на враќање од Полска во 1673 година, додека во тоа време Ѓулнуш султан била бремена[9]. Во 1675 година, тој и неговиот брат, принцот Мустафа (идниот Мустафа II) биле обрежани. За време на истата церемонија, нивните сестри Хатиџе Султан и Фатма Султан биле во брак со Мусахип Мустафа-паша и Кара Мустафа-паша[10]. Прославата траела 20 дена[11].

Тој пораснал во Одринската палата. Неговото школување започнало за време на една од спорадичните посети на дворот на Истанбул, по судската церемонија наречена „бад-и басмала“, што се одржало на 9 август 1679 година во палатата Иставроз. Воспитан бил во царскиот харем во Одрин со традиционално кнежевско образование, проучувајќи го Куранот, хадисите (традициите на пророкот Мухамед) и основите на исламските науки, историјата, поезијата и музиката под надзор на приватни воспитувачи[12]. Еден од неговите тутори бил главниот муфтија Фејзулах Ефенди[13].

Ахмед очигледно бил љубопитен и интелектуален по природа, поголемиот дел од времето го поминувал читајќи и вежбајќи калиграфија. Песните што ги напишал ги манифестираат неговото длабоко знаење за поезијата, историјата, исламската теологија и филозофија. Тој исто така бил заинтересиран за калиграфијата, која ја учел кај водечките дворски калиграфи, пред сè кај Хафиз Осман Ефенди (починал во 1698 година), кој имал огромно влијание врз неговата уметност и, според тоа, ја практикувал заради влијанието на неговиот постар брат, идниот султан Мустафа II, кој исто така станал забележителен калиграф[12].

За време на неговото управување во Одрин, Ахмед се спријателил со светлиот писар, Ибрахим, од градот Невшехир, кој требало да стане еден од извонредните везири на неговото идно владеење. Од 1687 година, по детонирањето на неговиот татко, тој живеел во изолација шеснаесет години во палатите во Одрин и Истанбул. Во овој период тој се посветил на калиграфија и интелектуални активности[14][15].

Управување

[уреди | уреди извор]

Качување на престолот

[уреди | уреди извор]
Главна статија: Одринско востание
Ахмед III

Во настаните од Одрин кои се случиле од 19 август до 23 август, Мустафа бил сменет и неговиот брат Ахмед го наследил престолот на 22 август 1703 година. Првиот петочен поздрав бил одржан во џамијата Бајазид[16]. Цариград, кој веќе подолго време бил надвор од контрола, не претставувал безбедна зона дури и за самиот султан. Апсењата, погубувањата, кражбите биле вообичаени за тој период во главната престолнина[17].

Финдиклили Мехмед го дочекал новиот султан на Харемската порта од страната на Хасода, поставувајќи го на престолот[18].

Како дел од спроведената програма за обнова на системот на фондации, тој го реорганизирал законот за земјиште во 1705 година. Поради неговата поддршка на овие нови закони, на Ахмед му била дадена титула „давател на закон“, титула дадена на тројца поранешни султани, Бајазид II (1481-1512), Селим I (1512-1520) и Сулејман Величествениот (1520-1566). Во првите три години од своето владеење, Ахмед назначил четири големи везири, еден по друг. Сепак, владата добила стабилност само по назначувањето на Чорлулу Али-паша во мај 1706[19].

Руско-турска војна (1710–1711)

[уреди | уреди извор]
Главна статија: Руско-турска војна (1710-1711)

Ахмед III негувал добри односи со Франција, несомнено во поглед на заканувачкиот став на Русија. Тој му дал засолниште на османлиската територија на шведскиот крал Карл XII (1682–1718) по шведскиот пораз од Петар I (1672–1725) во Битката кај Полтава од 1709 година[20]. Во 1710 година, Карл XII го убедил султанот Ахмед III да и објави војна на Русија, а османлиските сили под водство на Балтаџи Мехмет-паша извојувале голема победа во Битката кај Прут. После тоа, Русија според договорот го вратила Азов назад кон Османлиите, се согласила да ја сруши тврдината Таганрог и другите во областа и да престане да се меша во работите на Полско-литванската Државна Заедница.

