Jump to content

Օդիսեաս Էլիտիս

Վիքիպեդիայից՝ ազատ հանրագիտարանից
Օդիսեաս Էլիտիս
հուն․՝ Οδυσσέας Ελύτης
Ծննդյան անունհուն․՝ Οδυσσέας Αλεπουδέλης
Ծնվել էնոյեմբերի 2, 1911(1911-11-02)[1][2][3][…]
ԾննդավայրՀերակլիոն, Cretan State
Վախճանվել էմարտի 18, 1996(1996-03-18)[1][2][3][…] (84 տարեկան)
Վախճանի վայրԱթենք, Հունաստան
ԳերեզմանԱթենքի առաջին գերեզմանատուն[4]
Գրական անունΟδυσσέας Ελύτης[5]
Մասնագիտությունթարգմանիչ, բանաստեղծ, արվեստի քննադատ և գրող
Լեզուհունարեն
Քաղաքացիություն Հունաստան
ԿրթությունԱթենքի համալսարան
Գրական ուղղություններ30-ականների սերունդ
Ուշագրավ աշխատանքներAxion Esti?
ԱնդամակցությունՀույն գրողների միություն
Պարգևներ
Изображение автографа
 Odysseas Elytis Վիքիպահեստում

Օդիսեաս Էլիտիս (հունարեն՝ Οδυσσέας Ελύτης, իսկական ազգանունը՝ Ալեպուդելիս, նոյեմբերի 2, 1911(1911-11-02)[1][2][3][…], Հերակլիոն, Cretan State - մարտի 18, 1996(1996-03-18)[1][2][3][…], Աթենք, Հունաստան), հույն բանաստեղծ։ 1979 թվականին ստացել է գրականության Նոբելյան մրցանակի «քնարերգության համար, որում, հունական ավանդույթներից ելնելով, զգացական ուժով և ինտելեկտուալ խորաթափանցությամբ պատկերվում է ժամանակակից մարդու պայքարը հանուն ազատության և անկախության»[9]։

Կենսագրություն

[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Հին առևտրականների ընտանիքից է։ Եղել է վեց երեխաներից կրտսերը։ Նրա հայրը՝ Պանայոտիս Ալեպուդելիսը, Կրետեում ունեցել է օճառագործական մեծ գործարան։ 1917 թվականին Ալեպուդելիսների ընտանիքը տեղափոխվել է Աթենք, որտեղ ապագա բանաստեղծը ավարտել է տարրական և միջնակարգ դպրոցները։ Առաջին հրատարակումը եղել է «Նոր գիտություններ» ամսագրում (Νέα Γράμματα, 1935), որտեղ հանդես է եկել Սեֆերիսի պաշտպանությամբ։ Աշխատել է ռադիոյում (1945—1946, 1953—1954)։ 1948—1952 և 1969—1972 թվականներին ապրել է Փարիզում[10], որտեղ մտերիմ է եղել Անդրե Բրետոնի, Ռևերդիի, Պիկասոյի, Ունգարետիի, Ջակոմետիի, Շագալի հետ։ Պիկասոն և Մատիսը նկարազարդել են Էլիտիսի գրքերը։ 1963 թվականին այցելել է ԽՍՀՄ։ Ազգային մրցանակի դափնեկիր է։

Հիշատակ

[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

2011 թվականը բանաստեղծի 100-ամյակի առիթով Հունաստանում հայտարարվել է Օդիսեաս Էլիտիսի տարի[11][12]։ Հիմնադրվել են մի շարք ֆոնդեր, որոնք կազմակերպել են բանաստեղծին նվիրված տարբեր մջոցառումներ Աթենքի «Մեգարոն» համերգասրահում[13]։

