Jump to content

Հալդոր Լաքսնես

Վիքիպեդիայից՝ ազատ հանրագիտարանից
Հալդոր Լաքսնես
Ծննդյան անունիսլ.՝ Halldór Guðjónsson
Ծնվել էապրիլի 23, 1902(1902-04-23)[1][2][3][…]
ԾննդավայրՌեյկյավիկ, Իսլանդիա, Դանիա
Վախճանվել էփետրվարի 8, 1998(1998-02-08)[4] (95 տարեկան)
Վախճանի վայրMosfellsbær, Իսլանդիա
Մասնագիտությունլեզվաբան, վիպասան, թարգմանիչ, դրամատուրգ, բանաստեղծ, փիլիսոփա և գրող
Քաղաքացիություն Իսլանդիա
Ժանրերքնարապատմողական
Պարգևներ
ԱմուսինAuður Laxness?
ԶավակներGuðný Halldórsdóttir?
 Halldór Laxness Վիքիպահեստում

Հալդոր Կիլյան Լաքսնես[7] (իսլ.՝ Halldór Kiljan Laxness), ծննդյան անունը՝ Հալդոր Գվյուդյոունսոն (իսլ.՝ Halldór Guðjónsson, ապրիլի 23, 1902(1902-04-23)[1][2][3][…], Ռեյկյավիկ, Իսլանդիա, Դանիա - փետրվարի 8, 1998(1998-02-08)[4], Mosfellsbær, Իսլանդիա), իսլանդացի գրող, արձակագիր, դրամատուրգ։ Միակ իսլանդացին է, որ 1955 թվականին արժանացել է գրականության Նոբելյան մրցանակի («իր ստեղծագործությունների հսկայական էպիկական ուժի համար, որը վերածնել է հին իսլանդական սագաների մեծ ու ինքնատիպ արվեստը»[8])։ Համաշխարհային խորհրդի գրական մրցանակի դափնեկիր է։ Կաթոլիկ է, սոցիալիստ։

Ստեղծագործություններ

[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Ստեղծագործական վերելք է ապրել 1930-50-ականներին, այդ թվականների ակնառու գործերից են «Սալկա Վալկա» երկերգությունը (1931-1932), «Աշխարհի լույսը» քառահատորը (1937-1940), «Իսլանդական զանգակ» եռահատորը (1943-1946)։ Հակառազմական թեմայի են նվիրված Լաքսնեսի «Ատոմային բազան» (1948) և «Հերպլա։ Ասք հերոսների մասին» վեպերը (1952)։ Գրել է նաև «Վերադարձված դրախտ» (1960), «Քրիստոնեությունը սառցադաշտի ստորոտին» (1968), «Խոսք աստծո շնորհի մասին» (1972) վեպերը։ 70-ականների կեսերին Լաքսնեսը գրել է ինքնակենսագրական եռերգություն մանկության ու պատանեկության տարիների մասին` «Հարազատ տան մոտի մարգագետնում» (1975), «Ես երիտասարդ էի» (1976), «Պատմվածք յոթ իմաստունների մասին» (1978) գործերը։

Լաքսնեսը նաև հայտնի է կարճ արձակի ոլորտում, պատմվածքների հինգ ժողովածուների հեղինակ է։ Դրամատուրգիայի ասպարեզում առաջին անգամ հանդես է եկել դեռևս 1934 թվականին «Կարճ միացում» պիեսով։

Նրա մի շարք ստեղծագործություններ բեմադրվել են թատրոններում և կինոնկարների վերածվել։

ԽՍՀՄ այցելությունների մասին գրել է «Ճանապարհ դեպի Արևելք» և «Ռուսական հեքիաթ» գրքերը։

Ծանոթագրություններ

[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
  1. ↑ 1,0 1,1 Encyclopædia Britannica
  2. ↑ 2,0 2,1 Nationalencyklopedin (շվեդերեն) — 1999.
  3. ↑ 3,0 3,1 Discogs — 2000.
  4. ↑ 4,0 4,1 4,2 Կերպարվեստի արխիվ — 2003.
  5. ↑ The Nobel Prize in Literature 1955 — Nobel Foundation.
  6. ↑ Table showing prize amounts — Nobel Foundation, 2019.
  7. ↑ БРЭ/Лакснесс Хальдоур Кильян
  8. ↑ «1955 թվականի գրականության Նոբելյան մրցանակ» (անգլերեն). Նոբելյան հիմնադրամ. Վերցված է 2008 թ․ հոկտեմբերի 17-ին.
Վիքիպահեստն ունի նյութեր, որոնք վերաբերում են «Հալդոր Լաքսնես» հոդվածին։
 ⛭ 
  Թեմատիկ կայքեր
Բառարաններ և հանրագիտարաններ
Այս հոդվածի կամ նրա բաժնի որոշակի հատվածի սկզբնական կամ ներկայիս տարբերակը վերցված է Քրիեյթիվ Քոմմոնս Նշում–Համանման տարածում 3.0 (Creative Commons BY-SA 3.0) ազատ թույլատրագրով թողարկված Հայկական սովետական հանրագիտարանից  (հ․ 4, էջ 509)։
1901-1925