Принуден против својата волја во војна со Русија, Ахмед се приближил од било кој друг османлиски султан до разбивање на моќта на неговиот северен соперник, чии војски неговиот голем везир Невшехирли Дамат Ибрахим-паша успеале целосно да доминираат во Битката кај реката Прут во 1711 година. Последователните османлиски победи против Русија овозможиле османлиските сили да напредуваат кон Москва, доколку султанот тоа го посакал. Сепак, ова било стопирано кога извештајот стигнал во Истанбул според кој Сефевидското Царство го нападнала Отоманското Царство, предизвикувајќи период на паника, свртувајќи го вниманието на султанот од Русија.

Војни со Венеција и Австрија

[уреди | уреди извор]
Главна статија: Отоманско-венецијанска војна (1714–1718)
Султанот Ахмед III во Топкапи-сарај со францускиот амбасадор.
Францускиот амбасадор во посета на Ахмед III
Султанот Ахмед III на прием, насликанo во 1720 година

На 9 декември 1714 година била објавена војна на Венеција и османлиската војска под команда на Силахдар Дамат Али-паша[19] успеала да нанесе пораз на Венеција и да го освојат повторно Пелопонез[21].

Овој успех ја вознемирил Австрија и во април 1716 година, царот Карло VI објавил војна на Отоманското царство. Битката кај Петроварадин и Опсадата на Белград довеле до голем притисок врз Османлиите и тие морале да започнат преговори. Така бил потпишан договорот од Пожаревац во 1718 година. Според договорот Османлиите изгубиле дел од Банат, Смедеревскиот санџак заедно со Белград и Северна Босна. Австрија со Белград управувала во следните 20 години. Од друга страна пак Османлиите го добиле Пелопонез и Крит. Овој неуспех бил вистинско разочарување за Ахмед и по лошите услови наметнати со овој договор, економијата во Истанбул претрпела зголемена инфлација[22].

Ибрахим-паша бил втора водечка фигура во царството, откако Ахмед се приклучил на кампањата во Мореја во 1715 година, и бил назначен за министер за финансии следната година. Оваа функција му дозволила да има голем увид во финансиската состојба на државата, поради кое постојано бил на ставот дела е потребно да се избегнува евентуален нов можен судир, главно поради празната ризницза. Политиката на мир на Ибрахим му одговарало и на Ахмед, бидејќи тој не сакал да води никакви воени походи, покрај фактот што неговиот интерес за уметност и култура го натерало да не сака да го напушти својот Истанбул[22].

Карактер на владеењето на Ахмед

[уреди | уреди извор]

Додека се одржувале натпревари за стрелање во Окмејдани со идеја за зголемување на моралот на војниците и луѓето, започнал да се гради нов воен брод во Терсане-и Амир. Тој поставил три големи везири во кратки интервали. Наместо Хасан паша, тој ги назначил Калајликоз Ахмед-паша на 24 септември 1704 година и Балтачи Мехмед-паша на 25 декември 1704 година[17]. Во 1707 година, заговорот што го водел Ејпли Али-паша бил откриен за да го собори султанот од престолот. Тој бил погубен пред влезот од палатата. Ахмед III ги оставил финансиските средства во процветана состојба, кои неверојатно биле добиени без прекумерни процедури за оданочување или изнуда. Тој бил култивиран покровител на литературата и уметноста и во тоа време, во Истанбул била основана првата печатарска куќа овластена за употреба на арапски или турски јазици, управувана од Ибрахим Мутеферика (додека печатницата била воведена на Цариград во 1480 година, сите дела објавени пред 1729 година биле на грчки, ерменски или хебрејски).

Минијатура на султанот Ахмед III од Абдулџелил Левни

Исто така во текот на неговото владеење се појавиле и Фанариотите, грчка елита која зазела голема улога во управувањето на царството. Во периодот по 1711 година, добар дел од Фанариотите станале Господари, војводи или кнезови во дунавските кнежевства Молдавија и Влашка.