Ծանոթագրություններ

[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
  1. ↑ 1,0 1,1 1,2 1,3 1,4 Bibliothèque nationale de France data.bnf.fr (ֆր.): տվյալների բաց շտեմարան — 2011.
  2. ↑ 2,0 2,1 2,2 2,3 2,4 Encyclopædia Britannica
  3. ↑ 3,0 3,1 3,2 3,3 3,4 Nationalencyklopedin (շվեդերեն) — 1999.
  4. ↑ Find A Grave — 1996.
  5. ↑ https://www.nobelprize.org/prizes/facts/facts-on-the-nobel-prize-in-literature/
  6. ↑ https://www.nobelprize.org/nobel_prizes/literature/laureates/1979/
  7. ↑ https://www.nobelprize.org/nobel_prizes/about/amounts/
  8. ↑ Le Monde (ֆր.) / J. Fenoglio — Paris: Société éditrice du Monde, 1980. — ISSN 0395-2037; 1284-1250; 2262-4694
  9. ↑ «1979 թվականի գրականության Նոբելյան մրցանակ» (անգլերեն). Նոբելյան հիմնադրամ. Վերցված է 2008 թ․ հոկտեմբերի 17-ին.
  10. ↑ Odysseus Elytis – Biographical. nobelprize.org
  11. ↑ «ATHENS NEWS AGENCY». Արխիվացված է օրիգինալից 2012 թ․ մարտի 12-ին. Վերցված է 2017 թ․ հուլիսի 5-ին.
  12. ↑ 2011 Dedicated to Nobel Laureate Odysseus Elytis | Greece.GreekReporter.com Latest News from Greece
  13. ↑ http://www.ana-mpa.gr/anaweb/user/showplain?maindoc=9663999&maindocimg=9665201&service=144&showLink=true

Աղբյուրներ

[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
  • From Nobel Lectures, Literature 1968–1980, Editor-in-Charge: Tore Frängsmyr, Editor: Sture Allén, World Scientific Publishing Co., Singapore, 1993.

Գրականություն

[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
  • Mario Vitti: Odysseus Elytis. Literature 1935–1971 (Icaros 1977)
  • Tasos Lignadis: Elytis' Axion Esti (1972)
  • Lili Zografos: Elytis – The Sun Drinker (1972), American magazine Books Abroad (Autumn 1975. Norman, Oklahoma, U.S.A.)
  • Odysseas Elytis: Analogies of Light. Ed. I. Ivask (1981)
  • A. Decavalles: Maria Nefeli and the Changeful Sameness of Elytis' Variations on a theme (1982)
  • E. Keeley: Elytis and the Greek Tradition (1983)
  • Ph. Sherrard: 'Odysseus Elytis and the Discovery of Greece', in Journal of Modern Greek Studies, 1(2), 1983
  • K. Malkoff: 'Eliot and Elytis: Poet of Time, Poet of Space', in Comparative Literature, 36(3), 1984
  • A. Decavalles: 'Odysseus Elytis in the 1980s', in World Literature Today, 62(l), 1988
  • I. Loulakaki-Moore: Seferis and Elytis as Translators. (Oxford: Peter Lang, 2010)

Արտաքին հղումներ

[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
Վիքիպահեստն ունի նյութեր, որոնք վերաբերում են «Օդիսեաս Էլիտիս» հոդվածին։
 ⛭ 
  Թեմատիկ կայքեր
Բառարաններ և հանրագիտարաններ
1901-1925

Սյուլի-Պրյուդոմ (1901) • Թեոդոր Մոմզեն (1902) • Բյոռնստեռնե Բյոռնսոն (1903) • Ֆրեդերիկ Միստրալ / Խոսե Էչեգարայ (1904) • Հենրիկ Սենկևիչ (1905) • Ջոզուե Կարդուչչի (1906) • Ռեդյարդ Կիպլինգ (1907) • Ռուդոլֆ Քրիստոֆ Էյքեն (1908) • Սելմա Լագերլյոֆ (1909) • Պաուլ Հեյզե (1910) • Մորիս Մետերլինկ (1911) • Գերհարդ Հաուպտման (1912) • Ռաբինդրանաթ Թագոր (1913) • Ռոմեն Ռոլան (1915) • Վերներ Ֆոն Հեյդենստամ (1916) • Կարլ Գյելլերուպ / Հենրիկ Պոնթոպիդան (1917) • Կարլ Շպիտելեր (1919) • Կնուտ Համսուն (1920) • Անատոլ Ֆրանս (1921) • Խասինտո Բենավենտե ի Մարտինես (1922) • Ուիլյամ Բաթլեր Եյթս (1923) • Վլադիսլավ Ստանիսլավ Ռայմոնտ (1924) • Ջորջ Բեռնարդ Շոու (1925)

