Прејди на содржината

Сенат на Отоманското Царство

Од Википедија — слободната енциклопедија

Сенатот на Отоманската империја (османски турски: Heyet-i Ayan ,مجلس أعيان или Меџлис-а Ајан; турски: Ayan Meclisi) — горниот дом на парламентот на Отоманското Царство, Генералното собрание. Неговите членови биле значајни лица во османлиската влада, кои заедно со избраниот Долен дом на Комората на пратеници или Парламент (турски: Meclis-i Mebusan), го сочинувале Генералното собрание. Создаден е во својата прва инкарнација според османлискиот устав од 1876 година, кој сакал да го реформира Отоманското Царство во уставна монархија.

Членовите на Сенатот биле избрани од султанот и нивниот број бил ограничен на една третина (1/3) од членството на Парламентот. Членовите и претседателот на Сенатот биле назначени да бидат сигурни и реномирани водачи на земјата, и еден сенатор требало да биде стар најмалку 40 години. Понатаму, според 62-та клаузула од уставот од 1876 година, министрите на владата, гувернерите на провинциите, воените команданти, казаскарите, амбасадорите, источните православни патријарси, рабините и фериковите на армијата и морнарицата, доколку исполнуваат одредени услови, исто така може да станат членови на Сенатот преку нивните канцеларии.

Членовите на двата дома, заедно со владините министри предводени од големиот везир (де факто премиер на Отоманското Царство), се состанувале еднаш годишно за да разговараат и да состават список на работите што треба да ги донесе султанот следната година, и да ги разгледаат неговите активности преземени во претходната година. Истиот ден, сенаторите се заколнувале дека ќе останат лојални на уставот, султанот, нацијата и нивните должности.

Предлог-законите и буџетите што ги усвојувал Парламентот биле достасувани во Сенатот, каде што биле разгледувани и променувани н по потреба испраќани назад во Парламентот. Сенатот исто така имал моќ да создава и оригинално законодавство.

Прва уставна ера (1876–1878)

[уреди | уреди извор]
Во 1876–78 година, Костаки Мусурус Паша по службена должност бил член на краткотрајниот Сенат

Првиот Сенат се состанал во понеделник на 19 март 1877 година. Во времето кога Сервер-паша служел како претседател на Сенатот, имало 27 члена. Кога султанот Абдул Хамид II го распуштил парламентот на 13 февруари 1878 година, Сенатот престанал да се состанува, но на неговите членови продолжиле да им се исплаќаат владини плати и нивниот статус на воени и политички лидери останал непроменет.

Втора уставна ера (1908–1920)

[уреди | уреди извор]
Шериф Кафер Ефенди, претседател на Одделот за жалби

По прогласувањето на Втората уставна ера, биле направени измени и дополнувања на уставот од 1876 година. Според овие амандмани, Сенатот започнал да се собира секоја година на почетокот на ноември, да се состанува на задоволство на султанот и да се распушта по четири месеци. Сенатот обично се состанувал по Парламентот. Во вонредни услови, на барање на султанот, или по писмена жалба потпишана од мнозинството од пратениците, целиот парламент можел да се состане порано на заедничката седница на Сенатот и Парламентот и да ја продолжи седницата.

На 17 декември 1908 година, Сенатот се собрал повторно за прв пат по повеќе од 30 години, неколку негови членови се променил со текот на времето до крајот на Првата светска војна во 1920 година, кога сојузничката окупација на Цариград го присилила затворањето на парламентот на 16 март 1920 година. Де факто затворањето се случило на 11 април, кога султанот, под притисок на сојузниците официјално го прогласил парламентот за распуштен.

Наследникот на Османлискиот сенат, Сенатот на Републиката е основан по прогласувањето на Турската Република.