Односи со Мугалското Царство

[уреди | уреди извор]

Во 1712 година царот Џахандар Шах, внук на Аурангзеб, му испратил подароци на османлискиот султан Ахмед и се нарекувал себеси како посветен обожавател на османлискиот султан[23].

Царот Фарухсијар, внук на Аурангзеб, исто така е познат дека испратил писмо до Османлиите, но овој пат го примил големиот везир Невшехирли Дамад Ибрахим-паша, давајќи графички опис на напорите на командантот на Мугалското Царство, Сејед Хасан Али Кан Барха против бунтот Раџпут и Марата[24].

Детонирање

[уреди | уреди извор]
Главна статија: Патрона Халил

Султанот Ахмед III станал непопуларен поради преголемиот и скап луксуз во кој тој и неговите главни офицери се препуштиле. Бунтот започнал на 20 септември 1730 година пред Бајазидовата џамија. Султанот за да ги задоволи нивните барања наредил погубување на Ибрахим-паша. По крајот на бунтот царството било во рацете на бунтовниците. Патрона Халил го однесел новиот султан Махмуд I во Ејуп џамијата каде официјално пред мечот на Осман бил прогласен и поставен на функцијата. По детонирањето, Ахмед се повлекол во Кафез, каде претходно бил чуван Махмуд, и таму ги поминал останатите шест години од својот живот во Топкапи-сарај.

Архитектура

[уреди | уреди извор]

Во времето на Ахмед III биле изградени неколку фонтани, чешми и паркови. По негова наредба биле изградени три библиотеки, од кои една во Топкапи-сарај која е една од најпознатите градби за неговиот период. Ахмед бил мајстор во изработка на списите на чинии[25]. Палатата Топкапи и нејзините згради биле предмет на многу истражувања и публикации. Меѓу овие истражувања, многу различни студии на опсег се забележуваат заедно со постдипломски тези. Како резултат на тоа, тие обезбедуваат богати информации за палатата, што обезбедува долг список на високо квалификувани научни статии и книги, упатства и брошури за промовирање на палатата и музејот во негово време. Сепак, палатата и нејзините единици сè уште имаат аспекти што треба да се истражат и деталите да се дискутираат. Меѓу нив може да се вброи и библиотеката на Ахмед III.

Неокласичната библиотека се наоѓа зад Приемната соба во центарот на Третиот двор. Таа била изградена на темелите на претходен павилјон од страна на султанскиот архитект Мимар Бешир-ага во 1719 година. Објектот претставува пример за османлиската архитектура од 18 век. Надворешната фасада е обложена со мермер. Формата на објектот е во вид на грчки крст со купола над централната сала и три правоаголни дорати (единица која се употребува за отворање и нејзиното врамување во рамките на една фасада). Внатрешниот дизајн е типичен за т.н. Ера на лалињата, кој траел од 1703 до 1730 година[26] .

Катастрофи

[уреди | уреди извор]

Во 1714 година, еден египетски галеон кој стоел во близина на пристаништето Ѓумрук се запалил и изгорел, а двесте лица загинале[27].

Додека Невшехирли Дамат Ибрахим-паша ги продолжил подготовките за враќање во Истанбул, во Истанбул избувнал пожар, и голем дел од градот бил опожарен[28].

На 14 мај 1719 година се случил земјотрес во престолнината. Градските ѕидини биле уништени од земјотресот, а 4.000 луѓе загинаале во Измит и Јалова. По земјотресот започнале работите за реконструкција во Истанбул. Најзначајниот елемент што го рефлектира културниот аспект или тежината на овие дела до денес е библиотеката Ендерун во палатата Топкапи, изградена таа година.