1926-1950
1951-1975

Պեր Լագերքվիստ (1951) • Ֆրանսուա Մորիակ (1952) • Ուինսթոն Չերչիլ (1953) • Էռնեստ Հեմինգուեյ (1954) • Հալդոր Լաքսնես (1955) • Խուան Ռամոն Խիմենես (1956) • Ալբեր Կամյու (1957) • Բորիս Պաստեռնակ (1958) • Սալվատորե Քվազիմոդո (1959) • Սեն-Ժոն Պերս (1960) • Իվո Անդրիչ (1961) • Ջոն Ստայնբեք (1962) • Յորգոս Սեֆերիս (1963) • Ժան Պոլ Սարտր (1964) • Միխայիլ Շոլոխով (1965) • Շմուել Ագնոն / Նելլի Զաքս (1966) • Միգել Անխել Աստուրիաս (1967) • Յասունարի Կավաբատա (1968) • Սեմյուել Բեքեթ (1969) • Ալեքսանդր Սոլժենիցին (1970) • Պաբլո Ներուդա (1971) • Հայնրիխ Բյոլ (1972) • Պատրիկ Ուայթ (1973) • Հարրի Մարտինսոն / Էյվինդ Յոնսոն (1974) • Էուջենիո Մոնտալե (1975)

1976-2000

Սոլ Բելլոու (1976) • Վիսենտե Ալեյքսանդրե (1977) • Իսահակ Բաշևիս Զինգեր (1978) • Օդիսեաս Էլիտիս (1979) • Չեսլավ Միլոշ (1980) • Էլիաս Քանետտի (1981) • Գաբրիել Գարսիա Մարկես (1982) • Վիլյամ Գոլդինգ (1983) • Յարոսլավ Սեյֆերտ (1984) • Կլոդ Սիմոն (1985) • Վոլե Շոյինկա (1986) • Իոսիֆ Բրոդսկի (1987) • Նագիբ Մահֆուզ (1988) • Կամիլո Խոսե Սելա (1989) • Օկտավիո Պաս (1990) • Նադին Գորդիմեր (1991) • Դերեկ Ուոլկոտ (1992) • Թոնի Մորիսոն (1993) • Կենձաբուրո Օէ (1994) • Շեյմաս Հինի (1995) • Վիսլավա Շիմբորսկա (1996) • Դարիո Ֆո (1997) • Ժոզե Սարամագո (1998) • Գյունտեր Գրաս (1999) • Գաո Սինցզյան (2000)

2001-2025

Վիդիադհար Սուրաջպրասադ Նայփոլ (2001) • Իմրե Կերտես (2002) • Ջոն Մաքսվելլ Կուտզե (2003) • Էլֆրիդե Ելինեկ (2004) • Հարոլդ Փինթեր (2005) • Օրհան Փամուկ (2006) • Դորիս Լեսինգ (2007) • Ժան-Մարի Լեկլեզիո (2008) • Հերտա Մյուլլեր (2009) • Մարիո Վարգաս Լյոսա (2010) • Թոմաս Թրանսթրյոմեր (2011) • Մո Յան (2012) • Ալիս Մանրո (2013) • Պատրիկ Մոդիանո (2014) • Սվետլանա Ալեքսիևիչ (2015) • Բոբ Դիլան (2016) • Կաձուո Իսիգուրո (2017) • Օլգա Տոկարչուկ (2018) • Փեթեր Հանդքե (2019) • Լուիզա Գլյուկ (2020) • Աբդուլռազաք Գուրնա (2021) • Աննի Էռնո (2022) • Յուն Ֆոսե (2023) • Հան Կան (2024)

Նոբելյան մրցանակ

Ստացված է «https://hy.wikipedia.org/w/index.php?title=Օդիսեաս_Էլիտիս&oldid=9363345» էջից