Սյուլի-Պրյուդոմ (1901) • Թեոդոր Մոմզեն (1902) • Բյոռնստեռնե Բյոռնսոն (1903) • Ֆրեդերիկ Միստրալ / Խոսե Էչեգարայ (1904) • Հենրիկ Սենկևիչ (1905) • Ջոզուե Կարդուչչի (1906) • Ռեդյարդ Կիպլինգ (1907) • Ռուդոլֆ Քրիստոֆ Էյքեն (1908) • Սելմա Լագերլյոֆ (1909) • Պաուլ Հեյզե (1910) • Մորիս Մետերլինկ (1911) • Գերհարդ Հաուպտման (1912) • Ռաբինդրանաթ Թագոր (1913) • Ռոմեն Ռոլան (1915) • Վերներ Ֆոն Հեյդենստամ (1916) • Կարլ Գյելլերուպ / Հենրիկ Պոնթոպիդան (1917) • Կարլ Շպիտելեր (1919) • Կնուտ Համսուն (1920) • Անատոլ Ֆրանս (1921) • Խասինտո Բենավենտե ի Մարտինես (1922) • Ուիլյամ Բաթլեր Եյթս (1923) • Վլադիսլավ Ստանիսլավ Ռայմոնտ (1924) • Ջորջ Բեռնարդ Շոու (1925)

1926-1950
1951-1975

Պեր Լագերքվիստ (1951) • Ֆրանսուա Մորիակ (1952) • Ուինսթոն Չերչիլ (1953) • Էռնեստ Հեմինգուեյ (1954) • Հալդոր Լաքսնես (1955) • Խուան Ռամոն Խիմենես (1956) • Ալբեր Կամյու (1957) • Բորիս Պաստեռնակ (1958) • Սալվատորե Քվազիմոդո (1959) • Սեն-Ժոն Պերս (1960) • Իվո Անդրիչ (1961) • Ջոն Ստայնբեք (1962) • Յորգոս Սեֆերիս (1963) • Ժան Պոլ Սարտր (1964) • Միխայիլ Շոլոխով (1965) • Շմուել Ագնոն / Նելլի Զաքս (1966) • Միգել Անխել Աստուրիաս (1967) • Յասունարի Կավաբատա (1968) • Սեմյուել Բեքեթ (1969) • Ալեքսանդր Սոլժենիցին (1970) • Պաբլո Ներուդա (1971) • Հայնրիխ Բյոլ (1972) • Պատրիկ Ուայթ (1973) • Հարրի Մարտինսոն / Էյվինդ Յոնսոն (1974) • Էուջենիո Մոնտալե (1975)

1976-2000

Սոլ Բելլոու (1976) • Վիսենտե Ալեյքսանդրե (1977) • Իսահակ Բաշևիս Զինգեր (1978) • Օդիսեաս Էլիտիս (1979) • Չեսլավ Միլոշ (1980) • Էլիաս Քանետտի (1981) • Գաբրիել Գարսիա Մարկես (1982) • Վիլյամ Գոլդինգ (1983) • Յարոսլավ Սեյֆերտ (1984) • Կլոդ Սիմոն (1985) • Վոլե Շոյինկա (1986) • Իոսիֆ Բրոդսկի (1987) • Նագիբ Մահֆուզ (1988) • Կամիլո Խոսե Սելա (1989) • Օկտավիո Պաս (1990) • Նադին Գորդիմեր (1991) • Դերեկ Ուոլկոտ (1992) • Թոնի Մորիսոն (1993) • Կենձաբուրո Օէ (1994) • Շեյմաս Հինի (1995) • Վիսլավա Շիմբորսկա (1996) • Դարիո Ֆո (1997) • Ժոզե Սարամագո (1998) • Գյունտեր Գրաս (1999) • Գաո Սինցզյան (2000)

2001-2025

Վիդիադհար Սուրաջպրասադ Նայփոլ (2001) • Իմրե Կերտես (2002) • Ջոն Մաքսվելլ Կուտզե (2003) • Էլֆրիդե Ելինեկ (2004) • Հարոլդ Փինթեր (2005) • Օրհան Փամուկ (2006) • Դորիս Լեսինգ (2007) • Ժան-Մարի Լեկլեզիո (2008) • Հերտա Մյուլլեր (2009) • Մարիո Վարգաս Լյոսա (2010) • Թոմաս Թրանսթրյոմեր (2011) • Մո Յան (2012) • Ալիս Մանրո (2013) • Պատրիկ Մոդիանո (2014) • Սվետլանա Ալեքսիևիչ (2015) • Բոբ Դիլան (2016) • Կաձուո Իսիգուրո (2017) • Օլգա Տոկարչուկ (2018) • Փեթեր Հանդքե (2019) • Լուիզա Գլյուկ (2020) • Աբդուլռազաք Գուրնա (2021) • Աննի Էռնո (2022) • Յուն Ֆոսե (2023) • Հան Կան (2024)

Ստացված է «https://hy.wikipedia.org/w/index.php?title=Հալդոր_Լաքսնես&oldid=9567194» էջից