Семејство

[уреди | уреди извор]

Придружнички

[уреди | уреди извор]

Ахмед имал дванаесет придружнички:

  • Еметулах кадин (починала 1739, погребана во Ејуп Султан џамија);
  • Ракије кадин ;
  • Михришах Кадин (починала 1732, погребана во Јени џамија, Истанбул);
  • Шерми Кадин (починала 1732, погребана во Јени џамија, Истанбул);
  • Умуѓулсум Кадин (починала 1768, погребана во Јени џамија, Истанбул);
  • Хатиџе Кадин (починала 1722, погребана во Јени џамија, Истанбул);
  • Фатма Кадин (починала 1732, погребана во Јени џамија, Истанбул);
  • Емине Кадин (починала 1750, погребана во Јени џамија, Истанбул);
  • Ханифе Кадин (починала 1750, погребана во Јени џамија, Истанбул);
  • Зејнеп Кадин (починала 1757, погребана во Јени џамија, Истанбул);
  • Шахин Кадин (починала 1732, погребана во Јени џамија, Истанбул);
  • Хаџе Ханим Кадин;

Потомство

[уреди | уреди извор]

Ахмед имал четириесет и пет деца, од кои шест синови и девет ќерки преживеале до зрелоста:

  • Фатма султан (22 септември 1704[29] – 4 јануари 1733, погребана во Јени џамија, Истанбул), со Еметулах ;
  • Шехзаде Мехмед (25 ноември 1705[30] – 20 јуни 1706, погребан во Јени џамија, Истанбул);[31]
  • Шехзаде Иса (23 февруари 1706[32] – Терсане , 25 мај 1706, погребан во Јени џамија, Истанбул);[33]
  • Шехзаде Али (18 јуни 1706[31] – Карагач , 12 септември 1706, погребан во Јени џамија, Истанбул);[34]
  • Хатиџе султан (21 јануари 1707[35] – 8 декември 1708, погребана во Јени џамија, Истанбул);[36]
  • Ракије султан (2 мај 1707[37] – 4 мај 1708, погребана во Јени џамија, Истанбул);[38]
  • Шехзаде Селим (8 септември 1707[39] –5 мај 1708, погребан во Јени џамија, Истанбул);[40]
  • Шехзаде Мурат (4 февруари 1708[41] – 1 април 1708, погребана во Јени џамија, Истанбул);[42]
  • Умуѓулсум султан (7 февруари 1708[41] – 1732, погребана во Јени џамија, Истанбул),[43] близнак со Зејнеп;
  • Земнеп султан (7 февруари 1708[41] – 5 октомври 1708, погребана во Јени џамија, Истанбул), twin with Ümmügülsüm;[44]
  • Шехзаде Абдулмелик (12 декември 1709[45] – 19 март 1710, погребан во Јени џамија, Истанбул);[46]
  • Зејнеп султан (5 јануари 1710[45] – Терсане , 1 август 1710, погребана во Јени џамија, Истанбул);[47]
  • Шехзаде Сулејман (25 август 1710[48] – 11 декември 1732, погребан во Јени џамија, Истанбул), со Михришах;
  • Хатиџе султан (4 октомври 1710[49] – 1738, погребана во Јени џамија, Истанбул), with Rukiye;
  • Атике султан (29 март 1712[50] – 2 април 1738, погребана во Јени џамија, Истанбул);
  • Рукије султан (7 март 1712[50] – 28 октомври 1714, погребана во Јени џамија, Истанбул);[38]
  • Шехзаде Мехмед (17 октомври 1712[51] – 15 јули 1713, Одрински сарај, погребана во џамија Дарухадис );[52][53]
  • Зејнеп султан (8 април 1714[54] – 1715, Одрински сарај, погребана во џамија Дарухадис );[53]
  • Зејнеп султан (1715 – 25 март 1774, погребана во џамија Зејнеп Султан);
  • Шехзаде Селим (20 април 1715, Одрински сарај[55] – 1715, Одрински сарај, погребан во џамија Дарухадис ),[53] близнак со Салихан со Хаџе Ханим;
  • Салиха султан (20 април 1715, Одрински сарај[55] – 11 октомври 1778, погребана во Ејуп), близнак со Селим, со Хаџе Ханим;
  • Шехзаде Мехмед (1 јануари 1717[56] – 22 декември 1756, погребан во Јени џамија, Истанбул), принц од 1754 до 1756;
  • Султан Мустафа III (28 јануари 1717[56] – 21 јануари 1774), султан на Отоманското Царство од 1757 до 1774, со Михришах;
  • Шехзаде Селим (6 декември 1718[57] – починал млад, погребан во Јени џамија, Истанбул);
  • Шехзаде Бајазид (4 октомври 1718[58] – 25 јануари 1771, погребан во Јени џамија, Истанбул), принц од 1757 до 1771;
  • Ајше султан (24 ноември 1718[59] – 3 октомври 1776, погребана во Јени џамија, Истанбул), со Муслихе;
  • Умуселеме султан (починала 26 декември 1718, погребана во Јени џамија, Истанбул);[59]
  • Хатиџе султан (родена на 19 ноември 1719[60] –2 август 1720, погребана во Јени џамија, Истанбул);[61]
  • Рејхане султан (починала 12 декември 1719, погребана во Јени џамија, Истанбул);[60]
  • Шехзаде Абдула (18 декември 1719 – 19 декември 1719, погребан во Јени џамија, Истанбул);[62]
  • Еметулах султан (23 декември 1719 – 5 февруари 1720, погребана во Јени џамија, Истанбул);[62]
  • Рукије султан (починала 20 јануари 1720, погребана во Јени џамија, Истанбул);[62]
  • Шехзаде Ибрахим (9 јануари 1721[63] – 5 април 1721, погребан во Јени џамија, Истанбул);[64]
  • Шехзаде Нуман (22 февруари 1723[65] – 29 декември 1764, погребан во Јени џамија, Истанбул);
  • Еметулах султан (29 септември 1723[66] – 28 јули 1724, погребана во Јени џамија, Истанбул);[67]
  • Наиле султан (15 февруари 1725[68] – 10 декември 1726, погребана во Јени џамија, Истанбул);[69]
  • Султан Абдул Хамид I (20 март 1725[70] - 7 април 1789), султан на Отоманското Царство од 1774 до 1789, со Шерми;
  • Назифе султан (31 мај 1725[71] – починала млада, погребана во Јени џамија, Истанбул);
  • есма султан (14 март 1726[72] – 13 август 1788), со Ханифе;
  • Сабиха султан (26 ноември 1726 – 3 декември 1726, погребана во Јени џамија, Истанбул);[73]
  • Ребија султан (28 октомври 1727[74] – 4 април 1728, погребана во Јени џамија, Истанбул);[75]
  • Шехзаде Сејфедин (3 февруари 1728[76] – 1732, погребан во Јени џамија, Истанбул), со Михришах; [77]
  • Зубејде султан (29 март 1728[78] – 4 јуни 1756), со Муслихе;
  • Умуселеме султан (починала 1732, погребана во Јени џамија, Истанбул);[43]
  • Емине султан (починала 1732, погребана во Јени џамија, Истанбул);[43]

Наводи

[уреди | уреди извор]
  1. ↑ Ристовски, Блаже, уред. (2009). „Ахмед III“. Македонска енциклопедија. , книга I (А-Љ). Скопје: МАНУ. стр. 103. Text "series " ignored (help)
  2. ↑ Baker, Anthony E (1993). The Bosphorus. Redhouse Press. стр. 146. ISBN 975-413-062-0. The Valide Sultan was born Evmania Voria, daughter of a Greek priest in a village near Rethymnon on Crete. She was captured by the Turks when they took Rethymnon in 1645.
  3. ↑ Freely, John (1996). Istanbul: the imperial city. Viking. стр. 242. ISBN 0-14-024461-1. Rabia Gulnus a Greek girl who had been captured in the Ottoman invasion of Crete. Râbi'a Gülnûş was the mother of Mehmet’s first two sons, the future sultans Mustafa II and Ahmet III.
  4. ↑ Bromley, J. S. (1957). The New Cambridge Modern History. University of California: University Press. стр. 554. ISBN 0-521-22128-5. the mother of Mustafa II and Ahmed III was a Cretan.
  5. ↑ Palmer, Alan (2009). The decline and fall of the Ottoman Empire. Barnes & Noble. стр. 27. ISBN 1-56619-847-X. Unusually, the twenty-nine year old Ahmed III was a brother, rather than a half- brother, of his predecessor; their Cretan mother, Rabia.
  6. ↑ Sardo, Eugenio Lo (1999). Tra greci e turchi: fonti diplomatiche italiane sul Settecento ottomano. Consiglio nazionale delle ricerche. стр. 82. ISBN 88-8080-014-0. Their mother, a Cretan, lady named Rabia Gulnus, continued to wield influence as the Walide Sultan - mother of the reigning sultan.
  7. ↑ Library Information and Research Service (2005). The Middle East. Library Information and Research Service. стр. 91. She was the daughter of a Cretan (Greek) family and she was the mother of Mustafa II (1664-1703), and Ahmed III (1673-1736).
  8. ↑ Baker, Anthony E (1993). The Bosphorus. Redhouse Press. стр. 146. ISBN 975-413-062-0. The Valide Sultan was born Evmania Voria, daughter of a Greek priest in a village near Rethymnon on Crete. She was captured by the Turks when they took Rethymnon in 1645.
  9. ↑ Sakaoğlu 2015, стр. 295.
  10. ↑ Uluçay 2011, стр. 110.
  11. ↑ Sakaoğlu 2015, стр. 286.
  12. ↑ 12,0 12,1 Keskiner 2012, стр. 47.
  13. ↑ Hathaway, Jane (August 30, 2018). The Chief Eunuch of the Ottoman Harem: From African Slave to Power-Broker. Cambridge University Press. стр. 133. ISBN 978-1-107-10829-5.
  14. ↑ Keskiner 2012, стр. 47-8.
  15. ↑ Sakaoğlu 2015, стр. 296.
  16. ↑ Sakaoğlu, Necdet (2015) Bu mülkün sultanları
  17. ↑ 17,0 17,1 Sakaoğlu 2015, стр. 297.
  18. ↑ Türkal 2013, стр. 31.
  19. ↑ 19,0 19,1 Keskiner 2012, стр. 56.
  20. ↑ Chisholm 1911.
  21. ↑ Ágoston & Masters 2009, стр. 25.
  22. ↑ 22,0 22,1 Keskiner 2012, стр. 57.
  23. ↑ Farooqi, N.R. (1989). Mughal-Ottoman relations: a study of political & diplomatic relations between Mughal India and the Ottoman Empire, 1556-1748. Idarah-i Adabiyat-i Delli.
  24. ↑ Mughal-Ottoman relations: a study of political & diplomatic relations ... - Naimur Rahman Farooqi. Books.google.com. 1989. Посетено на 2012-04-29.
  25. ↑ Sakaoğlu 2015, стр. 307.
  26. ↑ „YENİCAMİ KÜLLİYESİ İstanbul'da XVI. yüzyılın sonlarında inşasına başlanan ve XVII. yüzyılın ikinci yarısında tamamlanan külliye“. İslam Ansiklopedisi. Посетено на 11 April 2020.
  27. ↑ Sakaoğlu 2015, стр. 299.
  28. ↑ Sakaoğlu 2015, стр. 300.
  29. ↑ Topal 2001, стр. 668.
  30. ↑ Topal 2001, стр. 680.
  31. ↑ 31,0 31,1 Topal 2001, стр. 686.
  32. ↑ Topal 2001, стр. 682.
  33. ↑ Topal 2001, стр. 685.
  34. ↑ Topal 2001, стр. 687.
  35. ↑ Topal 2001, стр. 689.
  36. ↑ Topal 2001, стр. 697.
  37. ↑ Topal 2001, стр. 691.
  38. ↑ 38,0 38,1 Topal 2001, стр. 821.
  39. ↑ Topal 2001, стр. 695.
  40. ↑ Topal 2001, стр. 706.
  41. ↑ 41,0 41,1 41,2 Topal 2001, стр. 698.
  42. ↑ Topal 2001, стр. 705.
  43. ↑ 43,0 43,1 43,2 Efendi, Subhi Mehmed; Aydıner, Mesut; Şâkir, Hüseyin (2007). Subhî tarihi: Sâmî ve Şâkir tarihleri ile birlikte 1730-1744 (inceleme ve karşılaştırmalı metin). Kitabevi. стр. 178.
  44. ↑ Topal 2001, стр. 708.
  45. ↑ 45,0 45,1 Topal 2001, стр. 723.
  46. ↑ Topal 2001, стр. 725.
  47. ↑ Topal 2001, стр. 729.
  48. ↑ Topal 2001, стр. 731.
  49. ↑ Topal 2001, стр. 733.
  50. ↑ 50,0 50,1 Topal 2001, стр. 769.
  51. ↑ Topal 2001, стр. 770.
  52. ↑ Topal 2001, стр. 797.
  53. ↑ 53,0 53,1 53,2 Onur, Oral (1994). Edirne türbeleri ve evlad-ı Fatihan mezarları. O. Onur. стр. 27.
  54. ↑ Topal 2001, стр. 811.
  55. ↑ 55,0 55,1 Topal 2001, стр. 831.
  56. ↑ 56,0 56,1 Topal 2001, стр. 867.
  57. ↑ Topal 2001, стр. 890.
  58. ↑ Topal 2001, стр. 898.
  59. ↑ 59,0 59,1 Topal 2001, стр. 900.
  60. ↑ 60,0 60,1 Topal 2001, стр. 909.
  61. ↑ Topal 2001, стр. 914.
  62. ↑ 62,0 62,1 62,2 Topal 2001, стр. 910.
  63. ↑ Topal 2001, стр. 931.
  64. ↑ Topal 2001, стр. 933.
  65. ↑ Aktaş 2008, стр. 13-4.
  66. ↑ Aktaş 2008, стр. 32.
  67. ↑ Aktaş 2008, стр. 80.
  68. ↑ Aktaş 2008, стр. 111.
  69. ↑ Aktaş 2008, стр. 205.
  70. ↑ Aktaş 2008, стр. 112.
  71. ↑ Aktaş 2008, стр. 125.
  72. ↑ Aktaş 2008, стр. 164-5.
  73. ↑ Aktaş 2008, стр. 199.
  74. ↑ Sakaoğlu 2008, стр. 325.
  75. ↑ Aktaş 2008, стр. 258.
  76. ↑ Aktaş 2008, стр. 255-6.
  77. ↑ Haskan 2001, стр. 1167.
  78. ↑ Aktaş 2008, стр. 257.

Надворешни врски

[уреди | уреди извор]

Предлошка:Wikisource author-inline

Ахмед III
Роден(а): 30 декември1673 Починал(а): 1 јули 1736[62 години]
Владејачки титули
Претходник
Мустафа II 		Султан на Отоманското Царство
22 август 1703 – 1 октомври 1730 		Наследник
Махмуд I
Духовни титули
Претходник
Мустафа II 		Калиф на Отоманскиот Калифат
22 август 1703 – 1 октомври 1730 		Наследник
Махмуд I
Подем (1299–1453)
Грб на Османлиското царство
Раст (1453–1683)
Стагнација (1683–1827)
Опаѓање на моќта (1828–1908)
Распаѓање (1908–1923)
Отомански принцови
1-ва генерација
2-ра генерација
3-та генерација
4-та генерација
5-та генерација
6-та генерација
7-ма генерација
8-ма генерација
9-та генерација
10-та генерација
11-та генерација
12-та генерација
13-та генерација
14-та генерација
15-та генерација
16-та генерација
17-та генерација
18-та генерација
19-та генерација
20-та генерација
21-ва генерација
Нормативна контрола
Преземено од „https://mk.wikipedia.org/w/index.php?title=Ахмед_III&oldid=4671792“